Vlier (geslacht): verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k Invulling parameters sjabloon |
Vertaald en bewerkt vanuit Krawitz C et al. BMC Complement Altern Med. 2011;11:16. Licentie: CC-BY 2.0. http://dx.doi.org/10.1186/1472-6882-11-16 |
||
Regel 26:
== Soorten ==
Wereldwijd kent het geslacht 25 [[soort]]en. De meest voorkomende soorten in centraal Europa zijn:<ref name="PMID 21352539">{{en}}{{Aut|Krawitz C, Mraheil MA, Stein M, Imirzalioglu C, Domann E, Pleschka S, et al.}} Inhibitory activity of a standardized elderberry liquid extract against clinically-relevant human respiratory bacterial pathogens and influenza A and B viruses. BMC Complement Altern Med. 2011;11:16. {{DOI|10.1186/1472-6882-11-16}}. PMID 21352539. Gratis volledige artikel: URL. Dit is een [[open access]] artikel, beschikbaar onder de licentie [[Creative Commons#Kenmerken|Creative Commons Naamsvermelding]] (CC-BY; versie 2.0).</ref>
* De [[gewone vlier]] (''Sambucus nigra''), met zwarte bessen, is de belangrijkste soort in [[Europa (continent)|Europa]]. Een in de natuur voorkomende variëteit van de gewone vlier is de [[peterselievlier]] (''Sambucus nigra'' var. ''laciniata''), die diep ingesneden bladeren heeft.
* De [[trosvlier]] of bergvlier (''Sambucus racemosa'') groeit in de koudere gedeelten van het [[noordelijk halfrond]] en heeft helderrode bessen.
* De [[kruidvlier]] (''Sambucus ebulus'') is een zeldzame soort die meestal langs [[rivier]]en gevonden wordt.
Dit zijn ook de soorten die in Nederland en België voorkomen.
== Gebruik ==
=== Medisch gebruik ===
{{Disclaimer medisch lemma}}
Aan de Vlier worden diverse heilzame werkingen toegeschreven. In het jaar 400 voor Christus, refereerde [[Hippocrates van Kos|Hippocrates]] aan de vlier als zijn "medicijnkastje". Andere bekende klassieke geneesheren, waaronder [[Theophrastus]], [[Pedanius Dioscorides|Dioscorides]] en [[Claudius Galenus|Galenus]], beschouwden de vlier als een van de beste geneeskrachtige planten uit de natuur. The plantkundige [[Hildegard van Bingen]] in de 12e eeuw, en de medicus en auteur [[Martin Blochwich]] in de 17e eeuw, prezen eveneens het belang van de vlier.<ref name="PMID 21352539"/>
Voorafgaand aan het tijdperk van de antibiotica, was vlier één van de belangrijkste ingrediënten in veel bereidingen van kruidengenezers, farmaceuten en medici. Vandaag de dag wordt vlier gebruikt als alternatief voor conventionele medicijnen en vooral in de vorm van een extract ter bestrijding van [[verkoudheid]], [[virusinfectie|virale infecties]] ([[Influenza]] en [[Herpesvirussen]]). Vlier wordt vaak aanbevolen als [[alternatieve geneeswijze|complementaire therapie]] samen met de klassieke [[antioxidant]]en [[vitamine C]] en [[zink (element)|zink]], ter ondersteuning van de natuurlijke herstelprocessen.<ref name="PMID 21352539"/>
De Europese zwarte vlier is een rijke bron van plantenpigmenten en fenolische bestanddelen. Ze bevatten de [[flavonoïde|flavonolen]] quercetine-3-glucoside en quercetine-3-rutinoside en een groot aantal anthocyaninen, een groep fenolische bestaddelen verantwoordelijk voor de diepe rode, paarse en violette kleuren van veel fruit, groenten en dus ook vlierbessen. De anthocyanines in vlierbessen zijn cyanidine-3-sambubioside-5-glucoside, cyanidine-3,5-diglucoside, cyanidine-3-sambubioside, cyanidine-3-glucoside, cyanidine-3-rutinoside, pelargonidine-3-glucoside en pelargonidine-3-sambubioside. Na consumptie kunnen de anthocyanines in vlier de antioxidantstatus in het lichaam significant verhogen. Dierexperimenteel onderzoek en [[in vitro]] onderzoek heeft uitgewezen dat anthocyanines celdood (zowel [[apoptose|apoptotische]] als [necrose|necrotische]] processen) vermindert en het risico op [[hartinfarct]] vermindert door [[ontstekingsremmer|ontstekingsremmende]] en ontspannende effecten op de [[kransslagader]]s.<ref name="PMID 21352539"/>
=== Gebruik in de keuken ===
| |||