Geschiedenis van Israël: verschil tussen versies

Sinds de oprichting van de zionistische beweging eind 19de eeuw verhuisde een steeds groter deel van de Joodse wereldbevolking naar [[Palestina (regio)|Palestina]]. De '''staat Israël''' werd daar in [[1948]] gesticht na bijna 2000 jaar [[Joodse diaspora]] en 55 jaar van [[zionisme|zionistische]] actie. ReedsSinds vóórde het uitroepenoprichting van dezede staatzionistische ontstondenbeweging ereind conflicten19de tusseneeuw verhuisde een steeds groter deel van de Joodse immigrantenwereldbevolking ennaar [[Palestijnen]],Israël. maarReeds ookvóór en na zijnde onafhankelijkheidsverklaringonafhankelijkheid blevenvan Israël zijn er conflicten en oorlogen tussen Israël enmet de Palestijnen en met de [[Arabieren|Arabische]] buurlanden., Eren wordt er onderhandeld over vrede,. maarDe ditdemocratie wordtheeft bemoeilijktte doormaken met oorlog, etnische en religieuze conflicten, internationale [[boycot]]s, massale immigratie en [[terrorisme|terreuraanvallen]]. Vanwege diede immigratie woonde in 2000 ongeveer 40% van alle Joden in Israël.<ref>http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/Judaism/jewpop.html, Statistical Abstract of Israel No. 51, Central Bureau of Statistics 2000</ref>

In de 19e eeuw ontstond er onder [[Secularisme|seculiere]] [[Joden]] van [[Oost-Europa]] een [[ideologie]], [[zionisme]] genaamd, die streefde naar het stichten van een nationale Joodse staat. Het zionisme was een antwoord op enerzijds de voortdurende [[antisemitisch]]e vervolgingen waaraan Joden in Europa blootstonden en anderzijds de angst voor het verdwijnen van de Joodse cultuur doordat onder invloed van de [[De verlichting|verlichting]] steeds meer Joden wilden [[Assimilatie (sociologie)|assimilerenassimileerden]]. Het zionisme iswas sterk geïnspireerd door het [[nationalisme]] en de [[romantiek (stroming)|romantiek]], stromingen die gedurende de [[19e eeuw]] in zwang waren. Als locatie voor dit project werd na andere overwegingen gekozen voor de regio [[Palestina (regio)|Palestina]] , aangezien men dit zag als de geboortestreek van het [[jodendom]].

In mei 1916, tijdens de [[Eerste Wereldoorlog]], werd in een geheime overeenkomst tussen het [[Verenigd Koninkrijk]] en [[Frankrijk]], opgesteld door Mark Sykes en Georges Picot, werd tijdens dehet [[EersteOttomaanse WereldoorlogRijk]] inop meivoorhand 1916verdeeld. opDe voorhandopstellers hetervan [[Ottomaansewaren Rijk]]Mark verdeeldSykes en Georges Picot<ref>[http://avalon.law.yale.edu/20th_century/sykes.asp Tekst van het document] op The Avalon Project van Yale Law School</ref>. De onafhankelijkheid van de Arabische staten daarbinnen zouwerd echter niet door Frankrijk en Groot-Brittannië erkend worden, ondanks de beloften aan de Arabieren van de Britse kolonel [[Thomas Edward Lawrence|'Lawrence of Arabia']], die zich daarmee van hun steun tegen het Ottomaanse rijk verzekerd had. Volgens dit verdrag zou [[Palestina (regio)|Palestina]], het latere [[Mandaatgebied Palestina]], zou volgens dit verdrag onder internationaal bestuur komen.

[[Bestand:Jews in Jerusalem 1895.jpg|thumb|Joodse bewonersinwoners van Jeruzalem op een foto uit 1895, uit: Funk en Wagnalls: Jewish Encyclopedia 1901-1906]]

[[Bestand:Ramallah woman2.jpg|thumb|Palestijns meisje uit [[Ramallah]], foto Amerikaanse kolonie in [[Jeruzalem|Jerusalem]], tussen 1889 en 1914.]]

In november 1917, tegen het einde van de [[Eerste Wereldoorlog]] en kort voor de capitulatie van het [[Ottomaanse Rijk]] stuurde de Britse minister van buitenlandse zaken [[Arthur Balfour]] een brief aan [[Lionel Walter Rothschild|Lord Rothschild]], een Joodse bankier, diede eenleider voorstandervan wasde Joodse gemeenschap in [[Groot-Brittannië]] en voorstander van het [[Zionisme]]. In deze brief, die ook wel de [[Balfour-verklaring]] wordt genoemd, beloofde hijBalfour de steun van de EngelseBritse regering bij de stichting van een nationaal tehuis voor het Joodse volk in Palestina<ref>[http://www.mideastweb.org/mebalfour.htm. Balfour declaration] 2 november 1917</ref> In 1918 versloeg generaal [[Edmund Allenby]] de Ottomaanse troepen in Palestina en vestigden de Britten er hun gezag. Op de [[Conferentie van San Remo]] in 1920 werden besluiten genomen over de verdeling van de [[mandaatgebied]]en. DitDeze werdwerden op 24 juli 1922 door de [[Volkenbond]] bevestigd.

Als gevolg van deze ontwikkelingensteun nam in de periode 1919-1923 de immigratieemigratie van Joden naar Palestina toe. 35.000 Joden vestigden zich in het gebied waardoor hun aandeel in de totale bevolking groeide tot 12%. Het Eerste Palestijns-Arabische Nationale Congres in [[Jeruzalem]] wees enerzijds de Balfour-verklaring af en eiste anderzijds tevergeefs de heropname van Palestina in de voormalige Ottomaanse provincie van [[Groot-Syrië]].

De Arabieren beschouwden het trekken van een grens tussen het Franse mandaat over Syrië/[[Libanon]] en het Britse mandaat over Palestina in 1920 als een [[Am al-Nakba]] (catastrofe of rampjaar) (niet te verwarren met de [[al-Nakba]] van [[1948]] als gevolg van de uitroeping van de staat Israël en de daaropvolgende verdrijving van Palestijnen).
Een jaar later werd het Britse militaire bestuur vervangen door een civiel bestuur onder leiding van de Joods-Britse diplomaat [[Herbert Samuel]]. Na een aantal bloedige aanvallen op Joodse nederzettingen{{Bron?||2015|12|18}} werd, met toestemming van de Britten, de [[paramilitair]]e [[Hagana (organisatie)|Hagana]] opgericht om Joden tegen Arabisch geweld te beschermen. ZijDe Hagana vormde de basis van het latere Israëlische leger ([[Israëlische defensieleger|IDF]], Israel Defense Force). In 1920 vonden in Jeruzalem tijdens het [[Nebi Musa-pogrom|Nebi Musa]]-feest en in 1921 in [[Onlusten in Jaffa|Jaffa]] grootschalige rellen plaats. Tientallen mensen kwamen daarbij om het leven.

Op 24 juli 1922 werd door de Volkenbond officieel het [[Mandaatgebied Palestina|mandaat]] over Palestina officieel aan de Britten gegeven. waarbijAanvankelijk aanvankelijkwas een groot gebied ten oosten van de [[Jordaan (rivier)|Jordaan]] was inbegrepen, watmaar echterdat werd in mei 1923, bestuurlijkvanwege werdde afgescheiden.grootschalige Immigratieimmigratie van Joden werdnaar daarhet gehele gebied, bestuurlijk afgescheiden en verboden voor Joodse immigratie. Dit oostelijke deel onder de naam [[Transjordanië]] werd in 1946 de onafhankelijke staat [[Jordanië]]. DeBegin jaren twintig bestond de bevolking van het overgebleven [[mandaatgebied Palestina]] begin jaren twintig bestond voor 78% uit moslims, 11% was joods en 9,6% was christen. In de jaren tot 1928 nam, na een instroom van 67.000 personen, het aandeel Joden toe tot 16% van de bevolking na een instroom van 67.000 personen. De inheemse Palestijns-Arabische bevolking bestond uit arme [[Pachter|pachtboeren]], die in de 19e eeuw hun land hadden moeten verkopen vanwege de Ottomaanse belastingdruk. De eigenaars-elite had weinig contact met hen en bestond uit een aantal families in de steden, die voornamelijk twee ruziënde [[factie]]s vormen: de Husseini's en de Nashashibi's.{{Bron?||2015|12|18}}

In 1929 kwam het in [[Jeruzalem]] tot een conflict over de toegang van Joden tot de [[Klaagmuur]]. Er wordt beweerd dat de hoogste leider van de Arabieren in Palestina, [[Amin al-Hoesseini]], het gerucht liet verspreiden dat Joden de [[Tempelberg]] wilden veroveren. De Hebreeuwse[[Hebreeuws]]e pers echter wakkerde de geruchten aan waarop rellen uitbraken in Jeruzalem, [[Safed]] en [[Hebron (Westelijke Jordaanoever)|Hebron]] waarbij 133 Joden en 116 Arabieren omkwamen of werden vermoord. Britse troepen uit [[Egypte]] werden ingezet om de onlusten te onderdrukken.<ref>UNSCOP, "A survey of Palestine", 1946, p. 24</ref><ref>[http://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015066430987;view=1up;seq=86] Shaw, p.76-77</ref> Naar aanleiding van de rellen beval een Britse onderzoekscommissie onder leiding van Shaw in 1930 onder meer een beperking van de immigratie van Joden alsmede een betere bescherming van de niet-Joodse bevolking.<ref>[http://unispal.un.org/UNISPAL.NSF/0080ef30efce525585256c38006eacae/16b8c7cc809b7e5b8525694b0071f3bd?OpenDocument Ad Hoc Committee on the Palestinian Question Communication from the United Kingdon Delegation to the United Nations, 2 oktober 1947]</ref> Boycotacties over en weer veroorzaakten een opdeling van de Palestijnse economie in een Joodse en een Arabische sector.{{Bron?||2015|12|18}}

[[Bestand:Rows of bodies of dead inmates fill the yard of Lager Nordhausen, a Gestapo concentration camp.jpg|thumb|Dode gevangenen van het kamp [[Mittelbau-Dora]] (Lager Nordhausen), waar veel Joden gevangen zaten., Tijdens12 deapril [[Holocaust]] kwamen tussen de vijf en zes miljoen Joden om het leven]]1945