Munttoren (Amsterdam): verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k Bep Bijtelaar |
lange brij van tekst |
||
Regel 6:
==Geschiedenis==
[[Bestand:Munt1.jpg|left|260px|thumb|De Regulierspoort in de 16e eeuw]]
De Regulierspoort, gebouwd tussen 1480 en 1487, bestond uit twee torens en een wachthuis. Nadat de poort in 1618 in vlammen opging, besloot men alleen de westelijke toren te herbouwen. De stompe toren kreeg daarna in 1619-1620 een achtkantige bovenbouw en een sierlijke open lantaarn naar een ontwerp van [[Hendrick de Keyser]], met daarin een uurwerk met vier wijzerplaten, en in 1668 een [[beiaard
[[Bestand:Brug, huizen en toren - Amsterdam - 20329166 - RCE.jpg|260px|thumb|Munttoren aan het Schapenplein nu Muntplein in Amsterdam]] De bijnaam van de toren verwijst naar het feit dat er in de 17e eeuw in het aangrenzende wachthuis munten werden geslagen. De toren kreeg zijn huidige naam in het [[Rampjaar]] 1672, toen Amsterdam tijdelijk het [[muntrecht|recht van muntslag]] kreeg omdat Franse troepen grote delen van het land bezet hielden, en het niet mogelijk was zilver en goud te transporteren naar de muntplaatsen [[Dordrecht (Nederland)|Dordrecht]] en [[Enkhuizen]].
Het wachthuis, dat de brand van 1618 redelijk had doorstaan, werd in de 19e eeuw afgebroken en vervangen door het het huidige gebouw. Het werd gebouwd tussen 1885 en 1887 in [[Historisme (architectuur)|historiserende]] [[neorenaissance]]-stijl, onder leiding van architect [[Willem Springer]]. Tijdens een verbouwing in 1938-1939 kwam er op de begane grond een doorgang.
De Munttoren is 35 m hoog.<ref>[http://www.amsterdamsebinnenstad.nl/binnenstad/155/bouwvergun.html ==Klokkenspel==
[[Bestand:Munttoren-Amsterdam.jpg|Left|thumb|
In 1669 maakte Pieter Hemony een bronzen speeltrommel voor de Munt die nog dagelijks de klokken elk kwartier laat klinken.
In het jaar 1873 werd het stokkenklavier van het carillon verwijderd. Men wilde de beperkte ruimte boven in de toren gebruiken voor een nieuw uurwerk. Dit uurwerk kreeg nu ook een minutenwijzer. Zodoende speelde de Munttoren alleen nog automatisch. Handspel was niet meer mogelijk.
Pas in het Hemonyjaar 1959, tijdens de restauratie door [[Petit en Fritsen]], werd de beiaard weer van een stokkenklavier voorzien en sindsdien wordt het Muntcarillon weer wekelijks handmatig bespeeld.
Bij de restauratie van 1959 werden elf van de kleinere Hemonyklokken vervangen, omdat hun toon door corrosie van het brons niet meer zuiver was. Deze kleine Hemonyklokken zijn nu opgeslagen in het [[Amsterdam Museum]].
In 1993 volgde opnieuw een restauratie waarbij nog meer Hemonyklokken uit het spel verdwenen, en de resterende dertien werden bijgestemd. Een veertiende Hemonyklok barstte tijdens het stemmen. Tevens werd de reeks, die tot dat moment nog uit 29 klokken bestond, met 9 kleinere klokjes uitgebreid, zodat het huidige instrument er 38 telt, 2 meer dan de reeks die Pieter Hemony in 1668 tot stand bracht.
Elk kwartier wordt bij wijze van tijdsaanduiding door de speeltrommel een korte melodie op de klokken afgespeeld. Tweemaal per jaar worden deze melodieën verstoken door de stadsbeiaardier,<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=KPa4rIXQN9g ''Het versteken en corrigeren van de bronzen speeltrommel'' april 2015.]</ref> die daartoe de stalen pinnen op de speeltrommel van plaats verwisselt.
Elke zaterdagmiddag om 14 uur geeft stadsbeiaardier [[Gideon Bodden]] een concert op dit carillon.
== Trivia ==
* Vlak na de restauratie, rond 1960, was [[Bernard Drukker]], de beroemde bioscooporganist
* De Munttoren heeft in het begin van de 21ste eeuw een extra stevige fundering gekregen om te voorkomen dat het monumentale pand zou verzakken door de aanleg van de [[Noord/Zuidlijn]]. Hiervoor had de gemeente Amsterdam 1,9 miljoen euro uitgetrokken.<ref>{{Citeer nieuws |url=http://www.platformfundering.nl/afb/kranten/20060517HP.pdf |titel=''Extra fundering voor Munttoren'' |auteur= |formaat = PDF| uitgever=[[Het Parool]] |datum=17 mei 2006}}</ref>
* Schaalmodellen van de Munttoren zijn te zien in [[Madurodam]] in [[Den Haag]] en in [[Mini-Europa]] in [[Brussel (stad)|Brussel]].
Regel 26 ⟶ 42:
Amsterdam Munttoren 1900.jpg|De Munttoren gezien vanaf het [[Singel (Amsterdam)|Singel]] in 1900
Wapen munttoren (Amsterdam).JPG|Het oude stadswapen op de zijgevel
Munt2.jpg|Het carillon in de Munttoren met klepels voor het handspel
</gallery>
{{Appendix|2=
* Stadsnieuws (Gemeente Amsterdam) uitgave februari/maart 1993 - ''Klokken van de Munttoren klinken weer''.
*
*
* [[Bep Bijtelaar
* [[André Lehr
*
* Rinus de Jong,
*
* André Lehr
* Luc Rombouts
*
{{References}}
}}
|