[[Bestand:Dollarnote siegel hq.jpg|thumb|Een symbool waarvan geclaimd is dat de Illuminati het zouden gebruiken: een onvoltooide piramide met een [[alziend oog]] als topsteen. (fragment van de achterzijde van een Amerikaans 1-dollar biljet)]]
'''Illuminaten''' (ook ''Illuministen'' of ''Illuminati'') is de aanduiding voor verschillende historische 'geheime' genootschappen.{{bronBron?|Er zijn geen bronnen, hele artikel speculatie, Goethe, Herder?|2015|11|08}} Het oudst bekende hiervan is het Spaanse genootschap ''Alumbrados'' (letterlijk: de verlichten). Deze groep hield zich in de 16e en 17e eeuw bezig met het innerlijk leven en de [[mystiek]]. Hiernaast bestond er in Frankrijk een groepering{{bronBron?||2015|11|08}} die onder invloed stond van [[Arabische mystiek]], het werk van [[Desiderius Erasmus|Erasmus]],{{bronBron?||2015|11|08}} de moderne devotie en het [[quiëtisme]] en die antihiërarchische ideeën aanhing. Deze groeperingen kwamen vanaf 1527 zwaar onder vuur te liggen door de activiteiten van de [[inquisitie]]. Velen werden vervolgd, net zoals de [[Tempeliers]] en de [[Katharen]].{{bronBron?||2015|11|08}} De bekendste Illuminaten zijn lid van de door [[Adam Weishaupt]] in het leven geroepen "Orde der Volmaakbaren".{{bronBron?||2015|11|08}} Tot deze groepering behoorden onder andere [[Johann Gottfried von Herder|Herder]] en [[Johann Wolfgang von Goethe|Goethe]].{{bronBron?||2015|11|08}}
De oorsprong voor de naam ''Illuminati'' is onduidelijk. In het [[Latijn]] en [[Italiaans (taal)|Italiaans]] betekent Illuminati 'de verlichten'.
== Beierse Illuminati ==
De geschiedenis van '''Beierse Illuminati'''{{bronBron?||2015|11|08}} begon op [[1 mei]] [[1776]], toen mensen uit de [[vrijmetselarij]] met door de [[jezuïeten]] opgevoede [[Adam Weishaupt]] in [[Ingolstadt]] een orde stichtten onder de naam ''Gesellschaft der Perfectibilisten''. Het hoofddoel was de [[reformatie]] van de kerk en de [[emancipatie]] van de [[burgerij]]. De organisatie van de Illuminati was gebaseerd op de vrijmetselarij, maar behoorde daar niet toe. In 1785 verbood de Beierse keurvorst [[Karel Theodoor van Beieren|Karel Theodoor]] de Illuminati op vele gronden, waaronder de inmenging in de buitenlandse politiek. Documenten hierover zouden zich in het Rijksarchief te [[Beieren]] bevinden.{{bronBron?||2017|02|25}}. In 1896 werd de orde opnieuw opgericht.{{bronBron?||2017|02|25}}. Sinds een vernieuwing van de orde in 1926 opereerde ze vanuit [[Berlijn]], sinds 1929 is ze weer verdwenen uit de boeken.
== In de hedendaagse cultuur ==
Regel 16:
Enkele complotdenkers{{Bron?|wie?|2014|03|10}} koesteren sterke weerstand tegen de Illuminati, vooral zij die de groep zien als de grondlegger van de [[Nieuwe Wereldorde (complot)|Nieuwe Wereldorde]], die volgens [[complottheorie]]ën de macht over de hele [[Wereld (Aarde)|wereld]] zou willen verkrijgen. Dit zal volgens deze complotdenkers het machtsimperium van de [[antichrist]] zijn.{{Bron?||2014|03|10}}
