Leeuw (dier): verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
zusterprojecten gaan nu via wikidata; wie een afbeelding groter wil zien kan erop klikken, pixelgroottes opgeven is meestal ongewenst
Regel 11:
| geslacht = ''[[Panthera]]''
| w-naam = ''Panthera leo''
| auteur = [[CarolusCarl Linnaeus|Linnaeus]]
| datum = 1758
| haakjes = ja
| origineel = ''Felis leo''
| afbeeldingII = Leefgebied leeuw.JPG
| afbeeldingIItekst = Leefgebied van de leeuw
| afbeeldingIII = Tree lion.jpg
| afbeeldingIIItekst= Vrouwtje (leeuwin)
| commons = category:Panthera leo
| species = Panthera leo
}}
 
{{Luister2|Het grommen en brullen van een leeuw - SoundCloud - Beeld en Geluid.ogg|Grommen en brullen van een leeuw|Zwaar grommen en tweemaal brullen van een grote leeuw in een arena (Burgers Dierenpark, Arnhem)}}
De '''leeuw''' (''Panthera leo'') is een groot [[roofdieren|roofdier]] uit de familie der [[katachtigen]] (Felidae). Van alle katachtigen is enkel de [[tijger]] groter. De grootte en de [[manen (haar)|manen]] van het mannetje geven het dier een imposant uiterlijk, waardoor de leeuw in grote delen van de wereld bekendstaat als de ''koning der dieren''. In [[Europa (werelddeel)|Europa]] heeft hij deze rol overigens pas in de loop van de [[middeleeuwen]] overgenomen van de [[bruine beer]].
 
De leeuw is vaak onderwerp van folklore en symboliek geweest. Zo staat de leeuw afgebeeld in de wapens van verscheidene landen, streken en steden, waaronder [[Nederland (hoofdbetekenis)|Nederland]] en [[België (hoofdbetekenis)|België]]. De leeuw in het wapen van Nederland is een afbeelding van de [[Kaapse leeuw]], een uitgestorven ondersoort van de leeuw. Een opgezet exemplaar van deze opmerkelijk slanke leeuwensoort wordt bewaard in de schatkamer van het [[Leiden|Leidse]] museum [[Naturalis]].
Regel 48:
De groep heeft meestal een vast [[territorium (dieren)|territorium]]. In de [[Serengeti]] volgen ze echter meestal de grote trekkende kudden [[gnoes]], zebra's en [[gazellen]].
 
[[Bestand:Lightmatter lion catnap.jpg|250px|thumb|Leeuwen rusten een groot deel van de dag]]
 
De leeuw is het grootste deel van de dag inactief. Soms ligt hij tot twintig uur per dag te rusten in de schaduw, en is hij enkel actief om te jagen. De leeuw voedt zich voornamelijk met prooidieren tussen de 50 en 300 kg, maar als deze niet in de buurt zijn gaat hij af op kleinere en grotere dieren, tussen de vijftien en duizend kg. Het zijn vooral de vrouwtjes die jagen; 81% van al het voedsel binnen een groep is gevangen door vrouwtjes. Mannetjes zijn echter ook in staat om een prooi te doden.
Regel 54:
De leeuw jaagt alleen, in paartjes of in grotere groepen. Hoe groter de jachtgroep, hoe groter het gevangen dier. Een groep leeuwen jaagt voornamelijk op [[antilopen]], [[Zebra (dier)|zebra's]], [[kafferbuffel]]s, [[hertachtigen|herten]] (in India) en andere grote [[herbivoor|herbivoren]]. Ze lokken de prooi in een val door deze op te jagen naar een plek waar een aantal andere leeuwinnen klaar staan om de prooi te vangen. De prooi wordt eerst beslopen, waarna het dier met een snelle sprint aanvalt. Bij de aanval kan de leeuw snelheden bereiken van 60 km/u. Grotere prooidieren worden gewurgd, terwijl kleinere dieren worden gedood door te bijten in de kop, nek of borst.
 
[[Bestand:H18lionbuff.jpg|250px|thumb|Leeuwin met een buffel]]
 
Als een grote prooi gevangen is, wordt de [[hiërarchie]] binnen een leeuwengroep zichtbaar. De volwassen mannetjes mogen eerst eten. Als hij is uitgegeten mogen de leeuwinnen en de welpen de resten. Een leeuw eet ook [[Aas (kadaver)|aas]] en steelt soms voedsel van andere dieren, als [[hyena's]], [[luipaard]]en en [[jachtluipaard]]en. De leeuw valt normaal gesproken geen mensen aan. Zieke of gewonde dieren nemen genoegen met vrij kleine prooidieren, als ratten, hagedissen, vissen of zelfs noten.
Regel 69:
 
== Verspreiding en leefgebied ==
[[FileBestand:Lions_paintingLions painting,_Chauvet_Cave_ Chauvet Cave (museum_replicamuseum replica).jpg|right|thumb|250px|Rotstekening van leeuwen uit de [[Grotte Chauvet]], Midden-Frankrijk.]]
Leeuwen wonen in de open [[Savanne (landschap)|savannen]], grasvlakten, struikgebieden, [[halfwoestijn]]en en licht beboste streken van Afrika ten zuiden van de [[Sahara]]. Het is hier het grootste roofdier. Een geïsoleerde populatie van [[Perzische leeuw]]en leeft in het [[Gir Forest National Park]] in India.
 
===Historisch leefgebied===
Regel 81 ⟶ 82:
 
===Huidige verspreiding en aantallen===
[[FileBestand:Lion_distributionLion distribution.png|right|thumb|250px|Kaart met het historische (rood) en huidige (blauw) verspreidingsgebied van de leeuw]]
Leeuwen komen nu slechts voor in Centraal- en Oost-Afrika en in [[India]].
 
In Afrika gaat de leeuw in aantallen achteruit. De leeuw heeft vooral te lijden onder de jacht: doordat leeuwen ook [[vee]] doden, worden ze als schadelijk beschouwd. Er zijnwaren in Afrika naar schatting annoin [[2012]] nog zo'n 32.000 leeuwen.<ref>{{citeer web|url=http://phys.org/news/2012-12-lion-ranges-populations-africa.html|titel=Study: Lion ranges, populations dropping in Africa|datum=4 december 2012|bezochtdatum=4 december 2012|uitgever=Phys.Org}}</ref>
 
In het begin van de 20e eeuw werden een paar leeuwenparen in India gesignaleerd. Ze werden daar beschermd en gebruikt als toeristische attractie. Deze groep bestond in 1955 uit 270 leeuwen, en staat sinds die tijd onder bescherming. Tegenwoordig leven er ongeveer 400 Aziatische leeuwen in het Gir Forest National Park en zijn er plannen een tweede populatie op te bouwen in het Palpur-Kunoreservaat.
Regel 95 ⟶ 96:
Bestand:Lion stretching at Ouwehands 2010.JPG
Bestand:Lion waiting in Nambia.jpg|Leeuw in het wild, Namibië
FileBestand:Lion teeth.JPG|Een leeuwin toont haar tanden.
FileBestand:Lion looking back.JPG|
Bestand:Lightmatter lionplay.jpg
Bestand:Eberswalde zoo 014.jpg|In Eberswalde Zoo
AfbeeldingBestand:Rouwbord-gent.JPG|Heraldische leeuw
</gallery>
 
Regel 106 ⟶ 107:
* [[Kleine Leeuw]] (sterrenbeeld)
* [[De Vlaamse Leeuw]] (lied)
 
{{wikt|leeuw}}
 
{{Appendix}}