Oldambtster boerderij: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Versie 46227171 van 84.85.23.53 (overleg) ongedaan gemaakt. |
k Wikipedia:Wikiproject/SpellingCheck. Help mee!, replaced: {{commons → {{Commons, bekend sta → bekendsta, naar gelang → naargelang, één van → een van met AWB |
||
Regel 7:
Aanvankelijk was de dakheling van de woongedeelten in het z.g. voorhuis steiler dan het tevens hogere dak van de achter de [[brandmuur]] aangebouwde schuur; bij later gebouwde en ver- of herbouwde boerderijen werden dakhelling en nokhoogte woonhuis en schuur meer gelijk waarbij de brandmuur nog wel iets boven de daklijn uit bleef steken; de nog latere verschijningsvorm waarbij voorhuis en schuur en de hen scheidende [[brandmuur]] geheel verdwijnen onder één en hetzelfde dakvlak wordt als typerend voor de meeste nog bestaande Oldambster Boerdederijen beschouwd.<br />
Uit deze laatste vorm hebben zich verscheidene afgeleiden van de Oldambster boerderij ontwikkeld, waaronder het over het algemeen iets kleiner opgezette Veenkoloniale-type. Vaak ontbreekt bij deze 'doorontwikkelingen' een volledig tot de nok doorlopende brandmuur; soms ontbreekt deze zelfs geheel.<br />
Daarnaast treft men op het Gronigse platteland nog veel kleine arbeidershuisjes aan die qua uiterlijk, kompleet met krimpen en korenzoldervenstertjes, sprekend lijken op een soort mini-uitvoering van de Oldambster boerderij. Veel van deze typische arbeidershuisjes hebben echter al hun typische uiterlijk verleren door allerhande verbouwingen ten behoeve van meer woonruimte en wooncomfort.
De oudst bekend
De boerderij was bedoeld als een gemengd bedrijf. Rond 1900 specialiseerde het Oldambt zich in [[akkerbouw]] en werd
==Constructie ==
Regel 32:
Het dak wordt gedragen door een z.g. dekbalken of Fries [[gebint]]. De afzonderlijke gebinten zorgen dat hoge middenbeuk van de schuur in de lengte op natuurlijke wijze wordt verdeelt in circa zes meter brede vakken. .
Het dak is een [[zadeldak]] dat in de loop der tijd steeds vaker voor- en achter-zijde voorzien werd van een afgeschuind vlak, het [[wolfsdak|wolfseind]]; de voorhuisgevel van veel oudere Oldambtster boerderijen zijn echter nog steeds voorzien van,
===== Schuur =====
Regel 38:
De schuur driebeukige schuur is traditioneel verdeeld in een aantal door (halfsteens) muren gescheiden gedeelte. In de zijbeuk direct grenzend aan het achterhuis bevindt zich de koestal, richting achtergevel was veelal ook ruimte voor enkel varkenshokken en jongvee. De koeien worden twee aan twee gestald tussen [[wilgenteen|wilgentenen]] of houten schotten die de gebintenstijlen met de buitenmuur verbinden.<br />
In de hogere middenbeuk is meestal tegen het midden de achtergevel bevond de paardenstal en ruimte voor werktuigen te vinden. Het gedeelte van de middenbeuk boven en voor de paardenstal wordt door de plaatsing van de gebinten op natuurlijke wijzen verdeeld in diverse vakken met de mogelijkheid voor oogstopslag van diverse gewassen en [[hooi]]oplslag.<br />
De zijbeuk aan de andere zijde vormt de zogenaamde baan of baander en wordt aan weerszijden afgesloten door de z.g. baanderdeuren.
===== Baan(der) =====
Het begrip baan(der) vraagt enige nadere uitleg.<br />
De Baan of baander neemt bevindt zich min of meer op de plek die in andere boerderijen van de Friese bouwgroep wordt aangeduid als dors, dars of deel. Het veschil tussen een de baander en de andere genoemde vormen is voornamlijk gelegen in het logistiek gebruik van de baan(der). Doordat de baander aan weerszijden is voorzien van grote en hoge baanderdeuren <small>(abusievelijk ook wel zelf aangeduid als baander, mogelijk als verbastering van het woord baandeur)</small> was het mogelijk met verscheiden wagens tegelijk van achter naar voor door de baan langs de vakken (met oogstopslag) te rijden. Hierdoor was het mogelijk met verscheiden hoogopgertaste wagens tegelijk de oogst de schuur in te rijden en achtereenvolgens te lossen. De geloste wagen konden vervolgens door de voorste baanderdeur weer vertrekken voor nieuwe oogst/lading zonder de voortgang van het werk in de schuur noemenswaardig te hinderen.<br />
Door de gewoonlijk aanzienlijk breedte (5m-8m) van de zijbeuk van de baander bleef er tegen de buitenmuur voldoende ruimte over het gebruik als dorsvloer/deel en zelfs voor het stallen van wagens en werktuigen. Het was echter niet ongebruikelijk dat er benevens het hoofdgebouw ook een losse wagenschuur op de boerenplaats stond.
===== Tuin =====
Regel 56:
{{Navigatie boerderijtypen}}
{{
[[Categorie:Boerderij]]
| |||