Hadji Bektasj Veli: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k Wikipedia:Wikiproject/SpellingCheck. Help mee!, replaced: 13e eeuwse → 13e-eeuwse met AWB
8 bron(nen) gered en 0 gelabeld als onbereikbaar #IABot (v1.4.2)
Regel 1:
[[Bestand:Turkey-1683 (2215851579).jpg|miniatuur|Standbeeld van Haci Bektas Veli, een leraar van het [[Alevitisme]] en afstammeling van [[Ali ibn Aboe Talib|Ali]].]]
'''Hadji Bektasj Veli''', '''Haci Bektas Veli''' of ''Haji Bektash Wali'' ([[Perzisch]]: ‏حاجی بکتاش ولی, Ḥādschī Baktāsch Walī, [[Turks]]: Hacı Bektâş-ı Velî, [[Nisjapoer]], omstreeks [[1209]] - [[Hacıbektaş (stad)|Hacıbektaş]], omstreeks [[1271]]) was een 13e-eeuwse [[alevitisme|alevitische]] heilige, [[sayyid]]<ref>https://www.youtube.com/watch?v=Zp0eOyLdl_o</ref>, [[Soefisme|soefi]]-meester<ref>[http://bektashiorder.com/ Haci Bektas Veli]</ref> en een belangrijk figuur voor de [[islam]] in [[Turkije]]. Zijn volledige naam was ''Seyid Muhammed bin Seyyid İbrahim Ata'' en hij werd ook wel de ''Sultan van de Harten''<ref>https://web.archive.org/web/20140409002051/http://teqeamerica.com/articles/article1/</ref> of ''[[Derwisj]] van de derwisjen'' genoemd.<ref name="bektashiorder.com">http://bektashiorder.com/from-the-vilayetname</ref> Hij was een leraar van het [[alevitisme]] en stamde af van [[Ali ibn Aboe Talib]]. Zijn ''murshid'' was [[Ahmed Yasawi|Hâce Ahmed Yesevî]]. Hij werd onderwezen door [[Lokman Perende]], één van de ''khaliefa's'' van Ahmed Yesevi. De [[Alevitisme|alevieten]] bewonderen Bektasj om zijn esoterische (spirituele), progressieve, rationele en religieus-humanistische interpretatie van de [[islam]] en de [[Koran]].
 
== Leven ==
Regel 16:
Volgens de ''Encyclopaedia of Islam'' was de bron van zijn leer [[Ali ibn Aboe Talib]], waarvan [[alevitisme|alevieten]] geloven dat hij de enige gerechtigde opvolger als [[kalief]] van [[Mohammed]] was en zijn belangrijkste metgezel. Zo zou Mohammed in een van zijn [[hadith]] hebben gezegd: "Ik ben de stad der Kennis, en Ali is de Poort ervan!"<ref>"I am the city of knowledge, and Ali is it's gate" - Prophet Muhammad (saw). (authenticity of this hadith accepted by: Imam Tha'labi, Firuzabadi, Hakim Nishapuri, Muhammad Jazari, Muhammad Bin Jarir Tabari, Suyuti, Sakhawi, Muttaqi Hindi, Muhammad Bin Yusuf Ganji Shafi'i, Muhammad Bin Talha Shafi'i, Qazi Fazl Bin Ruzbahan, Munawi, Ibn Hajar Makki, Khatib Khawarizmi, Sulayman Qanduzi Hanafi, Ibn Maghazili Faqih Shafi'i, Dailami, Ibn Talha Shafi'i, Mir Seyyed Ali Hamadani, Hafiz Abu Nu'aim Ispahani, Iman Sheikhhu'l-Islam Hamwaini, Ibn Abi'l-Hadid Mu'tazali, Tibrani, Sibt Ibn Jauzi and Imam Abdu'r-Rahman Nisa'i.)</ref>
Ook imam [[Jafer Sadiq|Ja'far al-Sadiq]] (waar de ''[[Buyruk|Imam Cafer-i Sadik Buyrugu]]'' van de alevieten naar is vernoemd) en [[de Twaalf Imams]] worden belangrijk geacht.
De leer van Hadji Bektasj Veli kenmerkt zich door een religieus-humanistisch wereldbeeld en een islamitisch-spirituele exegese van de Koran en de islam. Zo beweren een aantal soennitische theologen (zoals [[Yasar Nuri Öztürk]]) dat Hadji Bektasj Veli de Koran op een betere manier kon interpreteren dan in het algemeen werd gedaan. In het ''British Museum Library'' en ''Suleymaniye Library'' zouden er vermiste pagina's gevonden zijn van de [[Tafsir]] van Hadji Bektasj Veli op het eerste hoofdstuk van de Koran.<ref>https://web.archive.org/web/20140408214035/http://teqeamerica.com/articles/article1/</ref>
 
Bekend is zijn '[[Vier deuren en veertig treden]]'-principe (''Turks: 4 Kapı 40 Makam'')<ref>[[:tr:Dört Kapı Kırk Makam|Dört Kapı Kırk Makam op de Turkse Wikipedia]]</ref> om ''Insan-i Kamil'' (een perfect mens volgens de Islam)<ref>[[:en:Al-Insān al-Kāmil|Al-Insān al-Kāmil op de Engelse Wikipedia]]</ref> te worden. Deze spirituele leer zou direct van de [[Ahl al-Bayt]] en 12 imams afkomstig zijn.<ref>https://www.youtube.com/watch?v=nXzg6RZepHI</ref>
 
Hadji Bektasj Veli zou een belangrijke rol hebben gespeeld in de verspreiding van de islam over Turkije en de Balkan-landen. Ook wordt hij door moslims in het algemeen als een van de belangrijkste figuren voor de geschiedenis van het [[soefisme]] in Turkije gezien.<ref>https://web.archive.org/web/20131014140712/http://guzelturkcemiz.org/belgeler/hacibektasveli.pdf</ref><ref>https://web.archive.org/web/20160304212749/http://www.millifolklor.com/tr/sayfalar/80/06_.pdf</ref><ref>https://web.archive.org/web/20140407064926/http://www.tded.org.tr/images/logo/x/haci_bektasi_veli.pdf</ref>
 
Alevieten bezien zich als de hoeders van de leer van Hadji Bektasj Veli en geloven dat zijn pad het pad van [[Ali ibn Aboe Talib|Ali]] is.<ref>http://bektashiorder.com/love-of-the-prophets-family</ref> Opvallend is dan ook dat veel uitspraken van Bektasj overeenkomen met de woorden en daden van Ali (uit bijvoorbeeld het boek ''Nahjul Balagha''). De ''Makalat'' zou geschreven zijn door Hadji Bektasj Veli<ref>https://web.archive.org/web/20140408112546/http://ge.tt/7XvJZOl/v/1W1</ref> en de ''Velayetname'' (Engels: ''The Saintly Exploits of Haci Bektas Veli'') zou gebaseerd zijn op zijn leven.
 
=== Uitspraken ===
Regel 61:
* Voor degenen die Besef hebben, is een hint voldoende. Voor degenen die achteloos zijn, heeft kennis geen nut.
* De [[Koran]] is een brief van de Liefhebbende aan de geliefde.
* O [[derwisj]], weet dat de [[Koran]] het Woord van God is, en een boek is waarvan zijn regels aan de Profeet is geopenbaard om hem vervolgens als Boodschapper aan te stellen voor de mensen.<ref>https://web.archive.org/web/20140407064424/http://www.corumhakimiyet.net/YazarlarDetay/4792/III-HACI-BEKTAS-I-VELI-VE-BEKTASILIK.aspx</ref>
* Een derwisj hoort al zijn tijd met Allah door te brengen en al zijn adem te spenderen aan het vertellen over Allah.
* Goed doen tegenover kwaad is de essentie van het mens zijn.
Regel 123:
== Externe links ==
*{{en}} [http://bektashiorder.com/ Het geloof van de Bektashi derwisjen]
*{{en}} [https://web.archive.org/web/20140409002051/http://teqeamerica.com/articles/article1/ De Koran commentaar van Haci Bektas Veli]
* [http://www.alevicemevizaandam.nl/alevitisme/ Alevitisme]
* [http://www.nederlandersinturkije.nl/bezienswaardigheden/hacbekta/ Hacıbektaş stadje & bedevaartsoord]