Meter: verschil tussen versies

{{Zie artikel|Dit artikel gaat over een lengte-eenheid. Voor de vrouwelijke getuige bij een doop, zie [[Peterschap]]. Voor meetapparatuur, zie [[Meetgereedschap]].}}

{{Zijbalk afgeleide eenheden van meter}}

{{Gesproken Wikipedia klein|Nl-Meter-article.ogg|22990302}}

De definitie van een 'meter' is in de loop van de geschiedenis een aantal malen veranderd, omdat door de ontwikkeling van de wetenschap de beschikbare meetmethodes nauwkeuriger werden dan de tot dan toe gebruikte standaarddefinitie. De meter is dus (op een enkele uitzondering na) niet ''veranderd'', maar ''nauwkeuriger gemaakt''. Hieronder is een chronologisch overzicht weergegeven.

 

{| class="wikitable" style="text-align:center;font-size:90%;width:70%;"

|+Overzicht van de officiële definities van de meter sinds 1795 <ref>{{en}} {{aut|F. Cardarelli}}, ''[http://books.google.com/books?id=GV1aV7V7I00C&printsec=frontcover&dq=isbn:185233682X&hl=nl&ei=XuvPTevUFcahOuzj1ZMN&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCkQ6AEwAA#v=twopage&q&f=false Encydopaedia of scientific units, weights, and measures: their SI equivalences and origins]'', Springer-Verlag London Limited 2003, ISBN 1-85233-682-X, p. 5, table 2.1, data uit Giacomo, P., ''Du platine a la lumiere'', Bull. Bur. Nat. Metrologie, 102 (1995) 5–14.</ref>

 

=== 1675 ===

De Italiaan [[Tito Livio Burattini]] publiceerde in dit jaar de ''Misura Universale'', een werk waarin hij de meter (''Metro Cattolico'') vastlegt op de lengte van een [[Slinger (natuurkunde)|slinger]] die beweegt met een halve [[Periode (natuurkunde)|periode]] van 1 [[seconde]]. De door hem gevonden waarde zou volgens de huidige definitie ca. {{nowrap|993,9 mm}} bedragen. Dat de periode volgens de formule van [[Christiaan Huygens]] afhangt van de [[Valversnelling|zwaartekrachtversnelling]] en dat die afhangt van de plaats op aarde en van de hoogte boven de zeespiegel, was nog niet bekend. Ook de uitslag van de slinger is van invloed op de periode.

 

=== 1791 ===

De meter werd in [[1791]] gedefinieerd door de ''[[Académie des sciences|Franse Academie van Wetenschappen]]'' als het tien miljoenste deel van de afstand op zeeniveau van de [[noordpool]] tot de [[evenaar]], gemeten langs de [[Meridiaan van Parijs]]. [[Jean-Baptiste Joseph Delambre]] en [[Pierre Méchain]] voerden metingen uit door extrapolatie vanuit een meting van de afstand tussen [[Barcelona (Spanje)|Barcelona]] en [[Duinkerke]].<ref>Zie de uitleg in het artikel [[Jean-Baptiste Joseph Delambre]], paragraaf [[Jean-Baptiste Joseph Delambre#Moeizame bepaling van de meter|Moeizame bepaling van de meter.]]</ref> Zolang de metingen nog niet gereed waren werd er een voorlopig prototype uit [[messing (legering)|messing]] gebruikt als standaard.<ref>[[Jean-Baptiste Joseph Delambre#Moeizame bepaling van de meter|Zie Delambre]]</ref><ref>[http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2844/Archief/archief/article/detail/734840/2003/04/26/Een-krankzinnig-plan-om-een-meter-te-maken.dhtml Een krankzinnig plan om een meter te maken], ''De Volkskrant'', 26 april 2003.</ref>

 

 

=== 1889 ===

In [[1875]] richtte de internationale [[Meterconventie]] (''Convention du Mètre'') een permanent [[Bureau international des poids et mesures|Internationaal Bureau voor Maten en Gewichten]] (''Bureau international des poids et mesures'') op in [[Sèvres]]. Een nieuwe standaardmeter werd vervaardigd met een door [[Henri Tresca]] voorgestelde X-vormige doorsnede tegen vervorming door torsie. Op de eerste ''CGPM (Conférence Générale des Poids et Mesures)'' (Algemene conferentie voor maten en gewichten) werd in [[1889]] de meter gedefinieerd als de afstand tussen twee inkepingen op een staaf van de hardere [[legering]] 90% [[platina]] en 10% [[iridium (element)|iridium]], de zogenaamde X-meter, die in Sèvres wordt bewaard. De opzet was een scherper gedefinieerde meter te verkrijgen; de lengte bleef ongewijzigd.

 

 

== Commerciële termen ==

Soms worden de termen “lopende” en “strekkende” meter gebruikt, bijvoorbeeld om de prijs van een zeil onrechtstreeks per oppervlakte-eenheid aan te duiden. De praktische oppervlakte-eenheid is de breedte (die voor dit product commercieel vastligt, bijvoorbeeld [[Kamerbrede vloerbedekking|kamerbreed]]) maal één meter. De hoeveelheid drukt men dan uit in “lopende” meter. Het is het aantal meter dat men van dit zeil moet afsnijden.