Leefbaarheid: verschil tussen versies

Met het begrip '''leefbaarheid''' wordt aangegeven hoe aantrekkelijk en/of geschikt een gebied of gemeenschap is om er te wonen, of te werken. Het is een typisch containerbegrip en dus diffuus en multidimensioneel. Iedereen heeft een idee van de betekenis, maar de exacte omschrijving is sterk afhankelijk van tijd en plaats. Het is deels een uitgesproken subjectief begrip. Zo kan voor niet-economisch afhankelijke bewoners van een toeristenplaats een bepaalde situatie in het hoogseizoen onleefbaar zijn, terwijl voor de lokale toeristische ondernemer het oordeel over de leefbaarheid op dat moment heel anders kan luiden.

Uit studies en uitlatingen van makelaars blijkt dat de prijs van woningen voor een groot deel wordt bepaald door de woonomgeving, lees: de leefbaarheid.

 

 

 

In 1969 omschreef Groot leefbaarheid als de subjectieve waardering van een sociaal-ruimtelijke situatie met betrekking tot het verwerven van een redelijk inkomen en het genieten van een redelijke mate van sociale zekerheid, de adequate bevrediging van de behoefte aan goederen en diensten door de verzorgende outillage, de verschaffing van woongenot door de fysieke uitrusting en het zich welbevinden in de betreffende sociale eenheid. Impliciet in deze beschrijving opgesloten zit het onderscheid tussen objectieve en subjectieve leefbaarheid. Het eerste heeft betrekking op de feitelijk registreerbare situatie (arbeidsmarkt, voorzieningen, kwaliteit woningen etc.), het tweede op de wijze waarop de mensen die feitelijk situatie ervaren.

 

 

In 2002 gaf het [[Sociaal en Cultureel Planbureau]] de volgende omschrijving: het samenspel tussen fysieke kwaliteit, [[sociale kwaliteit]], sociale kenmerken en veiligheid van de omgeving.

3) De veronderstelde leefbaarheid vanuit de omgeving gedefinieerd.

 

 

2) “Leefbaarheid is de waardering, of het gebrek aan waardering, van het individu voor zijn of haar leefomgeving” (Van de Valk en Musterd, 1998). De individuele perceptie wordt ook wel gebruikt om tot een intersubjectief oordeel te komen: “Leefbaarheid is de waardering van de leefomgeving …. gebaseerd op de waardering door individuen” (Van de Wardt en de Jong, 1997, blz. 23).

 

 

Er is soms grote spanning tussen de door bewoners gepercipieerde en de door bestuurders en ontwerpers beoogde leefbaarheid. Zo moest IJburg velen een betere woon- en leefsituatie opleveren. Het gebied herbergt een zeer geschakeerde bevolking, van [[stadsvernieuwing|stadsvernieuwingsurgenten]] tot bewoners van riante villa's aan het water. Bosman en Pen meldden in Het Parool van 7 maart 2009 echter op de voorpagina en over twee hele binnenpagina's, dat een groeiend aantal mensen het er zo onleefbaar vindt dat zij alweer dreigen te vertrekken. Het systeem van woningtoewijzing wordt genoemd als een van de mogelijke oorzaken van de problemen. De politie wijst er op een discrepantie tussen de beleefde veiligheid en de veiligheid volgens de politiestatistieken. Het stadsdeelbestuur aldaar is hoe dan ook serieus verontrust over die situatie.

 

==Bepalende factoren==

 

== Meten en verbeteren van de leefbaarheid van een woongebied ==

Een nuttig instrument om de subjectieve leefbaarheid van een woongebied in kaart te brengen is de Lemon vragenlijst, de Leefbaarheidsmonitor. Hierover is op internet veel informatie beschikbaar. Statistische analyse (met name [[factoranalyse]]) op de uitkomsten van een enquête met de leefbaarheidsmonitor kan duidelijk maken, welke specifieke aspecten de ondervraagde groep aan welke meer globale factoren of dimensies toeschrijven. Zo kan bijvoorbeeld blijken dat het totaaloordeel over de buurt door de ene groep bewoners aan vooral fysieke elementen wordt toegeschreven, en door een andere groep juist meer aan de sociale verhoudingen in het woongebied. Het blijkt daarbij soms dat het totaaloordeel slechts aan enkele, relatief geïsoleerde leefbaarheidsaspecten wordt gerelateerd en niet of nauwelijks aan aspecten die veel meer representatief zijn voor de totale ervaring van leefbaarheid. Dan is alertheid zeer zeker op zijn plaats, te meer omdat publicaties vaak prominent aandacht besteden aan dat afzonderlijke 'totaaloordeel'. Een dergelijke analyse kan dus het inzicht verdiepen in de belevingswaarde van een bepaald woongebied voor de desbetreffende bewoners (hun 'mentale kaart' of '[[mindmap]]') en behulpzaam zijn bij het kiezen van acties om de leefbaarheid te verbeteren.

 

Het aantrekken van draagkrachtige mensen met een economisch sterkere positie leidt niet zonder meer tot meer sociaal kapitaal in de wijk. Geert Neefs van Onderzoeksbureau Labyrinth voerde onderzoek uit naar de relatie tussen sociaal-kapitaal, etniciteit en woontevredenheid in de Utrechtse wijk Kanaleneiland. Het blijkt nu dat juist mensen met een hoger inkomen minder sociale interactie hebben met mensen met een andere etniciteit. Deze resultaten zijn opvallend omdat veel recent beleid en projecten juist gericht zijn op ontmoeting en dialoog tussen de verschillende bevolkingsgroepen in wijken, maar juist veel herstructureringsprojecten geënt zijn op het aantrekken van hogere inkomensgroepen.

 

 

De folders beloven veel. Maar uit diverse evaluaties valt steeds meer op te maken dat veel recente stadsvernieuwingsprojecten op grotere schaal tegen gigantische investeringen hoogstens zeer minieme positieve resultaten opleveren. Zelfs wanneer de aandacht meer naar sociale verbeteringen gericht wordt in plaats van vrijwel alleen de woningen te herordenen.

 

==Zie ook==

 

==Externe links==

 

 

* Alleman, T.A. e.a. (2005) ''Beweging en veiligheid in de wijk, Handleiding ‘bewegingsbevorderende en veilige wijken’''. RIVM rapport 270014001/2005.

* Balvers, Romy (2008) Jaag niet alle armen uit opgeknapte buurt. ''Het Parool'', 29 februari, p. 25.