Acacia (plant): verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
spraakverwarring
-/-Arabische Woestijn > Grote Arabische Woestijn, -/-indeling. -POV. +Leesbaarheid.
Regel 33:
''Acacia''-soorten komen voor in [[Australië (continent)|Australië]], [[Noord-Amerika]], [[Zuid-Amerika]] en [[Afrika]]. Er zijn ongeveer 1300 soorten, waarvan bijna duizend in Australië.
 
Ze hebben vaak samengestelde bladeren: een blad bestaat uit meerdere deelblaadjes. De acacia heeft veel lange [[doorn (plant)|doorn]]s die overal uit de zich wijd uitspreidende takken steken. GewoonlijkVan zijnacacia's dedie takkenin zoeen ineengestrengeldgroep metstaan, diezijn vanzijn de ernaasttakken staandegewoonlijk acacia'szo ineengestrengeld, dat ze een ondoordringbaar [[struweel]] vormen. De acacia kan zo'n 6–8zes tot acht mmeter hoog worden, maar komtblijft vaak ook slechts als struik voorstruikvormig. Hij heeft zachte, geveerde blaadjes, gele bloemen en gebogen, spits toelopende peulvruchten[[peulvrucht]]en.
 
Onder de ruwe, zwarte schors zit erg hard, fijngenerfd en massiefdicht hout dat goed tegen insecten bestand is. Het hout van een ''Acacia'' is vaak hard, niet erg buigzaam en moeilijk bewerkbaarte bewerken. De grotere planten zijn vaak erg gevoelig voor [[wind (meteorologie)|wind]]. ''Acacia'''-soorten zijn bijzondere planten omdat zekunnen op verscheidene manieren een rol spelen in het dagelijks leven:
* ''Acacia''-soorten worden in tuinen en plantsoenen aangeplant om de mooie bloemen, bladeren en vorm van de bomen. Oorspronkelijk komen ze uit Noord-Amerika.
* Ze worden gebruikt als alternatief geneesmiddel en aan de [[etherische olie|etherische oliën]] worden bijzondere effecten toegedicht: goed voor de stoffencirculatie, de huid, erotische aantrekkingskracht en zelfs voor de gevolgen van suikerziekte. Bewijzen ontbreken echter.
* Sommige ''Acacia''-soorten bevatten [[dimethyltryptamine]] en aanverwante [[hallucinogeen|hallucinogene]] stoffen die ook in sommige [[paddenstoel (schimmel)|paddenstoelen]] zitten ([[paddo]]'s), het extract hiervan wordt wel in smartshops verkocht.
* De ''[[Acacia seyal]]'', een van de soorten die [[Arabische gom]] levert, groeit in [[Wadi (rivierdal)|wadi’s]]: stroomdalen die meestal droog staan, maar in de regentijd kunnen veranderen in kolkende stromen. De naam '''seyal''' is het Arabische woord voor „stroom” of „waterloop”. De boom komt voor in de woestijngebieden rondom de [[Dode Zee]] en zuidelijker in de [[Grote Arabische Woestijn]] en op het [[Sinaï (schiereiland)|Sinaï-schiereiland]].
 
== Symbiose ==
In de tropen van Zuid-Amerika en Afrika komen soorten voor, zoals de stierenhoorn-acacia (''Acacia cornigera''), die in [[symbiose]] leven met [[mieren]]. De planten hebben een aantal vreemdeongewone kenmerken:
* er groeien kleine, witte of gele 'broodjes' aan de uiteinden van alle blaadjes van een blad;
* er zitten grote, dikke stekels aan de [[planten]];
Regel 47 ⟶ 48:
* een plant heeft maar zelden [[parasiet]]en, zolang die in de natuurlijke leefomgeving groeit.
 
Bepaalde hiernaar vernoemde mierensoorten, 'acaciamieren', leven in de holle delen van de plant en nemen de broodjes, [[vet]]tige, [[koolhydraat|suikerrijke]] uitscheidingen waar mieren dol op zijn, mee naar het nest. In ruil hiervoor beschermen ze de plant tegen [[Parasiet#Parasitisme bij planten|plantenparasieten]], maar ook grote planteneters zoals zelfs giraffen. Ze hebben een lange, harde tong die de stekels makkelijk aankan, maar giraffen kijkeneten welniet uitgraag omvan een 'bewoonde' acacia, opwant te eten. Dede mieren kunnen een vervelende beet toebrengen. DeBij mierende spelenbestuiving overigensvan geende rolplant bijspelen de bestuivingmieren vanoverigens degeen plantrol.
 
== Gebruik ==
''[[Acacia catechu]]'' levert [[cachou]] of catechu. ''[[Acacia senegal]]'' en ''[[Acacia seyal]]'' leveren [[Arabische gom]]. Arabische gom is een gewild ingrediënt met zeer veel toepassingen onder andere in de voedselbereiding, grafische industrie en de productie van verf en inkt.
''[[Acacia catechu]]'' levert [[cachou]] of catechu.
 
''[[Acacia senegal]]'' en ''[[Acacia seyal]]'' leveren [[Arabische gom]]. Arabische gom is een erg gewild ingrediënt met zeer veel toepassingen. Het woord '''seyal''' is het Arabische woord voor „stroom” is, want de acacia groeit ook inderdaad in de stroomdalen of [[Wadi (rivierdal)|wadi’s]], waar in de regentijd rijkelijk water doorheen stroomt en die in de overigens droge woestijngebieden rondom de Dode Zee en zuidelijker in de Arabische Woestijn en op het Sinaï-schiereiland worden aangetroffen.
 
Acaciahout is vanwege de fijne nerf, de warme oranjebruine kleur en zijn duurzaamheid nog steeds zeer in trek voor schrijnwerk. De [[Oude Egypte|Egyptenaren uit de oudheid]] gebruikten het voor de klampen waarmee zij hun mummiekisten dichtmaakten en voor de bouw van hun boten.