Rekenliniaal: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Oscar (overleg | bijdragen)
→‎Schalen: aanvulling
Madyno (overleg | bijdragen)
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 3:
De [[nauwkeurigheid]] wordt bepaald door het kleinste van de schaal af te lezen verschil, de 'werking' van het materiaal van de liniaal (t.g.v. [[luchtvochtigheid]], [[temperatuur]], e.d.) en de nauwkeurigheid van de opdruk ervan.
 
De eenvoudigste rekenliniaal bestaat uit twee ten opzichte van elkaar glijdende schalen. In het vaste deel van de liniaal, het 'lichaam', kan een beweegbaar deel, de tong (ook schuif genoemd), schuiven. Op het lichaam en op de tong zijnis daarbij dezelfde [[Logaritmische_schaal#Grafische weergave|logaritmische schaalverdeling]] aangebracht. Dit betekent dat de schalen zo zijn ingedeeld dat de [[logaritme]]n van de weergegeven getallen op een lineaire schaal kunnen worden afgebeeld: het lijnstuk tussen de getallen 1 en 2 is even lang als het lijnstuk tussen 2 en 4. Door het logaritmische karakter van de basale schaalverdelingen spreekt men ook wel over een logaritmische liniaal.
 
Bijna altijd zijn er echter meer schalen. Tegenover en op de bovenzijde van de tong staan meestal de identieke logaritmische schalen A en B, die twee [[Decade (wis- en natuurkunde)|decade]]n beslaan, en op de onderzijde van de tong en daar tegenover de onderling identieke logaritmische schalen C en D, die één decade beslaan. Schalen A en B zijn aangeduid met ''x''<sup>2</sup>, en schalen C en D met ''x''.
 
Verder is er een doorzichtige schuif, de ''loper'' of ''cursor'', met daarop een verticale lijn (de cursorstreep) waardoor men voor een getal op de ene schaal het getal op een andere schaal kan aflezen dat correspondeert met dezelfde horizontale positie (en daardoor ook de tong zodanig kan verschuiven dat die positie op die schaal correspondeert met een gewenst getal), ook al staan de beide schalen niet direct tegenover elkaar. Ook als de beide schalen wel direct tegenover elkaar staan, kan het gebruik van de cursor handig zijn: men kan eerst de cursor plaatsen op de (vaak door interpolatie bepaalde) positie van een getal, en dan de positie van de cursor op de andere schaal aflezen.
<center>
[[Bestand:pocket slide rule.jpg|frame|none|Linkerzijde van een rekenliniaal in de stand voor het met 2 vermenigvuldigen van een getal tussen 1 en 5 op schaal C: eronder op schaal D leest men het resultaat af.]]