Blackness Castle: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Zabot (overleg | bijdragen)
k Robotgeholpen doorverwijzing: Proost - Koppeling(en) gewijzigd naar Proost (ambt)
k Omzetting sjabloon op verzoek van aanmaker
Regel 11:
=== Crichton ===
Blackness Castle is gelegen aan de zuidzijde van de [[Firth of Forth]], negen kilometer stroomopwaarts van de [[Queensferry Narrows]]. Ten westen van het kasteel ligt [[Blackness Bay]], de beste natuurlijke haven aan de zuidzijde van de Firth of Forth ten westen van de Queensferry Narrows.<ref name="tabrahamburnet21">C. Tabraham & A. Burnet, ''Blackness Castle'' (2009). Blz. 21.</ref> Waarschijnlijk werd deze baai ook gebruikt als haven voor [[Linlithgow]] sinds de stichting door [[David I van Schotland|David I]].<ref name="tabrahamburnet21"/>
Gezien het strategische belang van deze haven, is het waarschijnlijk dat er iets van een verdedigingswerk aanwezig was; hier zijn echter geen sporen van gevonden, noch bewijzen in de archieven voor gevonden.<ref name="tabrahamburnet21"/> Pas in 1449 wordt er in de archieven melding gemaakt van een kasteel op deze locatie.<ref name="tabrahamburnet22">C. Tabraham & A. Burnet, ''Blackness Castle'' (2009). Blz. 22-23.</ref>
 
[[George Crichton|Sir George Crichton]], admiraal van Schotland, was in 1430 ''sheriff'' van Linlithgow.<ref name="tabrahamburnet22"/> In 1449 had hij een kasteel bij Blackness.<ref name="tabrahamburnet22"/><ref name="giffordwalker">J. Gifford & F.A. Walker, ''The buildings of Scotland - Stirling and central Scotland'' (2006). Blz. 231-237.</ref>
Hij had het land gekocht van de familie Vipont die dit gebied al voor 1200 in bezit had.<ref name="coventry">M. Coventry, ''The Castles of Scotland'' (2006). Blz. 120-121.</ref>
De familie Crichton probeerden meer invloed te krijgen aan het koninklijke hof ten tijde van de spanningen tussen de kroon en de familie van de ''Black Douglases''.<ref name="tabrahamburnet22"/> In 1440 regelde [[William Crichton]], kanselier van Schotland en de neef van George, het ''Black Dinner'' (Zwarte Diner) in [[Edinburgh Castle]] waarbij de zesde graaf van Douglas werd geëxecuteerd.<ref name="tabrahamburnet22"/> In 1441 trouwde George met Lady Janet, weduwe van Lord Borthwick en erfgename van Douglas van Dalkeith, wiens landerijen midden in het grondgebied van de Black Douglases lag.<ref name="tabrahamburnet22"/> Als reactie hierop belegerde [[William Douglas, achtste graaf van Douglas]] in augustus 1443 [[Barnton Castle]], de residentie van George Crichton, veroverde en vernietigde het.<ref name="tabrahamburnet22"/> In 1444 wist de familie Douglas ook Blackness Castle te veroveren en roofden het leeg; de Crichtons heroverden het kasteel weer.<ref name="coventry"/>
In 1452 doodde [[Jacobus II van Schotland|Jacobus II]] de achtste graaf van Douglas in [[Stirling Castle]].<ref name="tabrahamburnet22"/> De loyaliteit van George Crichton werd beloond met het graafschap van Caithness; die van William Crichton met het graafschap van Moray.<ref name="tabrahamburnet22"/> Hierna ging het bergafwaarts met de invloed van de familie Crichton: William stierf in 1453 en in 1454 was George gedwongen om Jacobus II tot zijn erfgenaam te benoemen en al zijn eigendommen aan de koning over te dragen, inclusief Blackness Castle.<ref name="tabrahamburnet22"/> James Crichton, de zoon van George, bezette hierop Blackness Castle en sloot zijn vader op.<ref name="tabrahamburnet22"/><ref name="coventry"/> Jacobus II belegerde vervolgens het kasteel en beschoot het twee weken lang met zijn artillerie, waarna James zich overgaf.<ref name="tabrahamburnet22"/>
 
=== Koninklijk kasteel ===
Regel 23:
In 1481 werd het kasteel door een Engelse vloot in brand gestoken.<ref name="coventry"/>
 
Vanaf 1537 tot 1543 werkte Sir James Hamilton van Finnart, ''master of works'' van de koning, aan het versterken van Blackness Castle, waardoor het een van de sterkste kastelen van Schotland werd.<ref name="tabrahamburnet26">C. Tabraham & A. Burnet, ''Blackness Castle'' (2009). Blz. 26-27.</ref><ref name="coventry"/> Zo waren de muren extra dik aan de meest kwetsbare zijden, de oostzijde en de zuidzijde, en was het kasteel ruimschoots voorzien van kanonnen.<ref name="tabrahamburnet26"/> Een soortgelijke versterking voerde hij in 1528 uit voor [[Tantallon Castle]].<ref name="tabrahamburnet26"/>
 
=== Staatsgevangenis ===
Regel 31:
Aan het einde van maart 1651, na de invasie door [[Oliver Cromwell]], werd het kasteel vanaf land en vanuit zee gebombardeerd; na 24 uur gaf het garnizoen zich over en verliet het geruïneerde kasteel.<ref name="tabrahamburnet30"/><ref name="giffordwalker"/> Nadat [[Karel II van Engeland|Karel II]] in 1660 weer aan de macht kwam, werd het kasteel gerepareerd en in 1691 bestond het garnizoen uit 41 man.<ref name="tabrahamburnet30"/> In die tijd was de gevangenis vol met mensen die tegen de troonbestijging van de protestante [[Willem III van Oranje|Willem]] en [[Maria II van Engeland|Maria]] waren.<ref name="tabrahamburnet30"/>
 
Na de vereniging met Engeland in 1707 verloor Blackness Castle de functie van staatsgevangenis.<ref name="tabrahamburnet30"/><ref name="giffordwalker"/> Nadat de Fransen in 1815 in Waterloo waren verslagen, nam de militaire waarde van het kasteel af.<ref name="tabrahamburnet30"/> In de jaren vijftig van de negentiende eeuw werd Blackness Castle veranderd in een munitieopslagplaats voor de nieuw aangelegde kustbatterijen; deze waren aangelegd in verband met de dreiging van een nieuwe invasie en wel door [[Napoleon III]].<ref name="tabrahamburnet30"/><ref name="giffordwalker"/> Zo'n veertig jaar later verloor het kasteel de functie van munitiedepot.<ref name="tabrahamburnet30"/>
 
In 1912 werd het kasteel overgedragen aan de ''Office of Works'' en kreeg het kasteel de status van ''ancient monument''.<ref name="tabrahamburnet30"/><ref name="coventry"/><ref name="giffordwalker"/> In de jaren twintig en dertig van de twintigste eeuw werd het kasteel drastisch gerestaureerd en teruggebracht naar de situatie in de Middeleeuwen; enkel de pier, de officierskwartieren en de soldatenbarakken overleefden deze restauratie.<ref name="tabrahamburnet30"/>
Regel 38:
De plattegrond van Blackness Castle kan worden vergeleken met dat van een schip dat in noordoostelijke richting vaart. Het kasteel is namelijk aan de noordoostelijke zijde driehoekig; hier bevindt zich de noordtoren, die ook wordt aangeduid als de [[Steven (scheepsromp)|steven]].<ref name="giffordwalker"/> Deze diende als platform voor artillerie en als secundaire gevangenis.<ref name="coventry"/> In de toren bevindt zich een luik dat toegang geeft tot een put-gevangenis die bij hoge vloed overstroomde.<ref name="coventry"/> De noordtoren was oorspronkelijk hoger en werd in 1693 verlaagd om als artillerieplatform te kunnen dienen.<ref name="tabrahamburnet12">C. Tabraham & A. Burnet, ''Blackness Castle'' (2009). Blz. 12.</ref>
 
De zuidtoren aan de zuidwestelijke zijde van het kasteel wordt ook aangeduid als de [[Spiegel (schip)|spiegel]].<ref name="giffordwalker"/> Deze zuidtoren staat op de plaats van de vijftiende-eeuwse hal en stamt grotendeels in 1540.<ref name="coventry"/>
 
Alle bouwsels behalve de centrale toren zijn verbonden met de grotendeels vijftiende-eeuwse ommuring van het kasteel. Deze centrale toren, die ook wel de hoofdmast-toren wordt genoemd, is de originele vijftiende-eeuwse donjon.<ref name="coventry"/><ref name="giffordwalker"/> De toren bestaat uit vier verdiepingen. In 1553 werd de toren verhoogd en in 1667 werd een ronde traptoren toegevoegd.<ref name="coventry"/><ref name="tabrahamburnet14">C. Tabraham & A. Burnet, ''Blackness Castle'' (2009). Blz. 14-15.</ref><ref name="giffordwalker"/> In deze toren werden edelen gevangengehouden.<ref name="coventry"/> Bij deze centrale toren bevindt zich een vijftiende-eeuwse waterput.<ref name="tabrahamburnet10">C. Tabraham & A. Burnet, ''Blackness Castle'' (2009). Blz. 10.</ref>
 
Aan de westzijde van het kasteel nabij de zuidtoren bevindt zich een zestiende-eeuwse uitbouw met de hoofdpoort, mede verdedigd door een [[caponnière]]. Het ijzeren hek in de poort stamt uit 1693.<ref name="coventry"/>
 
In de noordelijke muur bevindt zich nabij de noordtoren de waterpoort en nabij de zuidwestelijke hoek een poort die toegang geeft tot de [[Pier (dijk)|pier]], aangelegd in de jaren zeventig van de negentiende eeuw.<ref name="tabrahamburnet10"/>
Regel 63:
*C. Tabraham & A. Burnet, ''Blackness Castle'' (2009). Historic Scotland. ISBN 978-1-904966-92-0.
*M. Coventry, ''The Castles of Scotland'' (2006). Fourth Edition. Birlinn Limited. ISBN 1-84158-449-5.
*J. Gifford & F.A. Walker, ''The buildings of Scotland - Stirling and central Scotland'' (2006). Yale University Press. ISBN 0-300-09594-5.
 
'''Referenties'''
{{References}}
}}
 
{{Commonscat|Blackness Castle}}
{{Coor title dms|56|0|21.99|N|3|30|58.03|W|scale:3125_type:landmark}}
{{Coördinaten|56_0_21.99_N_3_30_58.03_W_scale:3125_type:landmark|56° 0' 22" N 3° 30' 58" W}}
 
[[Categorie:Kasteel in Schotland]]