|
==Geschiedenis==
Na de bloei van de (tonale) [[swing (stijlperiode)|swingmuziek]] in de [[1920-1929|jaren '20]] en '[[1930-1939|30]], na de stomende [[bebop]] periode van de [[1940-1949|jaren '40]], en eveneens na de intimistische [[Cool Jazz]] in de [[1950-1959|jaren '50]], sloeg "Giant Steps" (1959) in als een bom. John Coltrane had voor de eerste keer in de geschiedenis van de jazzmuziek (en wellicht ook in die van de [[klassieke muziek]]) een compositie geschreven die integraal gebruik maaktegebruikmaakte van het "[[multi tonaalmultitonaal systeem]]". Bij deze techniek verdeelt men het [[octaaf (muziek)|octaaf]] (vb.: van do tot do') in twee, drie, vier, of meer gelijke delen, zodat er twee, drie, vier, of meer ijkpunten ontstaan. Die ijkpunten worden dan bijgevolg beschouwd als de verschillende [[toonsoort|toonaarden]] van de compositie. Coltrane, bijvoorbeeld, verdeelde het octaaf voor "Giant Steps" in drie delen: B groot - D# of Eb groot - G groot (telkens een [[grote terts]] van elkaar verwijderd). Op die manier had hij drie toonaarden die een heel symmetrisch verband vertoonden. Coltrane zorgde ervoor dat elke toonaard evenwaardig was, en gebruikte ze elk ongeveer evenveel. Hij verbond de ene toonaard met de andere door simpelweg elke toonaard door zijn eigen vijfde graad ([[Dominant (muziek)|dominant]]) te laten voorafgaan (vb.: B-D7-G-Bb7-Eb-Gb7-B), of door middel van de overbekende [[II-V-I]] progressie (vb.: B /Am7 D7/G /Fm Bb7/Eb /Dbm Gb7/B ). VergisMen jemag niet,zich trachthierbij niet vergissen door te trachten, zoals in traditionele ([[tonale muziek|tonale]]) muziek, een toonaard te achterhalen, door bijvoorbeeld te kijken op welk [[akkoord (muziek)|akkoord]] het stuk eindigt. Bij het multi-tonaalmultitonaal systeem zijn er diverse toonaarden (meestal drie of vier) die allemaal even belangrijk zijn.
Coltrane paste deze techniek ook toe op andere, reeds bestaande composities ([[jazz standardjazzstandard|standards]]), waarvan hij de akkoorden en soms ook de [[melodie]] veranderde (vb.: "Countdown"; gebaseerd op "Tune Up" van [[Miles Davis]], of "But Not For Me" van [[George Gershwin]]).
"Giant steps" verscheen op de gelijknamige elpee in 1959, en bleek geen gemakkelijk stuk te zijn om op te [[improvisatie (muziek)|improviseren]]. Ondanks de voortreffelijke solo van Coltrane zelf (die had blijkbaar goed gestudeerd), slaagde pianist [[Tommy Flanagan (jazzpianist)|Tommy Flanagan]] er op de plaat niet in zijn solo tot een goed einde te brengen. Echter, wellicht had niemand in die tijd het beter gedaan. Men was immers gewend in één toonaard (of door [[modulatie (muziek)|modulatie]] in twee toonaarden) te spelen of te improviseren, en plots, met "Giant Steps", moest je in sneltempo door drie constant wisselende toonaarden fietsen.
|
