Arnold van Wied: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
AGL (overleg | bijdragen)
sort
Aanvullingen. Zie bronnen.
Regel 1:
[[File:Arnold von Wied, fresco Schwarzrheindorf (12thc).jpg|thumb|300px|Arnold van Wied, in nederige houding, als stichter van de dubbelkerkdubbelkapel in Bonn-Schwarzrheindorf (12e-eeuws fresco)]]
'''Arnold van Wied''' (rond [[1098]] - [[Xanten]], [[14 mei]] [[1156]]) was als '''Arnold II''' van 1151 tot 1156 [[aartsbisschop]] en [[keurvorst]] van [[Keurvorstendom Keulen|Keulen]]. Hij was de stichter van de [[Sint-Clemenskerk (Schwarzrheindorf)|Sint-Clemenskerk]] in [[Schwarzrheindorf/Vilich-Rheindorf|Schwarzrheindorf]] en wordt gezien als één van de belangrijkste bouwheren van de [[Sint-Servaasbasiliek (Maastricht)|Sint-Servaaskerk]] in [[Maastricht]].
 
==Biografie==
Arnold van Wied stamde van de [[Graafschap Wied|graven van Wied]], in die tijd ééneen van de machtigstemachtige adellijke familiesfamilie in het [[Rijnland (Duitsland)|Duitse Rijnland]]. Tijdens zijn opleiding, waarschijnlijk aan de kapittelschool van [[Sint-Lambertuskathedraal|Luik]], kwam hij in contact met de geleerde [[Wibald van Stavelot]]. Arnold van Wied begon zijn carrière als [[proost]] van de [[Dom van Limburg|dom van Limburg aan de Lahn]] en van de [[dom van Keulen]]. Van 1128–1130 begeleidde hij [[tegenkoning]] [[Koenraad III (Rooms-koning)|Koenraad III]] op diens veldtocht naar Italië. In 1138 werd hij door Koenraad, die inmiddels officieel koning was geworden, aangewezenbenoemd alstot proost van dehet [[Sint-Servaasbasiliekkapittel van (Maastricht)|Sint-Servaaskerk Servaas]] in [[Maastricht]], een ambt dat in die tijd gecombineerd was met dat van [[Kanselier (Duitsland)|kanselier]] van het [[Heilige Roomse Rijk]].<ref>Den AlsHartog, proostp. van144.</ref> hetAls [[kapittel van Sint Servaas]]proost wist hij o.a. gedaan te krijgen dat Koenraad III in 1139 de [[Eerste Romeinse brug van Maastricht|Maasbrug]] aan het kapittel schonk, een schenking die waarschijnlijk de middelen voortbracht voor een nieuwe bouwcampagne.
 
Van 1147-1149 begeleidde hij de keizer op de mislukte [[Tweede Kruistocht]]. Na zijn terugkeer sloot hij zich aan bij de tegenstanders van [[Arnold I van Keulen|Arnold I]], [[Lijst van aartsbisschoppen van Keulen|aartsbisschop van Keulen]]. In 1151 werd hij zelf tot aartsbisschop en [[aartskanselier]] gekozen. In deze periode liet hij op de grens van zijn erfelijk territorium, in [[Schwarzrheindorf/Vilich-Rheindorf|Schwarzrheindorf]], langsop de [[Rijn]]grens van zijn erfelijk territorium tegenover de stad [[Bonn]], deeen [[Sint-Clemenskerkimposante (Schwarzrheindorf)|Sint-Clemenskerk]]dubbelkapel bouwen, die in 1151, in aanwezigheid van Koenraad III en de bisschoppen van [[prinsbisdom Meißen|Meißen]] en [[Lijst van prins-bisschoppen van Luik|Luik]], werd ingewijd. Zijn zuster Hadwig van Wied, die al abdis was in [[Sticht Essen|Essen]] en Gerresheim (bij [[Düsseldorf]]), kreeg de leiding over het [[sticht|vrouwenstift]]. Twee andere zussen traden eveneens in.
 
Na de dood van Koenraad III, nam hij in 1152 in [[Frankfurt am Main|Frankfurt]] deel aan de verkiezing van [[Keizer Frederik I Barbarossa|Frederik I Barbarossa]] tot Duits koning. Op 9 maart 1152 werd Barbarossa door Arnold gekroond in de [[domDom van Aken]]. In 1154 nam hij deel aan de Italië-veldtocht van Barbarossa. Hij bewerkstelligde een verzoening tussen Barbarossa en [[paus Adrianus IV]] en op 18 juni 1155 was hij aanwezig bij de keizerskroning van Barbarossa in de [[Sint-Pietersbasiliek|Sint-Pieter]] in [[Rome (stad)|Rome]].
 
Arnold stierf aan de gevolgen van een val tijdens een wedstrijd. Hij werd in de dubbelkapel van Schwarzrheindorf bijgezet.
 
== Kunsthistorische nalatenschap ==
Onder proost Arnold van Wied werd in Maastricht begonnen met een grootscheepse verbouwing van de [[Sint-Servaasbasiliek (Maastricht)|Sint-Servaaskerk]]. De oostpartij van de kerk werd geheel nieuw opgetrokken naar het voorbeeld van de [[Dom van Spiers]] en de [[Dom van Mainz]]. De rijzige Sint-Servaas[[apsis]], met [[dwerggalerij]] en flankerende koortorens, werd door Van Wied's opvolger [[Gerard van Are]] op zijn beurt gekopieerd in het [[Munster van Bonn]] en vond vervolgens navolging in een groot aantal kerken in het gebied van [[Maas]] en [[Rijn]].<ref>Den hartog, pp. 141-144.</ref> Arnold van Wied liet tevens het [[westwerk]] van de Servaaskerk nieuw optrekken als een koninklijke tribune met galerijen, wellicht bedoeld voor de ''festkrönung'' (feestelijke herkroning) van Koenraad III, die echter in 1152 overleed.<ref>Den Hartog, p. 231. Mekking spreekt over een 'troonloge' maar dateert de bouw van het Westwerk iets later (Mekking, p. 284).</ref>
 
In Schwarzrheindorf bouwde Arnold de [[Sint-Clemenskerk (Schwarzrheindorf)|Sint-Clemenskerk]], een bijzondere dubbelkapel met een bovengalerij, waar de adellijke stiftsdames, gescheiden van het volk in de kerk beneden, de [[mis]] konden bijwonen. De 12e-eeuwse [[fresco]]s zijn nog grotendeels bewaard gebleven. Zowel in Maastricht als in Schwarzrheindorf liet Arnold de kerken versieren met beeldhouwwerk, dat thans gerekend wordt tot de hoogtepunten van de [[romaans]]e sculptuur.<ref>Al in 1931 werden door de kunsthistoricus Diepen overeenkomsten opgemerkt tussen de kapitelen van de dwerggalerij in Schwarzrheindorf met die van het exterieur van het koor en het interieur van het westwerk van de Sint-Servaaskerk in Maastricht (Den Hartog, p. 14). Volgens Elizabeth den Hartog mag worden aangenomen dat zowel het schilders- als het beeldhouwersatelier in die tijd gevestigd waren in Maastricht (Zie o.a. Den Hartog, pp. 101, 117, 119, 327).</ref>
<gallery>
File:2010.07.20.130037 St. Servaasbasiliek Maastricht.jpg|Westwerk St-Servaas
File:St Servaas 20080913 emperor's hall.jpg|Keizerzaal St-Servaas
File:Maastricht, StServatius Apse, Romanesque capitals2.jpg|Maastrichts kapiteel
File:Bonn Schwarzrheindorf Doppelkirche.jpg|St-Clemens, Schwarzrheindorf
File:Chor St. Maria und St. Clemens Schwarzrheindorf.jpg|Interieur Schwarzrheindorf
</gallery>
 
{{Appendix||2=
;Bronnen
* Deeters, J., ''Servatiusstift und Stadt Maastricht. Untersuchungen zu Entstehung und Verfassung'' (Rheinisches Archiv #73). Bonn, 1970
* Doppler, P., 'Lijst der proosten van het Vrije Rijkskapittel van St. Servaas te Maastricht (800-1797)'. In: ''Publications'' (PSHAL LXXII). Maastricht, 1936
* Hartog, E. den, ''Romanesque Sculpture in Maastricht''. Maastricht, 2002
* Kunisch, J., ''Konrad III., Arnold von Wied und der Kapellenbau von Schwarzrheindorf''. Düsseldorf, 1966
* Mekking, A., ''De Sint-Servaaskerk te Maastricht''. Utrecht/Zutphen, 1986
* Oediger, F.W., 'Arnold II.'. In: ''Neue Deutsche Biographie'' (NDB), Vol. 1, p. 377. Berlijn, 1953 ([http://daten.digitale-sammlungen.de/0001/bsb00016233/images/index.html?seite=397 On-line versie]).
* Wolter H., ''Arnold von Wied, Kanzler Konrads III. und Erzbischof von Köln'' (Veröffentlichungen des Kölnischen Geschichtsvereins, #32). Keulen, 1973
;Referenties
{{references}}
}}
{{StartOpvolging}}
{{OpvolgingCombi|