Dogma (algemeen): verschil tussen versies

De term wordt binnen de religie beschrijvend gehanteerd, terwijl de benaming dogma buiten de religie vaak wordt gebruikt met een kleinerende ondertoon, refererend aan "gevestigde" concepten met een specifiek standpunt en daarmee met een bedenkelijke basis. Deze kleinerende ondertoon is nog sterker aanwezig metin de term ''dogmatisch'', die wordt gebruikt omvoor personen tevan beschrijvenwie metwordt gemeend dat ze onbuigzame geloofsovertuigingen diehebben en niet open staatopenstaan voor rationele argumenten. BuitenDit degebruik religieuzevan dogma'sde wordenterm erdogmatisch wordt ook dogmatischeaangetroffen overtuigingenwaar aangetroffenovertuigingen in de maatschappij en het wetenschappelijk [[Paradigma (wetenschapsfilosofie)|paradigma]] kritisch worden beschreven.

Dogmatisme is de meer algemene duiding voor een overtuiging of houding waarbij iemand niet meer in staat is zijn opinies te herzien op grond van nieuwe informatie. Het begrip "dogmatisme" impliceert dat iemand zijn overtuigingen op een onnadenkende en [[Conformisme|conformistische]] manier hanteert zonder de fundamenten daarvan in vraag te willen stellen. Dogmatisme wordt als onverenigbaar gezien met een wetenschappelijke en/of rationele ingesteldheid, waar zelfcorrectie intrinsiek deel van uit maakt. VoorbeeldEen voorbeeld in een citaat van [[Etienne Vermeersch]]:

{{Cquote|Een jongetje was jarenlang diep overtuigd dat hij een lijk was, hij geraakte niet verlost van dat idee.<br /> Hij komt bij de dokter en legt zijn probleem uit. De dokter vraagt aan het jongetje of een lijk kan bloeden.<br /> "Neen,"" zei het jongetje, waarop de dokter in zijn vinger sneed en hij begon te bloeden.<br /> Het jongetje zei: "Zie je wel, lijken bloeden toch".|[[Etienne Vermeersch]]}}

Dogma's komen in vele godsdiensten voor zoals in het [[Dogma_Dogma (christendom)|Christendom]], waar zij beschouwd worden als de centrale grondregels, die door alle gelovigen van die religie onderschreven dienen te worden. Binnen het christelijk geloof is een voorbeeld van een dogma de [[drieDrie-eenheid]]. Formeel heeft het [[jodendom]] geen dogma's maar wel [[Jodendom#Betekenis|fundamentele geloofspunten]] die standaard onderschreven worden. Ook binnen de [[islam]] is het begrip 'dogma' als zodanig onbekend. Toch kent de islam soortgelijke onaantastbare dogma's, zoals dat [[Mohammed]] de profeet van God is, dat Jezus niet de zoon van God is en dat de [[Koran]] het geopenbaarde woord van God is.

Als fundamenteel element van de religie, wordt de term "dogma" aan die [[Theologie|theologische]] leerstellingen verbonden, die geacht worden zodanig te zijn aangetoond, dat het verwerpen of het ter discussie stellen van zo'n dogma in feite betekent dat die persoon de gegeven religie niet meer als de eigen religie beschouwt. Het dogma wordt onderscheiden van de theologische opvatting ten aanzien van zaken die als minder bekend worden beschouwd. Dogma's kunnen verduidelijkt of uitgebreid worden, maar mogen in nieuwe leringen niet worden tegengesproken. Het afwijzen van een dogma wordt beschouwd als [[ketterij]] en kan resulteren in de verbanning uit de religieuze gemeenschap ([[excommunicatie]]), hoewel dit in de christelijke traditie vandaag de dag niet lichtvaardigvaak meer gebeurt.