Catchphrase: verschil tussen versies

Een '''''catchphrase''''' is een aan het [[Engels]] ontleende term om een [[zin (taalkunde)|zin]] of [[uitdrukking]] aan te duiden die spontaan populair wordt en aanslaat ("''to catch on''") door regelmatige herhaling. Ze ontstaan meestal in populaire cultuur zoals [[Film (cinematografie)|film]] en [[televisie]] en worden via verschillende media verspreid, waaronder [[mond-tot-mondreclame]].

Een teken dat een bepaalde zin populair of bekend is geworden valt af te leiden van zijnhet gebruik in vele (andere) sectoren van de maatschappij: op [[politiek]] vlak, [[sociaal]] en [[cultuur|cultureel]]. Soms verliezen ''catchphrases'' hun populariteit, maar niet altijd.

Een vrij oud stopwoord is de term "''"Manifest Destiny",''", een negentiende-eeuwse zin die door journalist [[John O' Sullivan]] in 1845 in een opinieartikel gebruikt werd en zich zo snel verder verspreidde dat mensen vergaten wie de zin bedacht had. Na een poos werd dezede catchphrasezin een standaard historische zin en definitief deel van het [[encyclopedie|lexicon]] van de Amerikaanse geschiedenis.

Sommige ''catchphrases'' worden zo beroemd dat ze nog steeds spontaan met een bepaald persoon of personage worden geassocieerd. Voorbeelden zijn: ''"Reeds"'' ([[Sjef Van Oekel]]), ''"There's another nice mess you've gotten me into!"'' ([[Oliver Hardy]]), ''"Go ahead, punk, make my day"'' ([[Clint Eastwood]]), ''"I'm telling you: I get no respect!"'' ([[Rodney Dangerfield]]), ''"Shaken, not stirred"'' ([[James Bond]]) en ''"Geweldig"'' ([[Eddy Wally]]). Ze kunnen dan ook het handelsmerk of de karakterdefinitie van deze figuren worden. Voorbeelden hiervan zijn de kreet "'' "[[D'oh!]]",''", geuit door [[tekenfilm|tekenfilmfiguur]] [[Homer Simpson]] in de animatieserie [[The Simpsons]] en "''"Eh, what's up, Doc?"''" door tekenfilmkonijn [[Bugs Bunny]]. Er zijn echter ook ''catchphrases'' die geen vaste persoon of personage hebben die deze uitspreken, zoals "''"Oh my god, they killed Kenny! You bastards!",''", wat in ''[[South Park]]'' normaliter door Stan en Kyle wordt gezegd, maar ook al door vele andere personages in de televisieserie is uitgeroepen.

Er zijn ''catchphrases'' bekend die nooit in het origineel op die exacte wijze werden uitgesproken. [[Ingrid Bergman]] zegt in de film [[Casablanca (film)|Casablanca]] "''"Play it, Sam",''", maar nooit "''"Play it again, Sam"''".<ref>{{en}} Phrases.org.uk: [http://www.phrases.org.uk/meanings/284700.html Play it again, Sam]</ref> De uitdrukking "''"Me Tarzan, you Jane"''" wordt in zowel de boeken als de oorspronkelijke films in feite veel eenvoudiger uitgesproken: "''"Tarzan. Jane."''" En [[Sherlock Holmes]]' bekende zin, "''"Elementary, my dear Watson",''", komt in de boeken nergens op die manier voor, evenalsevenmin "''"Beam me up, Scotty"''" in de televisieserie [[Star Trek]] of "''"Harry, hol schon mal den Wagen"''" in [[Derrick]].

''Catchphrases'' kunnen in vele media voorkomen:

* ''[[Oneliner]]''