Nederlandsche Handel-Maatschappij: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Encycloon (overleg | bijdragen)
k Afkorting ook genoemd
Label: bewerking met nieuwe wikitekstmodus
noem de volledige titel maar meteen
Regel 27:
 
[[Bestand:HOFDIJK (1860) HET GEBOUW DER HANDELMAATSCHAPPIJ.jpg|300px|miniatuur|Voormalig hoofdkantoor (Amsterdam, 1860)]]
[[Bestand:Nhm bazel gebouw.jpg|right|300px|thumb|Gebouw ''[[De Bazel (Amsterdam)|De Bazel]]''; Voormalig hoofdkantoor van de NHM.]]
[[Bestand:COLLECTIE TROPENMUSEUM Luchtfoto van het gebouw van de NHM in Djakarta Kota TMnr 60054793.jpg|thumb|300px|Luchtfoto van het gebouw van de NHM in [[Batavia (Nederlands-Indië)|Batavia]].]]
De '''[[naamloze vennootschap|N.V.]] Nederlandsche Handel-Maatschappij''', afgekort '''NHM''', werd op initiatief van koning [[Willem I der Nederlanden|Willem I]] in [[Den Haag]] opgericht op dinsdag [[9 maart]] [[1824]]. Als feitelijke datum van oprichting kan worden genomen de 29ste29 maart 1824, de dag waarop het Koninklijk Besluit tot oprichting werd vastgesteld. De doelstelling was (Art. 59) "bevordering van handel, scheepvaart, scheepsbouw, visserij, landbouw en (het fabriekswezen)", in voortzetting van wat tijdens de Franse overheersing van [[1795]] tot [[1813]] was ingezet. Het hogere doel was volgens de koning dat de NHM zou fungeren als een "grote hefboom, strekkende tot opbeuring en aanmoediging van de nationale welvaart". In de praktijk kwam het neer op expansie van de bestaande handel door het inwinnen van gegevens en het zoeken naar nieuwe afzetgebieden, en financiering van industrie en scheepvaart. Door de verbondenheid met de Nederlandse regering speelde de NHM een belangrijke rol in het bevorderen van de handel tussen de Nederlanden en [[Nederlands-Indië]].
 
De '''[[naamloze vennootschap|N.V.]] Nederlandsche Handel-Maatschappij''', afgekort '''NHM''', werd op initiatief van koning [[Willem I der Nederlanden|Willem I]] in [[Den Haag]] opgericht op dinsdag [[9 maart]] [[1824]]. Als feitelijke datum van oprichting kan worden genomen de 29ste maart 1824, de dag waarop het Koninklijk Besluit tot oprichting werd vastgesteld. De doelstelling was (Art. 59) "bevordering van handel, scheepvaart, scheepsbouw, visserij, landbouw en (het fabriekswezen)", in voortzetting van wat tijdens de Franse overheersing van [[1795]] tot [[1813]] was ingezet. Het hogere doel was volgens de koning dat de NHM zou fungeren als een "grote hefboom, strekkende tot opbeuring en aanmoediging van de nationale welvaart". In de praktijk kwam het neer op expansie van de bestaande handel door het inwinnen van gegevens en het zoeken naar nieuwe afzetgebieden, en financiering van industrie en scheepvaart. Door de verbondenheid met de Nederlandse regering speelde de NHM een belangrijke rol in het bevorderen van de handel tussen de Nederlanden en [[Nederlands-Indië]].
 
De NHM wordt soms wel de opvolger genoemd van de in 1800 opgeheven [[Vereenigde Oostindische Compagnie]], daar ze eveneens in particuliere handen was, aandeelhouders had en de invloed van de Oranjes op het bedrijf voelbaar was. De oprichting van de NHM kan wellicht worden gezien als een poging om de VOC nieuw leven in te blazen door de (tijdens de Franse tijd in het slop geraakte) handel met Nederlands-Indië weer een nieuwe impuls te geven.
Regel 47 ⟶ 46:
 
===Max Havelaar===
Het boek ''[[Max Havelaar (boek)|Max Havelaar, of de koffieveilingen der Nederlandse Handelmaatschappij]]'' van [[Eduard Douwes Dekker|Multatuli]] behandelt voor een groot deel de uitwassen van de activiteiten van de NHM in Nederlands-Indië en was er een aanklacht tegen. Voluit heet het boek ''Max Havelaar, of de koffieveilingen der Nederlandse Handelmaatschappij''. Het boek schildert een ongunstig beeld van handelaren en planters (en ook van ambtenaren en plaatselijke Indische leiders). De praktijken van de NHM veranderden er slechts traag en gedeeltelijk door, in ieder geval niet tijdens Multatuli's leven.
 
==Financier==
Regel 53 ⟶ 52:
 
==Bankier==
[[Bestand:Nhm4.jpg|thumb|Interieur van Gebouwgebouw ''De Bazel'']]
De zich langzaam wijzigende politiek ten opzichte van Nederlands-Indië noopte het bedrijf zich meer toe te leggen op de bankactiviteiten dan op handel en transport. De NHM richtte zich ook op het uitgeven van bankbiljetten. In [[Shanghai]] begon de NHM, omdat er geen [[Chinese keizerrijk|Chinese]] nationale bank was, in [[1903]] met de uitgifte van de [[Shanghai dollar]], een valuta die tot [[1946]] stand zou houden. Op dezelfde manier gaf het dochterbedrijf "[[De Surinaamsche Bank]]" bankvaluta uit tot [[1957]].