De term ''[[renaissance]]'' en in het bijzonder de '''Karolingische renaissance''' werd in de jaren 1830 door de [[Frankrijk|Franse]] historicus [[Jean-Jacques Ampère]] ingeïntroduceerd om er een culturele opleving gedurende de [[Middeleeuwenachtste eeuw|middeleeuwseachtste]] geschiedenisen [[negende eeuw]] geïntroduceerdmee aan te duiden. De term wil een analogie suggereren met de [[Renaissance]] in de [[vijftiende eeuw|vijftiende]] en [[zestiende eeuw]].<ref> {{aut|Riché}} (1983) noemt het jaar 1839, het jaar van de uitgave van de l'''Histoire littéraire de la France avant le XIIe siècle'' door Jean-Jacques Ampère. Echter , het lijkt erop dat hij het gebruik van de term renaissance voor de middeleeuwen vóór die datum in zijn klassen en items, zoals gemaakt</ref> Dit idee van een Karolingische renaissance ging in tegen de toen dominante visie op de middeleeuwen (vooral dieop de periode van voor het jaar duizend) als een cultureel retrograde periode, zoals deze bijvoorbeeld werd aangehangen door de Franse historicus [[Jules Michelet]].<ref> Zie bijvoorbeeld de beschrijving van het hof van [[Karel de Grote]], ''ver verwijderd van het idee van een bloeiende renaissance'': ''Histoire de France : Moyen Âge'' (''Œuvres complètes'', ed. 1893, blz. 259 e.v.) [http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k229218b/f309.chemindefer Gallica].</ref>
Het was pas vanaf de jaren [[1920]] dat dit door Ampère geïntroduceerde concept een succes werd. De historica Erna Patzelt, hoogleraar geschiedenis aan de [[Universiteit van Wenen]], versterkte het gebruik van het begrip door in 1924 een van haar boeken de titel ''Die karolingische Renaissance'' te geven.<ref>{{aut|Erna Patzelt}}, ''Die karolingische Renaissance. Beiträge zur Geschichte der Kultur van frühen Mittelalters'', Wenen, 1924.</ref> In dezelfde jaren 1920 zagen ook theorieën over andere zogenaamde renaissances in de middeleeuwen het levenslicht, de [[Ottoonse renaissance]] en de [[renaissance van de twaalfde eeuw]].
