Magnificat (Johann Sebastian Bach): verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
/* Opbouw * Enkele aanvullingen
k Linkfix ivm sjabloonnaamgeving / parameterfix
Regel 1:
[[FileBestand:BWV243-coro.jpg|thumb|300px|Handschrift van J.S. Bach van het Magnificat in D groot, BWV 243. Eerste bladzijde met de eerste zes maten van het eerste deel "Coro".]]
Het '''Magnificat''' van [[Johann Sebastian Bach]] is een muzikale interpretatie van de bijbelse [[Magnificat|lofzang van Maria]] volgens het [[Evangelie volgens Lucas|Evangelie van Lucas]]. Het werd vermoedelijk voor het eerst uitgevoerd op 2 juli 1723 ter gelegenheid van het feest van [[Maria-Visitatie|Maria-visitatie]].<ref>{{Citeer web|url=http://www.erzbistum-freiburg.de/html/das_magnificat_in_alten_und_neuen_vertonungen.html?t=|titel=Das Magnificat in alten und neuen Vertonungen|bezochtdatum=2017-08-25|auteur=Aartsbisdom Freiburg|datum=|werk=www.erzbistum-freiburg.de|uitgever=|taal=DEde}}</ref> Het werk is met de nummers 243a (de versie in Es-groot) en 243 (de versie in D-groot) opgenomen in de [[Bach-Werke-Verzeichnis]].
 
== Achtergrond ==
Bach componeerde de eerste versie van het Magnificat (in Es-groot) ter gelegenheid het feest van [[Maria-Visitatie|Maria-visitatie]] op 2 juli 1723. Hij was toen net [[Cantor (religie)|Thomascantor]] in [[Leipzig]] geworden. Voor een tweede uitvoering van het werk, voor de [[vespers]] van [[Eerste kerstdag|Eerste Kerstdag]] op 25 december 1723, voegde Bach er vier Duitstalige [[Hymne|hymnes]] ([[lauden]]) aan toe. Deze invoegingen, die het kerstverhaal vertelden, waren een lokaal gebruik en worden wel interpolaties genoemd. De vierde interpolatie is slechts gefragmenteerd bewaard gebleven. Maar omdat de melodie in het vijfde deel van Cantate BWV 110, ''[[Unser Mund sei voll Lachens]]'', door Bach is [[Parodie#Oorspronkelijke betekenis|geparodieerd]] kon het gereconstrueerd worden. De versie met invoegingen kreeg BWV-nummer 243a.
 
Zeven jaar later transponeerde Bach het stuk van Es naar D en bewerkte hij het op een aantal punten. Zo verving hij de [[blokfluit]]en door [[traverso]]'s en liet hij de aanvankelijk ingevoegde vier kerstliederen weg. Deze definitieve versie is bekend onder BWV 243 en wordt tegenwoordig het meest uitgevoerd. Het is een van Bachs bekendste vocale werken: een groots en veeleisend werk, voor vijf solisten, een vijfstemmig koor en met alle voor Bach destijds beschikbare instrumenten. Het omvat 12 sterk uiteenlopende delen die ongewoon kort zijn. Daardoor duurt het werk in totaal niet meer dan een halfuur.
Bach componeerde de eerste versie van het Magnificat (in Es-groot) ter gelegenheid het feest van [[Maria-Visitatie|Maria-visitatie]] op 2 juli 1723. Hij was toen net [[Cantor (religie)|Thomascantor]] in [[Leipzig]] geworden. Voor een tweede uitvoering van het werk, voor de [[vespers]] van [[Eerste kerstdag|Eerste Kerstdag]] op 25 december 1723, voegde Bach er vier Duitstalige [[Hymne|hymnes]] ([[lauden]]) aan toe. Deze invoegingen, die het kerstverhaal vertelden, waren een lokaal gebruik en worden wel interpolaties genoemd. De vierde interpolatie is slechts gefragmenteerd bewaard gebleven. Maar omdat de melodie in het vijfde deel van Cantate BWV 110, ''[[Unser Mund sei voll Lachens]]'', door Bach is [[Parodie#Oorspronkelijke betekenis|geparodieerd]] kon het gereconstrueerd worden. De versie met invoegingen kreeg BWV-nummer 243a.
 
Het werk wordt gerekend tot Bachs [[Oratorium|oratoria]]. Thematisch gezien is het een [[canticum]], een [[hymne]] uit de bijbel.
Zeven jaar later transponeerde Bach het stuk van Es naar D en bewerkte hij het op een aantal punten. Zo verving hij de [[blokfluit]]en door [[traverso]]'s en liet hij de aanvankelijk ingevoegde vier kerstliederen weg. Deze definitieve versie is bekend onder BWV 243 en wordt tegenwoordig het meest uitgevoerd. Het is een van Bachs bekendste vocale werken: een groots en veeleisend werk, voor vijf solisten, een vijfstemmig koor en met alle voor Bach destijds beschikbare instrumenten. Het omvat 12 sterk uiteenlopende delen die ongewoon kort zijn. Daardoor duurt het werk in totaal niet meer dan een halfuur.
 
Bach gebruikte maar zelden een vijfstemmige vocale bezetting. Het Magnificat is hierdoor en door het Latijn verwant aan de [[Hohe Messe|Mis in b]]. Samen met de [[Lutheranisme|Lutherse]] [[Lijst van missen van Johann Sebastian Bach|kleine missen en sanctussen]] zijn het de enige werken die Bach componeerde op Latijnse tekst.
Het werk wordt gerekend tot Bachs [[Oratorium|oratoria]]. Thematisch gezien is het een [[canticum]], een [[hymne]] uit de bijbel.
 
Bach gebruikte maar zelden een vijfstemmige vocale bezetting. Het Magnificat is hierdoor en door het Latijn verwant aan de [[Hohe Messe|Mis in b]]. Samen met de [[Lutheranisme|Lutherse]] [[Lijst van missen van Johann Sebastian Bach|kleine missen en sanctussen]] zijn het de enige werken die Bach componeerde op Latijnse tekst.
 
Veel componisten hebben zich toegelegd op een toonzetting van het Magnificat. Dit werk van Bach wordt gezien als het hoogtepunt in dit genre.
Regel 20 ⟶ 19:
 
== Muzikale bezetting ==
 
Het Magnificat is geschreven voor:
* vijf solisten: [[Sopraan (zangstem)|sopraan]] I en II, [[Alt (zangstem)|alt]], [[Tenor (zangstem)|tenor]], [[Bas (zangstem)|bas]]
Regel 28 ⟶ 26:
 
== Opbouw ==
De tekst volgt de tien verzen van [[Evangelie volgens Lucas|Lucas]] 1:46-55. Zoals gebruikelijk in de late [[barokmuziek]] lijkt de vorm van het werk op een [[cantate]] en is de tekst in meerdere delen verdeeld. Het werk heeft 12 delen. De interpolaties uit de vroege versie zijn aangegeven met de letters A t/m D.
 
De tekst volgt de tien verzen van [[Evangelie volgens Lucas|Lucas]] 1:46-55. Zoals gebruikelijk in de late [[barokmuziek]] lijkt de vorm van het werk op een [[cantate]] en is de tekst in meerdere delen verdeeld. Het werk heeft 12 delen. De interpolaties uit de vroege versie zijn aangegeven met de letters A t/m D.
 
#Koor: "Magnificat"
#Aria (sopraan II): "Et exsultavit spiritus meus"
#:A. Koraalmotet: "Vom Himmel hoch"
# Aria (sopraan I): "Quia respexit humilitatem"
# Koor: "Omnes generationes"
# Aria (bas): "Quia fecit mihi magna"
Regel 52 ⟶ 49:
* [[Lijst van oratoria van Johann Sebastian Bach]]
 
{{appendixAppendix|2=
Bronnen:
* [https://eduardvh.home.xs4all.nl/MAGN-prt.pdf Luistergids Magnificat], Eduard van Hengel
Regel 62 ⟶ 59:
* [http://resolver.staatsbibliothek-berlin.de/SBB0001C1FD00000000 De originele partituur in van de latere versie BWV 243], Staatsbibliothek zu Berlin
----
{{referencesReferences}}
}}
{{Navigatie Johann Sebastian Bach}}