Kangyur: verschil tussen versies

| afbeelding=Kanjur Tenjur.jpg

| onderschrift=Kangyur- en [[tengyur]]rollen

Er bestonden waarschijnlijk al aan het eind van de [[8e eeuw]] in het Tibetaans vertaalde teksten die later in de kanyur zijn opgenomen. Het betreft dan met name de [[soetra]]s. Veel andere teksten uit deze periode, die tot de literaire en culturele erfenis van de [[nyingma]]traditie behoren zijn echter expliciet niet in de kangyur opgenomen. De reden is dat er vanaf begin 11de eeuw bij andere tradities hevige twijfel was of die teksten wel authentiek waren. Daarmee werd bedoeld dat die teksten hun oorsprong niet in India zouden hebben. Er zou geen oorspronkelijke tekst in het [[Sanskriet]] aan ten grondslag liggen. De implicatie daarvan is, dat die teksten in de 8ste en 9de eeuw in Tibet zelf zouden moeten zijn ontstaan. De nyingma hebben als antwoord daarop een eigen verzameling van hun canonieke teksten bijeengebracht, de Nyingma Gyübum. De min of meer definitieve ordening van die verzameling vindt plaats in de 15de eeuw.

Algemeen wordt [[Rinchen Tsangpo]] ([[958]]-[[1055]]) gezien als de persoon die veel van de canonieke teksten vanuit het Sanskriet in het Tibetaans vertaalde. De min of meer finale compilatie van de canon wordt toegeschreven aan [[Butön Rinchen Drub]] ([[1290]]-[[1364]]) de elfde abt van het klooster [[Shalu (klooster)|Shalu]].<ref name="Harrison70-94">{{en}}Harrison, Paul (1995) ''A brief History of the Tibetan Kangyur'', in: Cabezon, J.I. & R.R. Jackson (eds) ''Tibetan Literature: Studies in Genre'', Snow Lion, Ithaca, {{ISBN| 978-1559390446}}, pag. 70-94</ref>

Er bestaan wat afwijkende versies, maar meestal heeft de kangyur 108 delen en de tengyur 224 delen. Van de kangyur wordt aangenomen dat alle oorspronkelijke teksten vanuit het Sanskriet afkomstig zijn, maar in veel gevallen is de Tibetaanse tekst in de canon terechtgekomen via een vroegere Chinese vertaling.<ref name="Harrison70-94" /><ref>{{en}}Tucci, Giuseppe (1980) ''The Religions of Tibet'', University of California Press, {{ISBN| 0520038568}}, pag. 235-237</ref>

Vanaf de [[15e eeuw]] werden er in China - in het Tibetaans - een aantal [[blokdruk]]ken van de [[kangyur]] vervaardigd, ook weer met wat afwijkende inhoud.<ref>{{en}}Stein, Aurel (1962) ''Tibetan Civilization'', Stanford University Press, {{ISBN| 0-8047-0901-7}}</ref>

De eerste Europeaan die de kangyur en tengyur noemde is [[Ippolito Desideri]]. In zijn boek ''Relazione del Viaggio di Ippolito Desideri'', in het Engels vertaald als ''An account of Tibet; The travels of Ippolito Desideri'', dat een beschrijving is van zijn verblijf in het land van 1716-1721, maakte hij er meerdere malen melding van. Ook beschreef hij in globale zin - op correcte wijze - de inhoud.<ref>{{en}}Desideri, Ippolito (2006, herdruk) ''An account of Tibet: The travels of Ippolito Desideri'', Rupa & Co, New Delhi, {{ISBN| 81-291-0777-5}}, pag.113-115, 219-221</ref> Dat bleef echter onopgemerkt in Europa, omdat het manuscript vrijwel gelijk na zijn overlijden in 1733 in de vergetelheid verdween. Een eerste publicatie in het Italiaans kwam er pas in 1904.

In historische zin zijn de terma's vooral geschreven in de periode 1050-1300 en de laatste teksten van de bönpo-kangyur dateren van eind [[14e eeuw]].<ref name="Lopesz-Kværne">{{en}}Kværne, Per, in: Lopez jr, Donald S. (2007) ''Religions of Tibet in Practice'', Princeton Readings, Oxford, {{ISBN| 978-0-691-12972-3}}, pag. 69-71</ref><ref>{{en}}Kværne, Per (2001) ''The Bön Religion of Tibet'', Shambhala, {{ISBN| 1570621861}}</ref>

De min of meer definitieve samenstelling van de canon van zowel de bönpo-kangyur als -[[tengyur]] - de verzameling van commentaren op de kangyur - heeft rond 1450 plaatsgevonden. Het bestaan van een dergelijke canon werd voor een aantal westerse wetenschappers pas bekend na de vertaling door [[Sarat Chandra Das]] van gedeelten van ''The Crystal Mirror of Philosophical Systems'' in 1881. Dat is een tekst van [[Thuken Lobsang Chökyi Nyima]] (1737-1802)<ref>{{en}}Nyima, Thuken Losang Chokyi (2006) [http://www.wisdompubs.org/pages/display.lasso?-KeyValue=33067&-Token.Action=&image=1 ''The Crystal Mirror of Philosophical Systems''], Wisdom Publication, {{ISBN| 0-86171-464-4}}</ref> Een volledige set van de bönpo-kangyur en -tengyur werd pas in 1928 door [[Joeri Rjorich]] ontdekt.<ref>{{en}}Kværne, Per [http://www.springerlink.com/content/k3019m070h6q617v/fulltext.pdf?page=1 ''The Canon of the Tibetan Bönpos - The Existence of a Bonpo Canon''], Bergen, Noorwegen</ref>

;Het onderricht van de Schatten: Deze sectie handelt over de leer van de [[dzogchen]], de Grote Perfectie, de belangrijkste doctrines en meditatieoefeningen van de bön. De belangrijkste tekst is die van de ''Mondelinge overlevering uit [[Zhangzhung]]'', het gebied waar de bön ooit voor de 7e eeuw een bloeiperiode zou hebben gehad. Deze sectie heeft 4 delen.<ref>{{en}}Blezer, Henk (oktober 2009) [http://himalaya.socanth.cam.ac.uk/collections/journals/ret/pdf/ret_17.pdf ''A Preliminary Report in Earlier Zhang Zhung Literature''], in: Revue d'Etudes Tibétaines</ref><ref>{{en}}Keutzer, Kurt & O'Neil, Kevin (oktober 2009) [http://himalaya.socanth.cam.ac.uk/collections/journals/ret/pdf/ret_17.pdf ''A Handlist of the Bonpo Kangyur and Tengyur''], in: Revue d'Etudes Tibétaines</ref>

{{bronBron|bronvermelding=
{{referencesReferences}}
}}