Cataract (oogaandoening): verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k Wijzigingen door 80.113.14.101 (Overleg) hersteld tot de laatste versie door Kleuske
k Wikipedia:Wikiproject/SpellingCheck. Help mee!, replaced: zoals bijvoorbeeld → zoals met AWB
Regel 4:
| latijn = Cataract
| Latijn1 = Cataracta<ref name="Foster1891">Foster, F.D. (1891-1893). ''An illustrated medical dictionary. Being a dictionary of the technical terms used by writers on medicine and the collateral sciences, in the Latin, English, French, and German languages.'' New York: D. Appleton and Company.</ref><ref name="Pinkhof2012"/><br />
Catarrhacta<ref name="Foster1891"/><ref name="Kraus1844">Kraus, L.A. (1844). ''Kritisch-etymologisches medicinisches Lexikon'' (Dritte Auflage). Göttingen: Verlag der Deuerlich- und Dieterichschen Buchhandlung.</ref><ref name="Siebenhaar1850">Siebenhaar, F.J. (1850). ''Terminologisches Wörterbuch der medicinischen Wissenschaften.'' (Zweite Auflage). Leipzig: Arnoldische Buchhandlung.</ref><ref name="Dunglison1856">Dunglison, R. (1856). ‘’Medical lexicon. A dictionary of medical science.’’ (13th edition).Philadelphia: Blanchard and Lea. </ref><ref name="Foster1891"/><br />
Cataractes<ref name="Foster1891"/><br />
Cararrhactes<ref name="Foster1891"/><br />
Regel 10:
Suffusio oculi<ref name="Siebenhaar1850"/><ref name="Dunglison1856"/><ref name="Lewis & Short"/><br />
Suffusio oculorum<ref name="Dunglison1856"/><br />
Suffusio lentis crystallinae<ref name="Dunglison1856Foster1891"/><ref name="Foster1891Dunglison1856"/><br />
Caligo lentis<ref name="Dunglison1856Foster1891"/><ref name="Foster1891Dunglison1856"/><br />
Gutta opaca<ref name="Kraus1844"/><ref name="Dunglison1856"/><br />
Hypochyma<ref name="Kraus1844"/><ref name="Dunglison1856"/><ref name="Probstmayr1863">Probstmayr, W. (1863). ''Etymologisches Wörterbuch der Veterinär-Medicin und ihrer Hilfswissenschaften.'' München: Verlag Jul. Grubert.</ref><br />
Regel 30:
}}
 
'''Cataract'''<ref name="Pinkhof2012">Everdingen, J.J.E. van, Eerenbeemt, A.M.M. van den (2012). ''Pinkhof Geneeskundig woordenboek'' (12de druk). Houten: Bohn Stafleu Van Loghum.</ref> of '''grijze staar'''<ref name="Pinkhof2012"/><ref name="Coëlho2003">Jochems, A.A.F. & Joosten, F.W.M.G. (2003). ''Coëlho Zakwoordenboek der geneeskunde'' (27ste druk). Doetinchem: ElsevierGezondheidszorg.</ref><ref name="Pinkhof2012"/> is een vertroebeling van de [[ooglens]] waardoor het zicht vermindert. In extreme gevallen wordt de ooglens geheel ondoorzichtig, waardoor [[blindheid]] van het oog optreedt.
 
Wereldwijd zijn ongeveer 17,5 miljoen mensen blind door cataract. Dat is bijna de helft van het totaal aantal blinden.
Regel 44:
Bij cataract als gevolg van [[diabetes mellitus]] resulteert een verhoogde bloedsuikerspiegel in het oog in verhoogde omzetting van glucose in [[sorbitol]]. Dat gebeurt via een enzym. Aangezien de lensmembranen vrijwel ondoorlaatbaar zijn voor sorbitol en ook het enzym ontberen om sorbitol af te breken, hoopt sorbitol zich op in hoge concentraties in de lens. Dat blijft zelfs zo als de glucosespiegels weer normaal worden. Deze hoge sorbitolconcentraties creëren een [[Osmose|osmotische]] [[concentratiegradiënt|gradiënt]] die ervoor zorgt dat water de cellen in wordt getrokken om de osmotische balans te handhaven, met hetzelfde doel loost de cel vervolgens kleine moleculen als [[Aminozuur|aminozuren]], [[inositol]], [[glutathion]], [[nicotinezuur]], [[Ascorbinezuur|vitamine C]], [[magnesium]] en [[kalium]]. Aangezien deze voedingsstoffen de lens beschermen tegen schade, resulteert het verlies ervan in een verhoogde gevoeligheid voor beschadiging. Het resultaat is dat de eiwitten in de lens beschadigen, samenklonteren en verkleuren, waardoor cataract ontstaat.
 
De eiwitten in de ooglens zijn zodanig gerangschikt dat de lens doorzichtig is. Maar bij cataract worden deze eiwitten in stukjes afgebroken. De stukjes klonteren samen in de lens. Daardoor verkleurt de lens naar geel, groen en verder tot oranje en bruin. Soms verschijnen wittige wolkjes of vlokken in de lens. Deze worden [[Opaciteit|opaciteitenopaciteit]]en genoemd. Aanvankelijk hinderen ze het invallende licht nauwelijks. Naarmate ze groter en dikker worden, verstrooien ze dat licht echter steeds meer. Minder licht bereikt het netvlies en bovendien worden de invallende lichtstralen verbogen. Naarmate de lens volledig ondoorzichtig is geworden, is er sprake van een totaal cataract. Is de lens gedeeltelijk ondoorzichtig, dan spreekt men van onvolledig cataract.
 
Alhoewel cataract door vele aandoeningen kan worden veroorzaakt, is het meestal een leeftijdsverschijnsel. In dat geval treft het vaak beide ogen. Oogtrauma, diabetes en sommige geneesmiddelen, wanneer ze zeer langdurig worden ingenomen, kunnen bijdragen aan het ontstaan van cataract. Het is niet bekend waarom de lens verandert bij het ouder worden. Naast 'ouderdomsstaar' zijn er diverse andere vormen, bijvoorbeeld na een verwonding van de ooglens of door erfelijke oorzaken.
 
=== Aangeboren cataract ===
In zeldzame gevallen is cataract aangeboren, ook wel ''cataracta congenita'' genoemd. Dit kan verschillende oorzaken hebben. Cataracta congenita kan zijn ontstaan doordat de moeder tijdens de zwangerschap [[rodehond]] heeft gehad. Ook andere problemen tijdens de zwangerschap kunnen cataract veroorzaken.
 
Soms is aangeboren cataract een opzichzelfstaande aandoening. Het kan ook een onderdeel zijn van syndromen, zoals bijvoorbeeld bij [[1q21.1-deletiesyndroom]]. Cataracta congenita kan erfelijk zijn. Er kan ook cataract ontstaan in de jeugd, door een ziekte of na een ongeluk. De ernst van de troebeling van de ooglens kan sterk wisselen. De staar kan zowel op één als op beide ogen voorkomen. Door de troebeling van de lens wordt er altijd een slecht beeld aangeboden in de hersenen. De visuele cortex wordt daarom niet geprikkeld om te leren waarnemen. Onbehandeld zijn de vooruitzichten bij cataracta congenita daarom slecht.
 
De behandeling van het aangedane oog zal vaak bestaan uit het zo jong mogelijk opereren van de staar. Een implantlens bij een baby is niet mogelijk omdat het oog in de eerste levensjaren erg hard groeit. De bril die de eigen lens zou moeten vervangen is zo dik dat die sterke bijeffecten heeft. Daarom wordt er gekozen voor correctie met een contactlens. Na de operatie en correctie met een contactlens kan het oog leren waarnemen. Het behandelingstraject is lang en intensief, maar de vooruitzichten zijn redelijk. Natuurlijk hangt het er ook van af of er andere afwijkingen aan het oog of de ogen zijn. Trillende oogjes (nystagmus) maken de vooruitzichten bijvoorbeeld slechter. Op een gegeven moment kan de contactlens vervangen worden door een implantlens.