Algemeen Ereteken (Pruisen): verschil tussen versies

 

Het '''Algemene Ereteken''', Duits: "Allgemeines Ehrenzeichen") was een [[Pruisen|Pruisische]] [[onderscheiding]] die van 1810 tot 1918 in meerdere uitvoeringen heeft bestaan. Er was van 1793 tot 1918 ook een soortgelijk [[Militair Ereteken]]

18 januari 1810 stichtte Koning [[Friedrich Wilhelm III van Pruisen]] een Algemeen Ereteken in twee klassen.

 

* Het Algemeen Ereteken der IIe Klasse (een zilveren medaille)

 

In 1848 besloot Koning Friedrich Wilhelm IV dat de Eerste Klasse van het Algemene Ereteken een zilveren kruis met een geëmailleerd medaillon zou zijn. Dit medaillon droeg de woorden "Verdienst um den Staat". Het kruis werd in 1848 en 1849 aan een klein aantal mensen uitgereikt. In 1864 werd het weer afgeschaft.

 

 

 

In 1814 werd ook het Militaire Ereteken ingesteld. De versierselen waren gelijk maar het lint van de militaire onderscheidingen was zwart met een witte streep langs de rand. In 1847 werden nieuwe muntstempels aangeschaft en deze werden gebruikt tot aan de afschaffing van alle Pruisische decoraties in 1918. Alle koningen hebben dus het [[monogram]] van Frederik Wilhelm III in ere gehouden. Alleen op de bronzen medaille die [[Wilhelm II van Duitsland|Wilhelm II van Pruisen, Keizer van Duitsland]], in 1912 stichtte staat het monogram WIIR met het jaartal 1912. Toen Duitsland in de loop van de [[Eerste Wereldoorlog]] in grote economische problemen kwam werden er ook bronzen medailles van zogenaamd [[oorlogsmetaal]], dat was zink, geslagen. Deze medailles zijn zeldzamer dan de werkelijk in brons uitgevoerde medailles. De andere versierselen van het Algemene Ereteken werden tot aan de val van de Pruisische monarchie in 1918 van edelmetalen zoals zilver en goud vervaardigd. Verguld zilver vindt men alleen bij sommige kruisen van het in 1900 ingestelde Kruis van het Algemeen Ereteken.

De medailles die samen het Algemene Ereteken vormen werden eenvoudig uitgevoerd; in plaats van een bevestiging met een kogel en een losse ring werd een aan de medaille gesoldeerde ring van het toepasselijke materiaal, [[goud]], [[zilver]], [[brons]] of [[zink (element)|zink]] gebruikt.

 

 

Er zijn drie verschillende linten gebruikt en deze linten werden opgemaakt tot een "U"-vorm of een vierkant lint dat over een kartonnen of metalen plaatje was getrokken. Burgers droegen het [[modelversiersel]] waarbij het lint door de ring was getrokken en werd samengevouwen.

 

==Medailles met het Kruis van Genève==

Bijzondere uitvoeringen van de IIe Klasse zijn de zilveren medailles met een daarop vastgesoldeerd rood geëmailleerd [[Kruis van Genève]]. Dit "[[Rode Kruis]]" teken werd aangebracht op de medailles van verdienstelijke verplegers en verpleegsters aan het front van de [[Frans-Duitse oorlog]] in [[1870]]. De keerzijde van de medaille werd niet versierd met een kruis

.

Men droeg de "Medaille mit dem Genfer Kreuz" aan een afwijkend lint zoals dat ook bij de met het Rode Kruis versierde ridderkruisen van de [[Kroonorde (Pruisen)|Kroonorde van Pruisen]] was gebruikt. Dit lint is wit met smalle rode biesen en zes verticale zwarte strepen.

 

 

==De gouden medaille==

 

Tot de eeuwwisseling was het in Duitsland gebruikelijk om zeer kostbaar uitgevoerde medailles en ridderkruisen te verlenen. In veel gevallen moesten deze dan ook weer worden teruggegeven na de dood van de gedecoreerde. Voor de versierselen werd een vast gewicht aan goud of zilver ter beschikking gesteld. Het vergulden van de zilveren onderdelen van een onderscheiding was niet gebruikelijk, de koningen waren standsbewust en doelbewust "royaal" bij het belonen van onderdanen en het decoreren van buitenlanders die om politieke of diplomatieke redenen moesten worden onderscheiden.

 

==Het kruis==

Dit kruis verving de Gouden Medaille van het Algemeen Ereteken. Het kruis is van zilver en goud maar het was veel goedkoper dan de zware gouden medaille. Op de antiekmarkt brengt een gouden medaille van het Algemene Ereteken in 2010 ongeveer 1300 Euro op. Het kruis is niet meer dan 100 Euro waard<ref>Nimmergut</ref>.

 

 

==De bronzen medaille==

De Pruisische samenleving was zeer standsbewust. Al werden de verdiensten van diegenen die werden voorgedragen voor een decoratie ook nauwkeurig gewogen, behalve de verdienste werd ook de maatschappelijke positie, de "[[Stand (maatschappelijk)|stand]]" van de te decoreren onderdaan nauwkeurig gewogen. In de tweede helft van de 19e eeuw werd het gewoonte om ook eenvoudige mensen te decoreren en daarvoor werden medailles in het leven geroepen. Er kwam een medailles van de [[Kroonorde (Pruisen)|Kroonorde]] en een medaille van de Orde van de Rode Adelaar. De dragers van deze medailles waren geen lid van de desbetreffende ridderorde, dat was in de 19e eeuw en de vroege 20e eeuw ondenkbaar voor een man die met zijn handen werkte.

De medailles gelijken daarmee op de Nederlandse Eremedailles verbonden aan de [[Orde van Oranje-Nassau]] en de Eremedailles verbonden aan de [[Huisorde van Oranje]]. Deze voorzagen in dezelfde behoefte.

==De plaats in het decoratiestelsel==

De Ridderorden van Pruisen waren voor officieren en later ook voor de gegoede burgerij, de "Herrschaften" gedacht. Men kon in Duitsland een ridderkruis niet los zien van adeldom. Toch wild men in het even standsbewuste als correcte Pruisen ook de lagere standen kunnen belonen voor verdiensten. Frankrijk was Pruisen daarin voorgegaan met de instelling van het [[Legioen van Eer]]. Het daartoe ingevoerde Algemene Ereteken kreeg een militair en een civiel lint en werd in deze vorm verleend zonder strikt op rang en stand te letten. In de praktijk was het Ereteken bestemd voor onderofficieren en burgerij. Wanneer het om bijzondere dienstjubilea ging kon iedere Pruis een Burgerlijk- of Militair Ereteken tegemoet zien.

 

De draagvolgorde van de Pruisische onderscheidingen was als volgt:

* De IIIe of IVe Klasse van de Orde van de Rode Adelaar

* De IIIe of IVe Klasse van de Kroonorde

 

De 19e eeuw was de bloeitijd van de ridderorden en de decoraties. Met name in Pruisen werden deze zeer gewaardeerd en veel gedragen. De Pruisische overheid verleende 411 verschillende kruisen, tekens en medailles<ref>Jörg Nimmergut</ref>. Ieder jaar op 18 januari was het jaarlijkse Ordensfest in het grote Berlijner slot van de Hohenzollern. Al diegenen die waren gedecoreerd hadden, met hun echtgenote, het recht om voor het keizerspaar te defileren. De Keizer en de Keizerin zaten op hun troon en urenlang werden de namen en waardigheden van de gedecoreerden en hun echtgenotes door ceremoniemeesters afgeroepen. De volgende dag verschenen de namen en de waardigheden, waaronder de nieuw verworven onderscheiding, minutieus in het Staatsblad. De lijst vulde meerdere dichtbedrukte pagina's. Het aantal gedecoreerden en het aantal onderscheidingen nam tijdens het Duitse Keizerrijk voortdurend toe. Uiteindelijk waren er 411 verschillende kruisen, sterren en medailles. Door de stratificatie van de orden wist iedere onderdaan niet alleen precies zijn plek, hij kon er ook zeker van zijn dat anderen hem, dankzij de gunst van de Duitse Keizer en de vorsten van het Duitse Rijk die samen ongeveer 3000 onderscheidingstekens hebben verleend, precies op waarde konden schatten. Critici zoals de cartoonisten van het kritische weekblad [[Simplicissimus]] spotten met de lintjesregen maar de Duitse bevolking was er, op de [[Sociaal-democraten]] na, verzot op<ref>Op [http://www.globalsecurity.org/military/world/europe/de-kaiserliche-heer-awards.htm]</ref>.

 

==Een overzicht van de onderscheidingen==

In de loop van 108 jaar werden er zoveel wijzigingen in het Allgemeines Ehrenzeichen aangebracht dat een tabel duidelijk te maken welk versiersel in welk jaar werd uitgereikt.

 

==Literatuur==

* Simplicissimus

 

[[Categorie:Onderscheiding in Pruisen]]