Wikipedia

Stefan Uroš IV Dušan: verschil tussen versies

Interactief door geschiedenis bladeren
← Oudere bewerkingNieuwere bewerking →
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
k red.
Biografie uitgewerkt
Regel 15:
}}
[[Bestand:Servia1350AD.png|thumb|250px|right|Servië onder Stefan Uroš IV (ca 1350)]]
'''Stefan Uroš IV Dušan''' ([[Servisch]]: Стефан Урош IV Душан) (* [[1308]] - [[20 december]] [[1355]]), Silni "de Sterke", was koning van [[Servië]] van [[1331]] tot [[1346]] en tsaar van Servië en [[Griekenland]] van [[1346]] tot [[1355]]. Hij was de zoon van [[Stefan Uroš III Dečanski]] en behoorde tot het geslacht der [[Nemanjić|Nemanjiden]]. Hij was in die tijd één van de machtigste vorsten van Zuid-Oost-Europa; onder zijn heerschappij bereikte Servië het territoriale hoogtepunt.
 
Dušan blonk uit als een uitstekend veldheer, heerser en wettenmaker. Hij zou volgens de kronieken in [[lichaamslengte|lengte]]vaardigde ook een van de grootste mannen van zijnhet tijdwetboek geweest''Zakonik'' zijnuit, namelijkbeter meerbekend danals 2Dušans meterWetboek.
Hij vaardigde ook een wetboek uit, beter bekend als Dušans Wetboek.
 
== LevenFamilie en jeugd ==
Dušan was de zoon van koning [[Stefan Uroš III Dečanski]] en prinses Theodora van Bulgarije. Hij behoorde tot het geslacht der [[Nemanjić|Nemanjiden]]. Dušan bracht zeven jaar van zijn jeugd door in [[Constantinopel]] ([[1314]]-[[1320]]), waar hij de Griekse taal leerde, en inzicht verwierf in de Griekse cultuur, levensstijl en staatsbeheersing. Hij zou volgens de kronieken in [[lichaamslengte|lengte]] een van de grootste mannen van zijn tijd geweest zijn, namelijk meer dan 2 meter. Bewijs van zijn uitstekende strijdkunsten leverde hij in [[1329]], toen hij de Bosnische ban Stjepan Kotromanić versloeg, en het jaar erop toen hij aan de zijde van zijn vader vocht tegen de Bulgaren in de Slag van Velbužd.
 
== Troonsverovering ==
Om een onzekere reden hadden hijzelf en de adel een conflict met zijn vader, die hij in [[1331]] van de troon zette,. waaropHij hijliet zich op [[8 september]] van dat jaar in Skopje tot koning kroondekronen. Het jaar erop, in [[1332]] trouwde hij met Jelena, de zus van de [[Bulgarije|Bulgaarse]] tsaar Iwan Alexander, en zij zou een sterke invloed op haar echtgenoot hebben. Toen zijn vrouw Jelena kinderloos bleef, deed hij een poging om te huwen met prinses Elisabeth, dochter van de Habsburger [[Frederik de Schone]]. Dit werd niets omwille van de vroege dood van Elisabeth.
Reeds bij de aanvang van zijn koningschap ondernam hij veldtochten tegen de [[Grieken]] ([[1334]]), en vele veldslagen volgen elkaar op tot zijn dood. Tweemaal kwam het tot een conflict met [[Hongarije]], waarbij het er vooral op landsverdediging aankwam. Er was vrede met Bulgarije, dat zelfs tweemaal Servië steunde.▼
 
== Territoriale aanwinsten==
De burgeroorlog in Griekenland, tussen de negen jaar oude keizer Johannes V van Byzantium, en zijn regent Johannes VI, buitte hij uit: hij zette de aanval in vanaf [[1342]], en veroverde in de jaren daarop grote delen van Byzantijns Griekenland, buiten de Peloponnesos en Thessaloniki, bij gebrek aan een vloot. Na deze overwinningen riep hij zichzelf in [[1345]] uit tot tsaar, en werd hij in het voorjaar van dat jaar plechtig gekroond in [[Skopje]] als "''Tsaar en alleenheerser der Serven, Grieken, Bulgaren en Albanezen''" door de Servische patriarch Janichie II, bijgestaan door de Bulgaarse patriarch Simeon en de aartsbisschop van Ohrid, Nikolas. Tezelfdertijd verhief hij de rang van de [[Servisch-orthodoxe Kerk]] van [[aartsbisdom]] tot [[patriarchaat (kerk)|patriarchaat]], en verwierf hij de Servische heerschappij over de [[Athos (berg)|Athosberg]] en alle Griekse bisdommen (buiten Ohrid en ondergeschikt aan het patriarchaat van Constantinopel). Hierdoor werd hij vervloekt door de [[Grieks-orthodoxe Kerk]].▼
▲Reeds bij de aanvang van zijn koningschap ondernam hijDušan veldtochten tegen de [[Grieken]] ([[1334]]), en vele veldslagen volgen elkaar op tot zijn dood. Tweemaal kwam het tot een conflict met [[Hongarije]], waarbij het er vooral op landsverdediging aankwam. Er was wel vrede met Bulgarije, dat zelfs tweemaal Servië steunde. Dušan veroverde Macedonië.
 
▲De burgeroorlog in Griekenland, tussen de negen jaar oude keizer [[Johannes V van Byzantium]], en zijn regent [[Johannes VI van Byzantium|Johannes VI]], buitte hij uit: hij zette de aanval in vanaf [[1342]], en veroverde in de jaren daarop grote delen van Byzantijns Griekenland, buiten de Peloponnesos en Thessaloniki, bij gebrek aan een vloot. Na deze overwinningen riep hij zichzelf in [[1345]] uit tot tsaar, en werd hij in het voorjaar van dat jaar plechtig gekroond in [[Skopje]] als "''Tsaar en alleenheerser der Serven, Grieken, Bulgaren en Albanezen''" door de Servische patriarch Janichie II, bijgestaan door de Bulgaarse patriarch Simeon en de aartsbisschop van [[Ohrid]], Nikolas. TezelfdertijdDe verhiefGrieken hijzochten bondgenootschap bij de rangTurken, die ze voor het eerst in de geschiedenis [[Europa (werelddeel)|Europa]] binnen brachten. Het eerste treffen tussen Serven en Turken op Europese bodem, de [[slag bij Stefaniana|slag bij Stefaniana]] in [[1345]], pakte uit in het nadeel van de Serven. De Serviërs waren niet opgewassen tegen de Ottomaanse ruiterij. Toen [[Servisch-orthodoxeJohannes KerkVI van Byzantium|Johannes VI]] in 1347 de keizerskroon van Byzantium veroverde dank zij Turkse hulp, wisselde Dušan van kamp. Hij koos voor de afgezette keizer Johannes V. In [[aartsbisdom1348]] totveroverde Dušan [[patriarchaatThessalië]] (kerk)en [[Despotaat Epirus|patriarchaatEpirus]], enmaar verwierfzag hijeen gevaar in de ServischeTurkse heerschappijaanwezigheid overin de [[AthosBalkan (bergschiereiland)|AthosbergBalkan]]. enHij allezocht Grieksenaar bisdommenstrategieën (buitenom Ohridhen enterug ondergeschiktte aandrijven, hetmaar patriarchaatwerd vangehinderd Constantinopel).door HierdoorHongaarse werdaanvallen hijin vervloektzijn doorrug. deDe keizerskroon in het [[Grieks-orthodoxeByzantijnse Kerkrijk]], zijn hoogste ambitie, heeft hij niet gehaald.
De Grieken zochten bondgenootschap bij de Turken, die ze voor het eerst de geschiedenis [[Europa (werelddeel)|Europa]] binnen brachten. Het eerste treffen tussen Serven en Turken op Europese bodem, de [[slag bij Stefaniana|slag bij Stefaniana]] in [[1345]], pakte uit in het nadeel van de Serven.
 
== Bestuur==
In [[1348]] veroverde Dušan [[Thessalië]] en [[Despotaat Epirus|Epirus]], maar zag een gevaar in de Turkse aanwezigheid in de [[Balkan (schiereiland)|Balkan]]. Hij zocht naar strategieën om hen terug te drijven, maar werd gehinderd door de Hongaarse aanvallen. Dušan had nog vele grootse plannen, maar stierf reeds jong in [[1355]], mogelijk door vergiftiging. Heden ten dage bevinden zijn restanten zich in de Sint-Marcuskerk te [[Belgrado]].
Dušan ondersteunde de ontwikkeling van de landbouw en de mijnbouw in zijn vorstendommen. Hij deelde zijn landen in in koninklijk-Servische gebieden en keizerlijk-Griekse gebieden. Hun hoofdsteden waren respectievelijk [[Prizren]] en [[Serres (stad)|Serres]] en de nationale hoofdstad bleef Skopje. Dit wijst op een grondige organisatie van het politiek bestuur. Zijn inspiratie haalde hij bij de Romeinse provincie [[Illyria]] die tot het [[West-Romeinse Rijk]] behoorde en Griekenland tot het Oost-Romeinse Rijk. Hij zocht naar goede diplomatieke relaties met Venetië en Dubrovnik. Hij stimuleerde de bouw van orthodoxe kloosters, met inbegrip van bibliotheken met manuscripten. Zijn meesterwerk was het wetboek ''Zakonik'', dat in meer dan 100 paragrafen het standaardwerk werd voor zijn rijk en gestoeld was op Byzantijnse codices.
 
== Greep op de orthodoxe kerk ==
Dušan was beslist de grootste middeleeuwse Servische heerser, maar omwille van een te snelle en te aanzienlijke expansie, het gebrek van Dušan om zijn rijk te stabiliseren en het hogere nationale gevoel van de Grieken, slaagden zijn opvolgers er niet in de eenheid van zo'n groot rijk te bewaren. Hij werd opgevolgd door zijn zoon [[Stefan Uroš V]] "de Zwakke".▼
Dušan verhief de rang van de [[Servisch-orthodoxe Kerk]] van [[aartsbisdom]] tot [[patriarchaat (kerk)|patriarchaat]], en verwierf hij de Servische heerschappij over de [[Athos (berg)|Athosberg]] en alle Griekse bisdommen (buiten Ohrid en ondergeschikt aan het patriarchaat van Constantinopel). Hierdoor werd hij vervloekt door de [[Grieks-orthodoxe Kerk]]. Hij wist dat de [[patriarch van Constantinopel]] hem nooit tot keizer van Byzantium zou kronen. Hij zocht toenadering met de kerk van Rome, teneinde over een samenwerking te spreken tussen de katholieke kerk en zijn Servisch-orthodoxe kerk. Toen [[paus Innocentius VI]] ermee dreigde hem rooms-katholiek te dopen, stuurde Dušan de Roomse gezanten boos weg. Op hun terugkeer naar Rome vroegen de gezanten aan de Hongaarse koning Lodewijk I de afvallige Dušan af te zetten, wat nooit gelukt is.
 
== dood en opvolgers ==
▲Dušan had nog vele grootse plannen, maar stierf aan de leeftijd van 48 jaar in Adrianapolis, het huidige [[Edirne (stad)|Edirne]] [[1355]], mogelijk door vergiftiging. Heden ten dage bevinden zijn restanten zich in de Sint-Marcuskerk te [[Belgrado]]. Dušan was beslist de grootste middeleeuwse Servische heerser, maar omwille van een te snelle en te aanzienlijke expansie, het gebrek van Dušan om zijn rijk te stabiliseren en hetomwille hogerevan nationalehet Grieks-Byzantijnse gevoel van de Griekensuperioriteit, slaagden zijn opvolgers er niet in de eenheid van zo'n groot rijk te bewaren. Hij werd opgevolgd door zijn zoon [[Stefan Uroš V]] "de Zwakke".
 
== Externe links ==
* Batricevic, Ana, "Legal Transplants and the Code of Serbian Tsar Stephan Dushan: A Comparative Study" (December 22, 2006). Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=953277
* A site made on the occasion of the 650th anniversary of the promulgation of Dushan's Code. Contains the full text of the Code in Serbian, Russian and English: https://web.archive.org/web/20090219000206/http://www.dusanov-zakonik.co.yu/indexe.html
 
 
[[Categorie:Koning van Servië]]
[[Categorie:Byzantijnse Rijk|Categorie:Byzantium]]
[[Categorie:Geschiedenis van Servië]]
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Uroš_IV_Dušan"