Een '''''nomen novum''''', letterlijk "nieuwe naam", is een begrip uit de [[zoölogische nomenclatuur|zoölogische]]- en [[botanische nomenclatuur]]. Er zijn gevallen waarin de voor een [[taxon]] gepubliceerde naam niet beschikbaar is. Er kunnen twee oorzaken zijn:
*# Bij het veranderen van de rang of de positie van een taxon met een [[binominale naam]]. In de nieuwe rang of positie kan het [[epitheton]] al eerder gebruikt zijn voor een ander taxon. Voor het te verplaatsen taxon moet dan een ''nomen novum'' worden bedacht.
*#* Voorbeeld: Toentoen V.S. Kumar ''Manglietia szechuanica'' {{aut|Hu}} wilde verplaatsen naar het geslacht ''Magnolia'' {{aut|L.}}, was de naam ''Magnolia szechuanica'' niet beschikbaar omdat eerder ''Michelia szechuanica'' {{aut|Dandy}} al door Richard Figlar naar het geslacht ''Magnolia'' was verplaatst (als ''Magnolia szechuanica'' ({{aut|Dandy}}) {{aut|Figlar}}). Er was geen jonger synoniem voor de soortnaam voorhanden en het stond Kumar daarom vrij om zelf een nieuwe naam te kiezen. Dat werd ''Magnolia figlarii'' {{aut|V.S. Kumar}} (Kew Bulletin 61 (2006): 184). De naam ''Magnolia figlarii'' het prioriteit over namen die vanaf 2006 voor hetzelfde taxon in dezelfde rang zijn gepubliceerd.
*# Een voor een taxon gepubliceerde naam blijkt een junior [[homoniem (taxonomie)|homoniem]] te zijn van een al eerder gepubliceerde naam. Er moet dan een vervangende naam (''new replacement name'') worden gepubliceerd. Deze naam is in kwesties van prioriteit geldig vanaf het moment dat dit ''nomen novum'' is gepubliceerd, ongeacht de datum waarop de te vervangen naam en de bijbehorende beschrijving werden gepubliceerd.
*#* Voorbeeld: de naam ''Paphia'' {{aut|[[Johann Christian Fabricius|Fabricius]]}}, <small>1807</small> voor een geslacht van [[vlinders]] uit de familie [[Nymphalidae]], is een junior homoniem van ''[[Paphia]]'' {{aut|[[Jean-Baptiste de Lamarck|Lamarck]]}}, <small>1799</small> ([[Tweekleppigen|Bivalvia]]; nu ''[[Atactodea]]'' {{aut|[[William Healey Dall|Dall]]}}, <small>1895</small>), en daarom geen geldige naam. In 1816 publiceerde [[Ferdinand Ochsenheimer]] daarom de naam ''Charaxes'' als ''nomen novum'' voor dat geslacht. Die naam heeft prioriteit over namen die na 1816 voor datzelfde geslacht zijn gepubliceerd.<ref>{{aut|Ochsenheimer, F.}} (1816). [http://biodiversitylibrary.org/page/34451121 ''Die Schmetterlinge von Europa'' '''4''': 18.]</ref>
In alle gevallen heeft een ''nomen novum'' hetzelfde [[Type (biologie)|type]] als de te vervangen naam.
