Geschiedenis van de wiskunde: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
pythagorees komt niet voor in Woordenlijst of Van Dale, wel andere bijv. nw. afgeleid van Pythagoras (pythagorisch en pythagoreïsch) en die worden geschreven met een kleine letter (overeenkomstig de Leidraad)
Regel 34:
Het vroegste bewijsmateriaal van geschreven wiskunde, gaat terug naar de oude Sumeriërs. Zij ontwikkelden een complex systeem van [[metrologie]] vanaf 3000 v.Chr.<ref>{{en}}[http://it.stlawu.edu/~dmelvill/mesomath/history.html {{aut|Duncan J. Melville}} - ''Brief History of Mesopotamia'', mei 2001]</ref><ref>{{en}}[http://it.stlawu.edu/~dmelvill/mesomath/sumerian.html {{aut|Duncan J. Melville}} - ''Sumerian metrological numeration systems'', oktober 2002]</ref> Vanaf ongeveer 2500 v.Chr. schreven de Sumeriërs [[tafels van vermenigvuldiging]] op kleitabletten<ref>{{en}}[http://it.stlawu.edu/~dmelvill/mesomath/tokens.html {{aut|Duncan J. Melville}} - ''Tokens: the origin of mathematics'', augustus 2001]</ref> en behandelden geometrische oefeningen en wiskundige problemen, zoals de [[delen|deling]]. De vroegste sporen van de Babylonische cijfers dateren ook van deze periode.<ref>{{en}}[http://it.stlawu.edu/~dmelvill/mesomath/3Mill/chronology.html {{aut|D.J. Melville}} - Third Millennium Chronology (2003)]</ref>
 
De meeste ontdekte kleitabletten dateren van 1800 tot 1600 v.Chr., en gaan over onderwerpen als [[Breuk (wiskunde)|breuken]], [[algebra]], [[vierkantsvergelijking]]en en de berekening van [[Pythagoresepythagorese drietallen]] (bijvoorbeeld [[Plimpton 322]]).<ref>[http://staff.science.uva.nl/~craats/babylon.pdf {{aut|J. van de Craats}} - Babylonisch rekenen, pp. 3-4]</ref> De meeste kleitabletten bevatten tafels van vermenigvuldiging, tabellen met goniometrische getallen en methodes om vierkantsvergelijkingen op te lossen. Het Babylonisch tablet [[YBC 7289]] uit 1900 - 1600 v.Chr. geeft een benadering voor <math>\sqrt{2}</math> tot op vijf cijfers na de komma nauwkeurig:
 
:::<math>\sqrt{2} = 1 + \frac{24}{60} + \frac{51}{60^2} + \frac{10}{60^3} = 1,41421296296...</math><ref>{{en}}[http://it.stlawu.edu/~dmelvill/mesomath/tablets/YBC7289.html {{aut|D.J. Melville}} - Het Babylonische kleitablet YBC 7289 (2006)]</ref>
Regel 84:
De wiskunde in [[India]] begint reeds in de vroege [[ijzertijd]], met de Shatapatha Brahmana (ca. [[9e eeuw v.Chr.]]), een tekst die de waarde van [[Pi (wiskunde)|<math>\pi</math>]] tot op 2 decimalen benadert.
 
De Sulba Sutras (ca. 800-500 v.Chr.) waren teksten die vooral meetkundige onderwerpen behandelden en die gebruikmaakten van [[Irrationaal getal|irrationale getallen]], priemgetallen, de [[kruislings vermenigvuldigen]] en [[derdemachtswortel]]s. De tekst benaderde de waarde van <math>\sqrt 2</math> tot op 5 decimalen, gaf een uitleg voor het probleem van de [[kwadratuur van de cirkel]], loste [[Lineaire vergelijking|lineaire]] en vierkantsvergelijkingen op, ontwikkelde een methode voor [[Pythagoresepythagorese drietallen]] en gaf een bewijs voor de stelling van Pythagoras.
 
Baudhayana (ca. [[8e eeuw v.Chr.]]) stelde de ''Baudhayana Sulba Sutra'' samen, waarin hij een aantal voorbeelden van eenvoudige Pythagoresepythagorese drietallen geeft, zoals (3,4,5), (5,12,13), (8,15,17), (7,24,25) en (12,35,37), alsook een verklaring voor de stelling van Pythagoras voor de zijden van een [[Vierkant (meetkunde)|vierkant]]:
 
{{Cquote|Wanneer men een koord spant dwars over de diagonaal van een vierkant met een welbepaalde oppervlakte en daar een vierkant mee vormt, dan bekomt men een vierkant met een oppervlakte die 2 maal groter is dan de oppervlakte van het oorspronkelijke vierkant}}
Regel 120:
De Griekse wiskunde vond haar oorsprong rond de [[7e eeuw v.Chr.]], maar er is weinig bronnenmateriaal uit die tijd. De Grieken werden wellicht geïnspireerd door de oudere methodes van Babyloniërs en [[Oude Egypte|Egyptenaren]], maar er zijn ook aanwijzingen voor [[Fenicië|Fenicische]] en zelfs Indiase invloeden.
 
De echte Griekse wiskunde begon rond 550 v.Chr., toen [[Thales van Milete]] en [[Pythagoras]] kennis van Babylonische en Egyptische wiskunde naar [[Griekenland]] brachten. Thales gebruikte meetkunde om praktische problemen op te lossen, zoals het berekenen van de hoogte van een [[Egyptische piramide|piramide]] en de afstand van schepen tot de kust. Pythagoras bewees voor het eerste de stelling van Pythagoras en construeerde op algebraïsch wijze de [[Pythagoresepythagorese drietallen]].
 
=== Verwezenlijkingen ===
Regel 185:
 
=== Latere ontwikkelingen ===
Er was ook het geschreven werk van de wiskundige en [[Muziektheorie|muziektheoreticus]] Jing Fang (78 - 37 v.Chr.). Door het gebruik van de [[Pythagoreïsch komma|Pythagoreïschepythagoreïsche komma]], ontdekte Jing dat 53 [[kwint]]en ongeveer 31 [[octaaf (muziek)|octaven]] benadert. Dit zou later leiden tot de ontdekking van [[gelijkzwevende stemming]]. Het werd lange tijd niet berekend, tot de [[Pruisen|Pruisische]] wiskundige [[Nikolaus Mercator]] dit in de [[17e eeuw]] opnieuw deed.
 
De Chinezen maakten ook gebruik van een aantal complexe [[diagram]]men, die bekendstaan als het [[magisch vierkant]] en de [[magische cirkel (wiskunde)|magische cirkel]]. Het systeem werd reeds beschreven in oude tijden, maar werd pas geperfectioneerd door de wiskundige Yang Hui (1238–1298).