Lázaro Cárdenas del Río: verschil tussen versies

Calles verkeerde in de veronderstelling dat hij Cárdenas als marionet kon gebruiken zoals hij bij diens voorgangers had gedaan, maar had zich daarbij misrekend. Cárdenas vond Calles en zijn aanhangers, de ''Callistas'', te conservatief geworden en had bovendien geen zin om naar het pijpen van een ander te dansen. In [[1935]] brak hij met Calles en liet de callista's een voor een uit ministers- en gouverneursposten verwijderen: [[Emilio Portes Gil]], [[Tomás Garrido Canabal]], [[Luis Morones]] en ten slotte Calles zelf. Op [[9 april]] [[1936]] liet hij Calles arresteren en deporteerde hem naar de [[Verenigde Staten (hoofdbetekenis)|Verenigde Staten]].

In 1938 was er een conflict ontstaan tussen buitenlandse oliemaatschappijen en de CTM, die een loonsverhoging en betaling van achterstallig loon eiste voor de arbeiders in de olie-industrie. Het [[Hooggerechtshof (Mexico)|Hooggerechtshof]] stelde de CTM in het gelijk, maar de oliemaatschappijen weigerden zich daarbij neer te leggen. Cárdenas koos de zijde van de arbeiders. Hij ging over tot de en nationaliseerde de olie-industrie (''[[Expropiación Petrolera]]'') en de oprichting van [[Petróleos Mexicanos]]. Buitenlandse oliemaatschappijen en hun regeringen waren furieus. Het [[Verenigd Koninkrijk]] en [[Nederland]] verbraken de betrekkingen met Mexico. Ook de [[Verenigde Staten]] stelden een boycot in, maar kwamen hier later op terug aangezien ze de Mexicaanse olie hard nodig hadden met het oog op de naderende [[Tweede Wereldoorlog]] hard nodig hadden. Op de korte termijn betekende de nationalisatie een klap voor de economie, dat de Mexicaanse bevolking probeerde te compenseren door persoonlijke bezittingen te verzamelen, om daarmee de schadevergoedingen te kunnen bekostigen. De gouverneur van [[San Luis Potosí (staat)|San Luis Potosí]] [[Saturnino Cedillo]] kwam na de nationalisatie in opstand, maar werd vrij eenvoudig verslagen door het Mexicaanse leger. Op de langere termijn had de nationalisering echter een positief effect op de economie.

Hoewel de belangrijkste afnemers van Mexicaanse olie nu [[nazi-Duitsland]], [[Italië]] en [[Japan (hoofdbetekenis)|Japan]] waren, voerde Cárdenas een anti-fascistische internationale politiek. Mexico was het enige land dat bij de [[Volkenbond]] een aanklacht indiende wegens de ''[[Anschluss]]'', en Mexico ontving republikeinse vluchtelingen uit de [[Spaanse Burgeroorlog]] met open armen. Binnen Mexico liet Cárdenas de door Calles gesteunde semi-fascistische [[goudhemden]] en de katholiek-fascistische [[Nationaal Synarchistische Unie]] bestrijden. Internationaal werd Cárdenas wel veroordeeld als 'communist', 'bolsjewiek' en 'stalinist'. Dat laatste beantwoordde hij door [[Leon Trotski]] onderdak te bieden in Mexico.

In tegenstelling tot de voorgaande presidenten die een antiklerikale politiek voerden en de [[Rooms-katholiekeKatholieke Kerk]] vervolgden, zette Cárdenas de vervolgingen stil en verbeterde de relaties met de Kerk. Ook bood hij de pacifistische [[Mennonieten]] in het noorden van Mexico bescherming aan die te lijden hadden van roversbenden. Wel trachtte hij de invloed van de Kerk op het onderwijs te verminderen door een 'socialistische educatie' door te voeren. Deze educatie stuitte op veel kritiek, waardoor Cárdenas besloot een aantal punten, waaronder [[anti-katholiek]]e sentimenten en [[seksuele voorlichting]] te schrappen.

In [[1945]] trad hij af en ging hij in een bescheiden huis wonen aan het [[Pátzcuaromeer]]. Het grootste deel van zijn tijd besteedde hij aan het bevorderen van onderwijs en projecten voor de arme bevolking van Mexico. Hij bleef actief in de linkervleugel van de partij, die inmiddels was omgedoopt tot Institutioneel Revolutionaire Partij (PRI). Hij bekritiseerde regelmatig het ondemocratische karakter van de partij, en was van mening dat de PRI te conservatief was geworden. Internationaal sprak hij zich uit voor de bevordering van het [[socialisme]] en de [[democratie]] in Latijns-Amerika en bekritiseerde meerdere malen het buitenlandse beleid van de [[Verenigde Staten]]. Hij veroordeelde de Amerikaanse [[Operatie PBSUCCESS]], waarbij in [[1954]] de democratisch gekozen president van [[Guatemala]] [[Jacobo Arbenz Guzmán]] uit het zadel werd gestoten, de [[invasie in de Varkensbaai]] en de [[Vietnamoorlog]].