Coeliakie: verschil tussen versies

'''Coeliakie'''<ref name="Pinkhof2012"/> (uitspraak: ''seuliakíe'' <ref name="Pinkhof2012"/>) of '''inheemse spruw''' is een chronische darmaandoening, zich kenmerkend door een aangeboren [[gluten]][[Intolerantie (geneeskunde)|intolerantie]] die bij een onaangepast dieet leidt tot een beschadiging van het darmslijmvlies. De aandoening wordt waarschijnlijk veroorzaakt door een [[immunologie|immunologische]] reactie tegen een van de eiwitten van het [[gluten]]complex. Er worden bij zo'n reactie antistoffen gevormd uit de [[immunoglobuline|IgA-klasse]]. Gluten is de naam voor een groep van [[proteïne|eiwitten]] die voorkomen in alle granen, maar niet alle granen bevatten de gliadinefractie, die de oorzaak is van coeliakie. [[Rijst]] en [[mais]] zijn granen die wél gluten, maar geen [[gliadine]] bevatten. De aandoening leidt bij deze patiënten tot een verminderde absorptie van voedingsstoffen die verbetert bij het volgen van een glutenvrij dieet. Coeliakie wordt al decennia lang voornamelijk geassocieerd met maagdarmklachtenmaag-darmklachten. Uit recenter onderzoek blijkt echter dat tegenover elke patiënt met maagdarmklachtenmaag-darmklachten er acht staan zonder deze symptomen.<ref> Fasano A, Catassi C. Current approaches to diagnosis and treatment of celiac disease: an evolving spectrum. Gastroenterology. 2001;1203:636-51.</ref>

De symptomen van coeliakie werden voor het eerst beschreven door de Griekse arts Aretaeos in het jaar 100. De kenmerkende maagdarmklachtenmaag-darmklachten gaven de aandoening haar naam: 'koilia' is Grieks voor ''buik''. De symptomatologie varieert enorm tussen patiënten onderling. Bij kinderen tussen 9 en 24 maanden staan groeiachterstand en darmgerelateerde symptomen (aansluitend op het eerste contact met glutenbevattende producten) voorop. Bij oudere kinderen kunnen voornamelijk absorptiegerelateerde symptomen en psychosociale problemen aanwezig zijn. Bij volwassenen staan symptomen die in relatie staan tot de malabsorptie van nutriënten voorop. De klassieke symptomen zijn diarree, flatulentie, gewichtsverlies en vermoeidheid. Ondanks de chroniciteit van de aandoening, zijn de symptomen vaak mild waardoor vele patiënten hulp zoeken rond het 50e levensjaar. Ze presenteren zich dan met milde uitingen van de ziekte zoals moeheid of [[bloedarmoede|anemie]]. In sommige gevallen bestaat er een karakteristieke blaasjesvormende huidaandoening ([[dermatitis herpetiformis]]) naast de darmaandoening<ref>Maitra, A., Abbas, A.K. "The Endocrine System". In: Kumar, V., Abbas, A.K., Fausto, N. Robbins and Cotran Pathologic Basis of Disease. 7th ed. Philadelphia: Elsevier, 2005; 843</ref>.