Verraad van Maastricht: verschil tussen versies

Dat de uitkomst van het beleg van 1632 door beide oorlogvoerende partijen niet als een vaststaand gegeven werd gezien, moge blijken uit een Spaans vredesvoorstel uit 1633 om [[Breda (hoofdbetekenis)|Breda]] te ruilen tegen Maastricht plus een grote som geld. In 1634 deed de Spaanse interim-landvoogd [[Francisco de Moncada]] een poging [[Beleg van Maastricht (1634)|Maastricht te heroveren]]. In 1635 stelde [[Cornelis Musch]], [[Griffier van de Staten-Generaal van de Nederlanden|griffier]] van de [[Staten-Generaal van de Nederlanden|Staten-Generaal]], voor om Maastricht en de vesting [[Limburg (Belgische stad)|Limburg]] in te ruilen tegen [[Geldern]] en de [[Schenkenschanz]]. Nog in 1646, twee jaar voor de [[Vrede van Munster]], trachtte de Franse diplomaat [[Godefroi d'Estrades]] (30 jaar later [[Lijst van gouverneurs van Maastricht|gouverneur van Maastricht]]) [[Frederik Hendrik van Oranje|Frederik Hendrik]] ertoe te bewegen Maastricht in te ruilen tegen [[Antwerpen (stad)|Antwerpen]]. Frederik Hendrik wilde wel, maar de [[Staten van Holland en West-Friesland]] waren fel tegen.<ref>Morreau, p.XLI.</ref>

De Spanjaarden waren na 1632 vastbesloten Maastricht te heroveren en bouwden daartoe ten zuiden van de stad, langs de [[Maas]] nabij [[Eijsden (plaats)|Eijsden]] het fort Navagne, ook wel [[Elvenschans]] genoemd, waardoor de Maasvaart vrijwel onmogelijk werd.<ref>Ubachs/Evers (2005), p.368, 'Navagne, fort'.</ref> In 1637 kregen de Spanjaarden [[Roermond (stad)|Roermond]] en [[Venlo (stad)|Venlo]] in handen, waardoor hun greep op de Limburgse Maasstreek vrijwel hersteld was. In hetzelfde jaar bekeerde de voorheen [[Nederduits Gereformeerde Kerk (later Nederlandse Hervormde Kerk)|Nederduits-gereformeerde]] gouverneur van Maastricht, [[Frederik Maurits de La Tour d'Auvergne]], tevens commandant van het [[Staatse leger]], zich tot de [[Rooms-katholiekeKatholieke Kerk]]. De Spaanse opmars in de regio en de religieuze ommezwaai van hun gouverneur moet de Spaansgezinde katholieken in Maastricht vertrouwen hebben gegeven dat de stad spoedig weer in Spaanse handen zou komen en het katholicisme weer zijn oude, dominante positie zou gaan innemen.

Van de drie veroordeelde jezuïeten is later wel aangenomen dat ze geen schuld hadden en niet op de hoogte waren van het verraad, maar dat hun koppen moesten rollen omdat ze als jezuïeten bekendstonden als vurige bestrijders van de [[reformatie]] en aanhangers van de Spaanse koning.<ref>Ubachs/Evers (2006), p.135.</ref> De [[Rector (geestelijke)|rector]] van het klooster, Jan-Baptist Boddens (geboren in 1596 te [[Brugge (hoofdbetekenis)|Brugge]]), was bovendien [[aalmoezenier]] geweest in het Spaanse leger en ging prat op zijn vriendschappen met onder anderen prins [[Frederik Hendrik van Oranje]], [[Constantijn Huygens]] en gouverneur De la Tour d'Auvergne, die onder zijn invloed katholiek zou zijn geworden.<ref>Ubachs/Evers (2005), p.80, 'Boddens'.</ref> Het hoofd van broeder Philippe Nottin viel op 14 juli, dat van pater Gerard Pasman en dat van Boddens op 20 juli.

-----