Honte: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Op die hele kaart komt de naam "Honte" niet voor |
detaillering geschiedenis |
||
Regel 1:
De '''Honte''' (ook wel '''Heidezee''' genoemd) is de naam van een deel van het [[Schelde (rivier)|Schelde]]-[[estuarium]], specifiek het deel van de [[Westerschelde]] bij en ten oosten van [[Terneuzen (stad)|Terneuzen]]. De Honte is rond het begin van de jaartelling ontstaan. In de vijftiende eeuw brak de Honte door naar het westen en werd de naam gebruik voor de gehele [[Westerschelde]]. Vanaf de zeventiende eeuw gebeurde de afvoer van de Schelde voornamelijk via de Honte en ging men de naam Westerschelde gebruiken.
== Geschiedenis ==
=== Romeinse tijd ===
Aanvankelijk mondde de Schelde veel noordelijker in zee uit - ongeveer bij de huidige [[Nieuwe Waterweg]] - via de [[Eendracht (water)|Eendracht]]. In de [[Romeinse tijd]] was de Honte een smal veenriviertje met bron ter hoogte van het huidige [[Perkpolder]] dat oostwaarts naar de Schelde afwaterde. Het gebied van de huidige Westerschelde kende toen twee afwateringen, één naar het westen en één via de Honte naar de Schelde in het oosten. De grens tussen beide waterhuishoudkundige gebieden lag ter hoogte van het [[Ellewoutsdijk]], [[Stuivezand]] en [[Terneuzen]]<ref>[http://www.delevendedelta.nl/docs/LasesWesterscheldeHonte.pdf Ir. W.B.P.M. Lases (2008), ''Stroomgebied van de Honte, een veranderend beeld.'']</ref>.
Het hele westelijke gedeelte van [[Zeeuws-Vlaanderen]] was in die tijd zeer gevoelig voor overstromingen, wat waarschijnlijk te maken heeft met de oude locatie van de Scheldemonding (voor de doorbraak bij via Hoboken). Het water van West-Zeeuws-Vlaanderen gebeurd via veenriviertjes die het water verzamelen achter de strandwal en via een laagte in de strandwal afwateren naar de Noordzee. De [[Wielingen]], de huidige trechtervormige watergang tussen [[Walcheren]] en Zeeuws-Vlaanderen bestond nog niet. In de Romeinse tijd zijn de rivieren ten westen en ten oosten van Terneuzen allebei zoetwatergebied.
=== Middeleeuwen ===
Vanaf de vierde eeuw begint het zeeniveau terug te stijgen en wordt de strandwal doorbroken. Het geulenstelsel ten westen van Terneuzen komt onder de invloed van de getijwerking en het gebied wordt onbewoonbaar. Tot in [[Ossenisse]] is er invloed van incidentele hoge vloeden te merken. Na 600 trekt het water zich weer terug (relatieve zeespiegeldaling) en keert de bewoning en landbouw terug in het gebied. De latere [[Braakman]] is in die tijd al een natuurlijke grens tussen West- en Oost-Zeeuws-Vlaanderen. De [[Sincfal]], het huidige Zwin, bestaat ook reeds en zorgt voor een deel van de afwatering doorheen de duinenrij.
Vanaf de elfde eeuw stijgt de zeespiegel weer. De grootste effecten doen zich voor bij de huidige monding van de Oosterschelde. Delen van de [[strandwal]] worden weggeslagen en er ontstaan zeearmen die steeds oostelijker invloed krijgen. Uiteindelijk bereikt de zeearm de afwatering van de Schelde en neemt deze ''Oosterschelde'' steeds meer van de Scheldeafvoer over van de [[Eendracht (water)|Eendracht]]. Deze laatste wordt minder belangrijk en gaat voor een deel verzanden. Ook via het Veerse gat breidt de invloed van de zee zich steeds meer uit en er ontstaat in de twaalfde eeuw kortstondig een verbinding met de Honte die de [[Zwaakse Weel]] wordt genoemd. Ook was er waarschijnlijk een verbinding tussen de Honte en de Sincfal via [[Ijzendijke]] en ten noorden van [[Aardenburg]]. De Honte mondde waarschijnlijk uit in het verdwenen dorpje 'Hontemude' tussen de huidige gemeenten Bath en Ossendrecht<ref>Zo blijkt uit een oorkonde van de Sint-Michielsabdij van Antwerpen van 1148 betreffende het visserijgebied 'bij de Agger tegenover Ossendrecht'. Zie COEN, I., De Eeuwige Schelde ? Ontstaan en ontwikkeling van de Schelde, Waterbouwkundig laboratorium, 1933-2008.</ref>. Ergens in de elfde of twaalfde eeuw ontstaat er een verbinding tussen de Wielingen en het achterliggende gebied ten westen van Terneuzen.
In de dertiende en veertiende eeuw trekt de zee zich nog een laatste keer terug. Het westelijke deel van de huidige Westerschelde blijft in verbinding staan met de Wielingen ten zuiden van Vlissingen maar het gebied wordt wel terug zoeter. De verbinding met de Wielingen is niet heel breed of diep en ten noorden van Terneuzen bevindt zich nog steeds de waterscheiding tussen afwatering via de Honte en via de Wielingen. In de dertiende en vooral de veertiende eeuw wordt er veel aan landaanwinning gedaan. Ook wordt er veel veel ontgonnen waardoor de bodem significant verlaagd wordt en de risico's op overstroming toenemen.
De [[Sint-Maartensvloed (1375)]] geeft de start voor de grootschalige verbreding van de monding. De Braakman ontstaat; de stad [[Ijzendijke]] verdrinkt en [[Biervliet]] wordt voor eeuwen een eiland. Ten noorden van de Braakman, ten westen van Terneuzen, ontstaat een klein binnenwater met woelig water, de [[Dollaert]]. Beperkte scheepvaart tussen de Dollaert en de Honte is mogelijk maar de internationale scheepvaart naar Antwerpen dient nog gebruik te maken van de Oosterschelde. De [[Sint-Elisabethsvloed (1404)]] geeft de aanzet voor de verbreding en de verdieping van de verbinding tussen de Dollaert en de Honte. In 1433 wordt er tol geheven op de Honte ter hoogte van [[Rilland]]<ref>[http://www.delevendedelta.nl/docs/LasesWesterscheldeHonte.pdf Ir. W.B.P.M. Lases (2008), ''Stroomgebied van de Honte, een veranderend beeld.'']</ref> en gebeurt de internationale handel voornamelijk over de Honte of de ''nieuwe Schelde''. Uit een schriftelijke bron uit [[1318 ]] blijkt dat wat nu Oosterschelde heet toen de ''oude Schelde'' werd genoemd. De stroomrichting van de Honte wordt omgekeerd maar het blijft aanvankelijk wel een zoetwater getijrivier. Tegen 1600 is deze stroomomkering definitief en spreekt van de Westerschelde, wat vastgelegd wordt in het [[Verdrag van Munster]] in 1648. De naam Honte wordt gebruikt als synoniem voor de Westerschelde en dus de gehele zeearm. Door het stijgende zeeniveau wordt ook de invloed van de Braakman steeds groter en groter en reikt op het einde van de achttiende eeuw, zoals zichtbaar op de [[Ferrariskaarten]] tot in [[Axel]].
De verbinding tussen Ooster- en Westerschelde verzandde steeds meer, en werd in [[1867]] definitief verbroken door de aanleg van een spoordijk westelijk van [[Woensdrecht (plaats)|Woensdrecht]].▼
▲De verbinding tussen Ooster- en Westerschelde verzandde steeds meer, en
== Etymologie ==
| |||