Anatolische hypothese: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k typo |
k Linkfix ivm sjabloonnaamgeving / parameterfix |
||
Regel 8:
Van de paardenfokkerij neemt men aan dat deze in de zone van de woudsteppe in het tegenwoordige Oekraïne haar intrede deed met de [[Sredny Stog-cultuur]] van seminomadisch herdersbestaan. Van voertuigen op wielen wordt aangenomen dat ze met de [[Trechterbekercultuur]] zijn ontstaan in een gebied dat het huidige Polen, Wit-Rusland en delen van Oekraïne omvat.<ref>Stuart Piggott, (1983) p. 41</ref>
Heel veel Indo-Europese talen hebben woorden gemeen die ''(''wiel'')as'' betekenen, zoals het Latijnse ''axis'', Litouws ''ašis'', Russisch ''os' '' en Sanskriet ''ákṣa''. Ze hebben allemaal de PIE wortel ''ak's-''. De gereconstrueerde PIE wortel ''i̯eu-g-'' leidt tot ''juk'', Engels ''joke'', Duits ''joch'', Hettitisch ''iukan'', en Sanskriet ''yugá(m)''.
Woorden voor ''wiel'' en ''kar/wagen'' nemen één van twee gemeenschappelijke vormen aan die elk met een PIE wortel zouden verband houden:
#De wortel ''kvel-'' wordt in het Oudijslands ''hvel'' (wiel), in het Oudkerkslavonisch ''kolo'' (wiel, cirkel) in het Grieks ''kyklo'' (wiel, cirkel), in [[Pali]] en [[Sanskriet]] ''cakka/cakra'' (wiel) en in het Tocharisch A ''kukäl'' (wagen, kar).
#De wortel ''ret(h)-'' wordt ''rad'' in het Oudhoogduits en het Nederlands, ''rota'' (wiel) in het Latijn, ''rãtas'' (wiel) in het Litouws, en ''ratha'' (wagen, kar) in het Sanskriet.
Regel 17:
== Herziening van de theorie ==
Als reactie op de kritiek herzag Renfrew zijn stelling door een uitgesproken [[Indo-Hettitisch]] standpunt in te nemen. Daarbij plaatste hij alleen het [[Pre-Proto-Indo-Europees]] in het Anatolië van het 7e millennium v. Chr., terwijl het thuisland van het [[Proto-Indo-Europees]] als dusdanig dan de [[Balkan (schiereiland)|Balkan]] van rond 5000 v.Chr. zou zijn, dat door [[Marija Gimbutas]] uitdrukkelijk als de "[[Oud-Europese cultuur]]" wordt voorgesteld. Op die manier blijft hij dus toch de originele bron van de Indo-Europese taalgroep in Anatolië plaatsen rond 7000 v.Chr.
Reconstructie van het PIE van de bronstijdsamenleving op basis van woordelementen als "wiel" gaan niet noodzakelijk op voor de Anatolische tak, die zich al vroeg, nog voor de komst van voertuigen op wielen, van het PIE lijkt te hebben afgescheiden.<ref>Colin Renfrew, (2004)</ref>
[[Bestand:Neolithic expansion.svg|thumb|Kaartje met de neolithische expansie van het zevende tot de vijfde millennium v.Chr.]]
Regel 25:
Volgens Renfew (2004) verliep de verspreiding van het Indo-Europees in de volgende stadia:
* Rond 6500 v.Chr.: '''Pre-Proto-Indo-Europees''', gelokaliseerd in Anatolië, splitst zich op in
**het Anatolisch en
**het '''Oud-Proto-Indo-Europees''', de taal van de Pre-Proto-Indo-Europese landbouwvolken die bij de eerste verspreiding van de landbouw naar Europa migreren. Oud-Proto-Indo-Europese talen komen voor in de Balkan (Starčevo–Kőrös–Criş cultuur), in de Donauvallei ([[Bandkeramische cultuur]]), en mogelijk in de Bug-Dniestr regio (Oostelijke Bandkeramische cultuur)
* Rond 5000 v.Chr.: Het Oud-Proto-Indo-Europees splitst zich op in
**'''Noordwest Indo-Europees''' (voorloper van Italiaans, Keltisch en Germanisch), in de Donauvallei gelokaliseerd,
**'''Balkan Proto-Indo-Europees''' (overeenkomstig [[Marija Gimbutas|Gimbutas]]' [[Oud Europese cultuur]]), en
**'''Vroeg Steppe Proto-Indo-Europees''' (de voorloper van het Tocharisch).
Regel 40:
== Noten ==
{{
== Literatuur ==
Regel 47:
* Colin Renfrew, 'Time depth, convergence theory, and innovation in Proto-Indo-European', in Alfred Bammesberger and Theo Vennemann (eds.), ''Languages in Prehistoric Europe'' (2004)
* Russell D. Gray & Quentin D. Atkinson, Nature, vol. 426 (27 November 2003) [http://dx.doi.org/10.1038/nature02029 Language-tree divergence times support the Anatolian theory of Indo-European origin]
* Václav Blažek, ''Linguistica online'' (November 2005) [http://www.phil.muni.cz/linguistica/art/blazek/bla-003.pdf On the internal classification of Indo-European languages: survey],
== Zie ook ==
| |||