|
== Constructie ==
Een hogedrukpan wordt tegenwoordig gemaakt van [[roestvast staal]] of [[aluminium]]. Het deksel zit met een goed afdichtend rubber en een klemconstructie ([[bajonetsluiting]]) aan de pan vast. In het deksel zit een klep waaruit de stoom kan ontsnappen. De klep wordt dichtgehouden door een gewicht of een veerconstructie, waarmee de [[Druk (grootheid)|druk]] in de pan enigszins geregeld kan worden. Naast deze klep heeft de pan meestal nog een klein breekplaatje of rubber dopje dat uit het deksel gedrukt wordt als de klep onverhoopt niet mocht werken.
Moderne snelkookpannen hebben een drukregelaar waardoor de pan nooit op overdruk kan komen. Bij sommige pannen is de druk zelfs door middel van standen in te stellen. In Europa vallen hogedrukpannen onder richtlijn nr.97/23/EG <ref>Richtlijn 97/23/EG van het Europees Parlement en de Raad van 29 mei 1997 inzake de onderlinge aanpassing van de wetgevingen der lidstaten betreffende drukapparatuur, in Nederland geïmplementeerd in het [http://wetten.overheid.nl/BWBR0010586 Warenwetbesluit drukapparatuur]</ref>: zonder goedkeuring mogen ze niet op de markt gebracht worden.
Met iedere tien graden Celsius temperatuurverhoging halveert de garingstijdparingstijd.{{Bron?}} Omdat de temperatuur in een snelkookpan ongeveer 120°C is, gaart het voedsel ongeveer vier keer zo snel als in een normale pan.{{Bron?}} Omdat het op temperatuur komen van de snelkookpan niet sneller gaat dan bij een gewone pan zal de totale kooktijd echter niet exact een kwart van die van een gewone pan zijn.
== Gebruik ==
De pan, die doorgaans een inhoud heeft van tussen de 2,5 en 10 [[liter]], wordt voor het koken gevuld met een dun laagje water. Op de bodem komt een treefje[[treeft]]je te staan, met daarop een of meer houders waarin [[groente]]n, [[aardappel]]en of [[vlees]] kunnen worden gedaan.
AlsNa dehet panafsluiten afgeslotenvan ende verwarmdpan wordt, loopt de temperatuurpan van het water opverwarmd. Bij eenstijgende temperatuur van 100° C gaatwordt het water doorsteeds deheter toegenomenen drukverandert nogeen nietdeel koken. De pan zal sissen doordatvan het verdampte water ontsnaptin stoom. De druk in de pan zal toenemen, tot de met de overdrukklep ingestelde druk bereikt is. VanafDoor datde momenttoegenomen blaastdruk dekookt panhet stoomwater afniet viabij de overdrukklepgewoonlijke temperatuur van 100° C. Door de hogere druk kan de temperatuur van het water en van de stoom die in de pan zit oplopen tot zo'n 120° [[Celsius|C]]. De druk, waardooren daardoor ook de gerechtenmaximum veeltemperatuur, snellerwordt gaarconstant zijngehouden dandoordat bijde kokenoverdrukklep instoom laat ontsnappen. Dat gebeurt met een traditionelesissend geluid. Omgaan van de pan bijmoet 100°voorzichtig Cgeschieden omdat de temperatuur hoog is en men zich kan branden aan eventueel ontsnappende stoom.
Men moet tijdens het koken de warmtebron zodanig afstellen dat er nét wat stoom wordt afgeblazen, maar niet te veel, omdat men kookt met relatief weinig water. Als de kooktijd is verlopen moetmoeten het water en de stoom in de pan afkoelen totzodat 100°de Cdruk voordatweer dezeafneemt kantot wordeneen geopend,niveau omdatdat de atmosferischedeksel drukveilig waterkan alworden opverwijderd. 100°Men Ckan laatdit koken. Dit gebeurtdoen door de warmtebron uit te zetten en te wachten totdat het sissenontsnappen is afgelopen. Moderne pannen hebben een gesloten systeem waarbij zonder meer geenvan stoom meer ontsnapt. Daardoor is het energieverbruik nog verder teruggebracht. Bij oudere systemen wordt de drukregelaar omlaag geschroefd. Afkoelen van de pan moet voorzichtig geschieden omdat de temperatuur hoog is en men zich kan branden aan eventueel ontsnappende stoomstopt. Pas na ongeveer een kwartier mag de pan geopend worden, wat van invloed is op de gaartijd en totale kooktijd, waardoor het gebruik voor kort kokende producten qua tijd weinig besparing oplevert. Een snellere manier is door koud water over te pan te laten lopen.
Moderne pannen hebben een gesloten systeem waarbij zonder meer geen stoom meer ontsnapt. Daardoor is het energieverbruik nog verder teruggebracht. Bij oudere systemen wordt de drukregelaar omlaag geschroefd.
Naast bereiding van traditionele maaltijden kan de hogedrukpan ook worden gebruikt voor de bereiding van vleesbouillon. Die hoeft dan geen 3 uur maar slechts 40 minuten te koken.
Op hoogte boven zeeniveau is de [[luchtdruk]] lager waardoor water bij een lagere temperatuur kookt. Op bijvoorbeeld circa 1000 m hoogte kookt water bij circa 90° C. Koken met kokend water in een pan maakt het voedsel dan niet gaar. Bovendien worden mogelijk eventuele ziekteverwekkers in het rauwe voedsel niet onschadelijk gemaakt. Zij die op hoogte voedsel willen koken gebruiken vaak een hogedrukpan om de vereiste hoge temperaturen te verkrijgen.
=== Voorbeelden van bereidingstijden ===
|}
== SpecialeOneigenlijk toepassingengebruik ==
DaarnaastEen hogedrukpan kan een hogedrukpan als wapen worden gebruikt. Zo bestond bij de [[bomaanslagen tijdens de marathon van Boston 2013]] ten minste één bom uit explosieven in een hogedrukpan. In de pan waren tevens metaalscherven, spijkers en stalen kogels gestopt om zo veel mogelijk schade te veroorzaken.<ref name=AD>{{cite news|title=Bom Boston zat in snelkookpan|url=http://www.ad.nl/ad/nl/13107/Explosies-bij-marathon-Boston/article/detail/3426853/2013/04/16/CNN-bom-Boston-zat-in-snelkookpan.dhtml|newspaper=AD|date=16 april 2013}}</ref> ▼Kampeerders en bergbeklimmers die op grote hoogte willen koken, gebruiken vaak een hogedrukpan. Op grote hoogte is de [[luchtdruk]] namelijk zoveel lager dat water bij een veel lagere temperatuur kookt. Koken in water maakt het voedsel dan niet gaar. Bovendien worden eventuele ziekteverwekkers in het rauwe voedsel niet onschadelijk gemaakt.
▲Daarnaast kan een hogedrukpan als wapen worden gebruikt. Zo bestond bij de [[bomaanslagen tijdens de marathon van Boston 2013]] ten minste één bom uit explosieven in een hogedrukpan. In de pan waren tevens metaalscherven, spijkers en stalen kogels gestopt om zo veel mogelijk schade te veroorzaken.<ref name=AD>{{cite news|title=Bom Boston zat in snelkookpan|url=http://www.ad.nl/ad/nl/13107/Explosies-bij-marathon-Boston/article/detail/3426853/2013/04/16/CNN-bom-Boston-zat-in-snelkookpan.dhtml|newspaper=AD|date=16 april 2013}}</ref>
== Zie ook ==
| 