Patroon (munitie): verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Versie 42394704 van 86.81.169.237 (overleg) ongedaan gemaakt - zie tekst waarnaar verwezen wordt
Madyno (overleg | bijdragen)
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 1:
[[Bestand:CartridgeComparison.jpg|thumb|Verschillende patronen]]
[[File:4.73x33 Caseless-crop.jpg|thumb|Een gedemonteerde hulsloze patroon van 4.73 x 33 mm voor een experimenteel [[Heckler & Koch|Heckler & Koch G11]] aanvalsgeweer]]
Een '''eenheidspatroon''' (kortweg '''patroon''') van een [[vuurwapen]] omvat alles wat nodig is om een schot te lossen: de [[Kogel (munitie)|kogel]], de [[buskruit|kruitlading]], het [[slaghoed]]je en de omringende [[huls (munitie)|huls]]. De huls, geeft aandie de patroon zijn typische vorm, engeeft, is geheel of gedeeltelijk gemaakt van [[Messing (metaallegering)|messing]], soms van [[Staal (legering)|staal]], [[aluminium]], kunststof, papier of zelfs [[nitrocellulose]];. messingMessing heeft de voorkeur omdat het [[elasticiteit (materiaalkunde)|elastischer]] is dan staal. Sedert de Eerste Wereldoorlog worden hulzen van militaire munitie somsook van staal gemaakt, omdat messing vele andere toepassingen heeft, schaarser en dus ook duurder is.
 
Een patroon met veel kleine kogeltjes wordt [[hagelpatroon]] genoemd en is vrijwel uitsluitend in gebruik bij de [[jacht (activiteit)|jacht]] op klein wild en het [[kleiduifschieten]].
Regel 11:
Hulsloze patronen komen ook voor. Deze hebben een huls die verbrandt bij het afvuren. Een geschikt materiaal hiervoor is nitrocellulose. Een wapen hiervoor heeft dus geen mechanisme nodig voor het verwijderen van de huls, maar wel voor het herladen.
 
Voordat patronen bestonden, moesten de benodigdheden voor het schot apart in het vuurwapen worden geladen, en werd het kruit ontstoken door een brandende lont, door de vonk van een vuursteen op staal of door de vlam van een los slaghoedje. Bij de zeer grote [[Kaliber (wapen)|kalibers]] van [[Voorlader (wapen)|scheepskanons]] en [[artillerie]] wordt overigens nog steeds van losse [[granaat (munitie)|granaten]] en kruit gebruikgemaakt, hoewel het kruit in [[Kardoes (vuurwapen)|kardoezen]] (zakken) zit zodat het niet los geladen hoeft te worden.
 
==Werking==
[[Bestand:Bullet.svg|thumb|Schema van een patroon<br />(1) Kogel (2) Huls (3) Kruit (4) Bodem (5) Slaghoedje]]
Om een patroon af te vuren, moet hij zich in een vuurwapen bevinden. In het wapen bevindt zich de zogenoemde ''kamer'': in feite een stuk van de loop dat groot genoeg is om de hele patroon te bevatten. De achterkant van de kamer wordt afgesloten door de [[afsluiter]] of de [[grendel (sluiting)|grendel]] van het wapen. Wanneer de trekker van een wapen wordt overgehaald, wordt het inwendige mechanisme van het wapen in werking gesteld waardoor de slagpin (die meestal in de afsluiter zit) inslaat op het slaghoedje achterin het centrum van de patroon, of op de rand van een ''randvuurpatroon''. Dit doet de inhoud van dat slaghoedje of rand, geladen met een schokgevoelige initiator (bv. een [[slagsas]], [[loodazide]] of [[kwikfulminaat]]), exploderen, waarna deze de kruitlading in de huls ontsteekt. Hierdoor ontstaat er binnen de patroonhuls een zeer hoge druk, grootteorde 3500 bar. Deze druk duwt de kogel uit de huls, en de kogel komt in de loop terecht. De functie van de huls is nu om de achterkant van de loop af te dichten: de huls zet vanwege de druk uit tegen de binnenwand van de kamer, waardoor wordt voorkomen dat de kruitgassen achterlangs de loop uit kunnen, zodat alle druk ten goede komt aan de snelheid van de kogel.
 
Zodra de kogel de loop verlaat via de [[monding]] van het vuurwapen, valt de druk weg. Doordat de huls gemaakt is van een relatief elastisch metaal, keert de huls weer grotendeels terug naar zijn originele vorm en klemt dus niet meer tegen de wand van de kamer. Hierdoor kan de huls makkelijk uit de kamer getrokken en uit het wapen geworpen worden. Hiervoor zijn verschillende mechanismen, maar bijna allemaal maken ze gebruik van een haak aan de afsluiter die achter de rand aan de voet van de huls pakt. Wanneer de afsluiter achteruit beweegt, zal hij de huls meetrekken. Hoe dit alles precies werkt hangt af van het mechanisme van het wapen, en is niet afhankelijk van de patroon. Bij [[pistoolmitrailleur]]s zoals de [[Uzi-pistoolmitrailleur|UZI]] wordt een deel van de energie van de ontploffing gebruikt om een zwaar blok naar achter te bewegen, dat daarna de huls uitwerpt, en bij het (door een veer gestuwd) weer naar voren bewegen een nieuwe patroon in de loop duwt. Andere mechanismen maken gebruik van uit de loop afgetapte gasdruk voor het uitwerpen en herladen, b.v. de [[AK-47]], [[M16 (wapen)|M16]], [[FAL]], [[Minimi]], [[Diemaco]]