Pjotr Kropotkin: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k Link naar doorverwijspagina gerepareerd (Tering naar tuberculose), met behulp van pop-ups
k →‎Ethiek: -/- spaties voor ref (verzoek op WP:VPB)
Regel 102:
Volgens Peter Kropotkin bestaat [[moraal]] uit drie verschillende bestanddelen, namelijk wederzijdse hulp, [[rechtvaardigheid]] en vrijgevigheid.<ref name="PK:AM">[http://dwardmac.pitzer.edu/Anarchist_Archives/kropotkin/AM/anarchist_moralitytc.html Peter Kropotkin: ''Anarchist Morality''; 1898]</ref><ref name="PK:EOD">[http://dwardmac.pitzer.edu/Anarchist_Archives/kropotkin/ethics/toc.html Peter Kropotkin: ''Ethics: Origin and Development''; 1924]</ref>
 
Volgens Kropotkin is het motief voor alle bewuste handelingen het streven naar een gelukzalig gevoel en het vermijden van pijn. En dit geldt voor zowel morele als immorele handelingen. Door andere mensen te helpen krijgt men een gelukzalig gevoel. Volgens Kropotkin is het genot van het sociaal handelen ontstaan uit de noodzaak van wederzijdse hulp voor het overleven van de mens. Door natuurlijke selectie worden de sociale instincten versterkt, zoals het vermogen van [[sympathie]]. Sympathie is het meevoelen of meeleven met een ander persoon. Volgens Kropotkin betekent het meevoelen met een ander persoon, dat men deze andere persoon erkent als een gelijke. Uit het gevoel van sympathie ontstaat bij de mens het denkbeeld van gelijkheid en dit denkbeeld is de bron van rechtvaardigheid. Rechtvaardigheid is het bewustzijn van de gelijke rechten van ieder mens. Rechtvaardigheid is gebaseerd op wederkerigheid, dat wil zeggen dat het wordt verwacht dat iedereen rechtvaardig handelt en rechtvaardig behandeld wordt. Als iemand geweld gebruikt tegen een onschuldig persoon, dan is het rechtvaardig om de gelijkheid te herstellen door de aanvaller (gewelddadig) tegen te houden.<ref name="PK:AM"/><ref name="PK:EOD"/> Kropotkin definieert rechtvaardigheid met de stelregel: ''“Behandel anderen zoals jezelf behandeld wil worden door anderen, in dezelfde omstandigheden.”'' <ref>Nederlandse vertaling van de zin: ''“Do to others as you would have others do to you in the same circumstances.”'' uit Peter Kropotkin: ''Anarchist Morality''</ref>
 
Vrijgevigheid is het vrijelijk geven aan een ander, zonder er iets voor terug te verwachten. Vrijgevigheid noemt Kropotkin ook weleens zelfopoffering en verdient volgens hem pas echt de naam ''moraal'' in de volste betekenis van het woord. Vrijgevigheid is wenselijk, maar niet [[ethiek|ethisch]] verplicht. In navolging van de filosoof [[Jean-Marie Guyau]] zag Kropotkin de oorsprong van vrijgevigheid in de overvloedigheid van wilskracht.