Terma: verschil tussen versies

| afbeelding=

| onderschrift=

De twee oudere religieuze bewegingen in Tibet, de [[nyingma]] en [[bön]], moesten dus een methode vinden om gelijktijdig een deel van de nieuwe invloeden te kunnen opnemen met behoud van hun eigen veel oudere traditie.{{feitBron?||2009|08|20}} In toenemende mate claimden die dan ook vanaf medio [[11e eeuw]] nieuwe openbaringen te hebben gevonden in de vorm van gevonden teksten en religieuze voorwerpen. In de traditie van de bön werden deze teksten in twee periodes van vervolging verborgen, waarvan de laatste vanaf eind [[8e eeuw]] dateert.

Beide tradities claimen overigens de mogelijkheid dat een terma ontdekt wordt in ''het hoofd van de tertön'', wat mogelijk het dichtst bij de realiteit komt.<ref>{{en}}Lopez jr, Donald S. (2007) ''Religions of Tibet in Practise'', Princeton Readings, Oxford, pag. 24, {{ISBN| 978-0-691-12972-3}}</ref><ref>{{en}}Dan, Martin (2001) ''Unearthing Bon Treasures, Life and Contested Legacy of a Tibetan Scripture Revealer'', Brill Academic Publishers, Leiden, pag. 115, {{ISBN| 9004121234}}</ref> Geleidelijk vormden deze teksten uiteindelijk een ''[[Bön-canon]]'', de bön-[[kangyur]] qua omvang ook vergelijkbaar met de [[Tibetaans boeddhistische canon]], die ook de kangyur wordt genoemd.<ref>{{en}}Triten Norbutse Institution, [http://www.triten.org/html/bontradition/thescriptures.html "The scriptures of Bon religion"]</ref> In historisch opzicht zijn die termateksten vooral geschreven in de periode 1050-1300 en de laatste termateksten van de bönpo-kangyur dateren eind [[14e eeuw]].<ref>{{en}}Kvaerne, Per (2007) ''Religions of Tibet in Practise'', Princeton Readings, Oxford, pag. 70-71, {{ISBN| 978-0-691-12972-3}}</ref><ref>{{en}}Kvaerne, Per (2001) ''The Bön Religion of Tibet'', Shambhala, {{ISBN| 1570621861}}</ref>

In de nyingmatraditie is [[Nyangral Nyima Öser]] (1124-1196) de eerste echt belangrijke tertön. Zijn belangrijkste ''vondst'' is de ''Koperen eiland biografie''. Hierin wordt de herinnering aan de tijd van het Tibetaanse rijk uit de [[7e eeuw|7e]] en [[8e eeuw]] getransformeerd tot de legende dat de koning [[Songtsen Gampo]] de aanwezigheid op aarde was van [[Avalokitesvara|Chenrezig]] en zijn Chinese ([[Prinses Wencheng|Wencheng]]) en Nepalese ([[Bhrikuti]]) echtgenoten die van de godin [[Tara (boeddhisme)|Tara]]. Het is hier, dat Padmasambhava tot de figuur van de Goeroe Rinpoche, de tweede Boeddha voor alle Tibetanen wordt.<ref>{{en}}Kapstein, Mathhew (2002) ''The Tibetan Assimilation of Buddhism: Conversion, Contestation and Memory'', Oxford University Press, {{ISBN| 0195152271}}</ref>

Deze elementen{{feitBron?|welke elementen?|2009|08|20}} worden verder versterkt in de openbaringen van [[Orgyen Lingpa]], een tertön die het zgn. ''[[Testament van Pema]]'' en de ''Collectie van de vijf testamenten'' schreef of samenstelde.

Net zoals een ander beroemd voorbeeld van terma literatuur, het ''[[Tibetaans dodenboek]]'', zijn deze werken in historische zin in de 14e eeuw geschreven.<ref>{{en}}Kapstein, Matthew (2007) ''The Tibetans'', Blackwell Publising, Oxford, pag. 108-109, {{ISBN| 0-631-22574-9}}</ref><ref>{{en}}Cabazon, Jose Ignacio, Roger R. Jackson & Geshe Llundup Sopa (1995) ''Tibetan Literature, Studies in Genre'', Snow Lion Publishers, pag. 56-57, {{ISBN| 1559390441}}</ref>

In de literatuur van de [[bön]] zijn beroemde terma een aantal biografieën over het leven van [[Tönpa Shenrab]], de veronderstelde stichter van die religie. Het betreft de Dodu (''mDo-'dus'', het Epitome van Aforismes); het tweede bestaat uit twee delen en heet de Zermig (''gZer-mig'', het Allesdoordringende Oog ).<ref>{{en}}Hopkins, John (augustus 2008) [http://www.angelfire.com/vt/OkarResearch/zermig.html ''The Zermig''], Okar Research</ref> Het betreft teksten die in de [[10e eeuw|10e]] en [[11e eeuw]] zijn samengesteld en geschreven.

* {{de}}Thondup, Tulku (1994) ''Die verborgenen Schätze Tibets - Eine Erklärung der Termatradition der Nyingma-Schule des Buddhismus'', Theseus Verlag, Zürich-München, {{ISBN| 3-85936-067-1}}

* {{de}}Tsogyal, Yeshe (1996) ''Der Lotosgeborene im Land des Schnees - Wie Padmasambhava den Buddhismus nach Tibet brachte'', Fischer Taschenbuch, Frankfurt am Main {{ISBN| 3-596-12975-3}}

* {{en}}Rinpoche, Dudjom (1991) ''The Nyingma School of Tibetan Buddhism: its Fundamentals and History'', Wisdom Publications, Boston, {{ISBN| 0861711998}}

{{commonscatCommonscat|Tertöns}}