Joseph Swan: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k →Elektrisch licht: typefoutje (hele ww is verbranden) |
k Fix parameters |
||
Regel 3:
== Levensloop ==
Swan werd geboren te Pallion Hall in Bishopwearmouth (nu wijk in [[Sunderland]]) als zoon van John en Isabella Swan. Als nieuwsgierig kind reeds geïnteresseerd in creatieve avonturen werd hij op 13-jarige leeftijd leerling bij een lokale apotheker. Thuis experimenteerde hij intensief met scheikunde en elektriciteit. In 1845 demonstreerde [[William E. Staite]] zijn elektrische booglamp op het atheneum dat Swan bezocht en deze demonstratie maakte veel indruk op Swan.<ref name="DeVries" /> Later trad hij in dienst bij Mawson's, een farmaceutisch bedrijf in [[Newcastle upon Tyne]] dat films en fotografische platen maakte. Hier leerde hij over de meest recente fotografische technieken zoals [[elektrotypie|elektro]]- en [[daguerreotypie]]. In 1856 patenteerde Swan een verbeterd fotografisch proces op basis van [[collodium]].
== Elektrisch licht ==
In de jaren 50 van de 19e eeuw begon Swan te experimenteren met het maken van elektrisch licht. Zijn eerste gloeilamp bestond uit een strookje verkoold papier tussen twee elektrodes in een [[vacuüm|geëvacueerde]] glazen bol. Rond 1860 had hij een gloeilamp die werkte en verkreeg er een octrooi op in [[Groot-Brittannië]]. Voor praktische toepassingen was zijn model ongeschikt. Omdat hij de bol niet goed luchtledig kon krijgen, bleef een weinige hoeveelheid [[Zuurstof (element)|zuurstof]] achter in de bol, waardoor de hete koolstof gloeidraad snel tot as verbrandde en de levensduur van de gloeilamp sterk verkortte. Door de lamp op een lagere temperatuur te laten werken kon hij de levensduur verlengen, maar dan gaf de lamp weer te weinig licht. Ook de beperkte beschikbaarheid van elektriciteit zorgde ervoor dat zijn eerste pogingen om een praktische gloeilamp te maken faalden.
Vijftien jaar later, in 1875, toen de betere [[vacuümpomp]]en van [[Hermann Sprengel|Sprengel]] beschikbaar kwamen hervatte Swan zijn experimenten. In [[1878]] had hij een veel beter werkende gloeilamp gemaakt met een gloeidraad van koolstof. Op [[19 december]] [[1878]] demonstreerde hij zijn uitvinding tijdens een bijeenkomst van de [[Chemical Society]] in Newcastle.<ref name="DeVries">{{Citeer boek
|
|
|
|
|
|
|
}}</ref> In de vacuüm omgeving van de glazen bol kan, door de afwezigheid van zuurstof, de koolstof gloeidraad niet meer verbranden. De lamp kan hierdoor op een hogere temperatuur werken waardoor deze veel meer licht uitstraalt. Zijn huis in [[Gateshead]] was het eerste ter wereld dat met gloeilampen werd verlicht. Voor de commerciële productie ervan richtte hij in 1881 de ''Swan Electric Light Company'' op.
Een paar jaar later, terwijl hij op zoek was naar betere materialen voor zijn gloeilampen, patenteerde hij een procedé om het explosieve [[nitrocellulose]] te denitrificeren zodat het minder brandbaar werd. Door vervolgens deze deegachtige substantie door nauwe gaten te persen verkreeg hij dunne draden van gelijke dikte.<ref name="Welter">{{Citeer boek
|
|
|
|
|
}}</ref> Door de draden dunner te maken nam de [[ohmse weerstand]] toe en kon de lamp op hogere spanningen en lagere stromen werken. Hoewel Swan voor dit materiaal geen andere praktische toepassingen voorzag dan als filament zou dit materiaal later als [[kunstzijde]] (rayon) op grote schaal in de textielindustrie worden toegepast.
== Concurrentie ==
Swans ontwikkelingen liepen gelijk met die van de Amerikaanse uitvinder [[Thomas Alva Edison]], die zijn eerste gloeilamp op [[21 oktober]] [[1879]] liet branden.<ref name="Feldman">{{Citeer boek
|
|
|
|
|
|
|
| ISBN = 84-499-2704-8
|
}}</ref> In tegenstelling tot Swan verkocht Edison niet alleen gloeilampen, maar legde ook de complete elektrotechnische infrastructuur aan. In eerste instantie betwistten de twee uitvinders elkaar, maar later legden ze het juridische geschil bij en richtten ze in 1882 de ''Edison & Swan United Electric Company'' op – beter bekend onder de handelsnaam ''Ediswan''.
Daar waar Swan verkoold cellulose gebruikte als basismateriaal voor zijn gloeidraden gebruikte Edison kooldraden gemaakt van gecarboniseerde bamboevezels. Pas toen Edisons bedrijf opging in [[General Electric]], ging ook Edison over op cellulose. Het zou de industriële standaard blijven voor gloeidraden totdat [[William Coolidge]] rond [[1908]] erin slaagde om dunne draden te trekken van gesinterd [[wolfraam]].<ref>Britannica Online Encyclopedia - William D. Coolidge</ref>
Later claimde de uit Duitsland afkomstige Amerikaanse immigrant [[Heinrich Göbel]] dat hij de uitvinder van de gloeilamp was, en niet Edison of Swan. In [[1854]] had hij een gloeilamp gemaakt met een gloeidraad van verkoolde [[bamboe|bamboevezels]] in een bijna luchtledig barometerglas, terwijl Sir J.W. Swan dat pas enige jaren later zou lukken. Door het ontbreken van een economische elektriciteitsbron kon hij echter zijn uitvinding niet commercieel te gelde maken.<ref name="Welter" /> Ook hadden deze experimentele lampen slechts een zeer beperkte levensduur.
== Fotografie ==
Een andere belangrijke uitvinding van Swan lag op het gebied van de fotografie, waarbij hij de ontwikkelingen van de Brit [[William Fox Talbot]] op de voet volgde.<ref name="Feldman" /> In die tijd werkte men met fotografische platen die altijd nat moesten blijven. Swan ontdekte echter dat de lichtgevoeligheid van een [[zilverbromide]] emulsie toenam indien deze verwarmd werd. In [[1871]] slaagde hij erin de eerste 'droge' fotografische plaat te maken. Acht jaar later patenteerde hij [[bromide-papier]], lichtgevoelig papier welke op grote schaal gebruikt wordt voor het afdrukken van foto's vanaf een [[negatief (fotografie)|negatief]].
== Onderscheidingen ==
In 1894 werd hij gekozen tot lid van de [[Royal Society of London]], die hem in 1904 de [[Hughes Medal]] uitreikte voor zijn wetenschappelijk verdiensten. Datzelfde jaar werd Swan door koning [[Eduard VII]] geridderd en sindsdien mag hij als ''[[Sir (titel)|sir]]'' benoemd worden.
{{Appendix|2=
| |||