Klankinventaris van het Nederlands: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Madyno (overleg | bijdragen)
Geen bewerkingssamenvatting
→‎Eindklankverscherping: -tegenstelling bood - boot (vanwege 'bood' alleen enkel ww. o.v.t. en mogelijke verwarring met 'bode' bij mv. boden)
Regel 67:
 
===Eindklankverscherping===
De medeklinkers in het Nederlands ondergaan [[Auslautverhärtung|eindklankverscherping]], een proces dat stemhebbende medeklinkers aan het einde van een woord of woorddeel stemloos maakt, waardoor stemhebbendheid daar geen fonemisch onderscheid meer geeft.: Dede woorden 'boodwand' en 'bootwant' worden bijvoorbeeld hetzelfdeworden gelijk uitgesproken. DatIn dehet medeklinkersgeval onderliggendvan welzelfstandige stemhebbend zijnnaamwoorden is doorgaans aan de meervouden te zien.horen Datof “brood”het eindigtwoordeinde metstemhebbend deof stemhebbendestemloos /d/moet blijktworden ingeschreven het(''wanden'' meervoudtegenover “broden”''wanten'').
 
Regressieve assimilatie kan dit effect overigens weer ongedaan maken, waardoor de stemloze medeklinker in samenstellingen of door [[sandhi]] toch weer stemhebbend wordt: lee'''sb'''ril met {{IPA|zb}}. Evenwel kan ook progressieve assimilatie optreden, waardoor de stemloosheid van de eindklinker wordt doorgegeven aan de beginklinker van het volgende woord of woorddeel: han'''dv'''at met {{IPA|tf}}. Dit effect kan soms onderscheid geven in uitspraak waar de spelling die niet weergeeft. In we'''gg'''elopen is de uitspraak {{IPA|x}} omdat het woord begint met het onafhankelijke woorddeel ''weg'' met als eindklank {{IPA|x}} (door verscherping), waardoor de {{IPA|ɣ}} van het volgende woord door assimilatie eveneens stemloos wordt. In we'''gg'''etje is de uitspraak echter gewoon {{IPA|ɣ}}, omdat hier geen scheiding van woorddelen is.