Jean-Henry d'Anglebert: verschil tussen versies

D'Anglebert was organist van de broer van [[Lodewijk XIV]], de [[Filips van Orléans (1640-1701)|hertog van Orléans]] (''ordinaire de la musique de la Chambre du Roy et de Monsieur, frère unique de Sa Majesté, pour le clavessin'') en van het klooster van de Jacobijnen, een [[Dominicanen]]orde, in de rue St.Honoré. D'Anglebert was ook in dienst van [[Maria Anna van Beieren (1660-1690)|Marie-Anne Christine de Bavière]], na haar huwelijk in 1680 met haar neef de kroonprins, de [[Lodewijk van Frankrijk (1661-1711)|Grand Dauphin]]. Deze posities en zijn studie bij De Chambonnères moeten hem een goed zichtbare positie hebben gegeven in het toenmalige Parijs.<ref name="Scheibert">Scheibert, B. (1986), Jean-Henry d'Anglebert and the Seventeenth-Century Clavecin School</ref>.

D'Anglebert was de laatste 29 jaar van zijn leven in dienst van koning Lodewijk XIV.<ref>Hofmusici kochten of erfden hun titel. De dag waarop een musicus zijn benoeming kreeg (de ''charge'', de opdracht of benoeming) is geen betrouwbare indicatie voor het moment dat hij bij het hof aanving. Vaak was hij al langer in dienst en gewaardeerd voordat hij de officiële titel kreeg; de nieuwe titel voegde niet noodzakelijkerwijs nieuwe taken toe. Titels konden worden verkocht en het was daarmee een lucratieve aanvulling op de positie. Een eenvoudige omzetting (''survivance'') zette de post over van de één op de andere naam, waarbij de omzetting effectief werd bij het overlijden van de verkoper. Een andere mogelijkheid – bv. bij oudere of zieke musici - was dat de omzetting gedurende het leven van de verkoper al plaatsvond of dat er taken werden gedeeld.

De titel van de musicus bepaalde zijn rang. De ''musicien ordinaire'' stond direct onder de musicien-officier; de term ''ordinaire'' duidde aan dat de musicus regulier diende aan het hof en met de frequentie die paste bij zijn dienstverband. Musici van lagere rang, die men nodig had op meer irreguliere basis, werden ''musiciens extraordinaires'' en ''musiciens suivant la Cour'' genoemd; Scheibert</ref>.

In oktober 1662 kocht hij de erffunctie van ''joueur d'épinette de la Chambre du Roi'' van De Chambonnières; na Chambonnières' dood in 1672 verwierf D'Anglebert diens post aan het hof. In 1674 kocht hij voor zijn oudste zoon, die toen nog erg jong was, al de erffunctie, met goedkeuring van door de koning,<ref>"informé de l'expérience que ledit Danglebert fils s'est acquise en la musique et de son adresse à toucher le clavessin", Kocevar</ref>, van hofklavecinist. Vanzelfsprekend volgde zijn zoon Jean-Baptiste Henry hem bij zijn overlijden op.<ref name="Kocevar">Kocevar, E. (1992), Dictionnaire de la musique en France</ref>.

Zijn betrekking aan het hof dankte hij mogelijk aan Lully's tussenkomst; D'Anglebert schijnt een goede relatie met de componist te hebben gehad – zijn eerste zoon noemde hij naar hem en Lully was peetvader[[peterschap|peetoom]] van die zoon.<ref name="Scheibert"/>.

Een document uit 1668 noemt D'Anglebert als 'ordinaire de la musique de Chambre du Roy et de Monsieur, frère unique de Sa Majesté, pour le clavessin'. D'Anglebert was dus in dienst van meerdere personen aan het hof; ook diende hij Marie-Anne van Beieren, na haar huwelijk in 1680 met de [[Dauphin (kroonprins)|Dauphin]].<ref name="Scheibert"/>. Gedurende het gehele koningschap van Lodewijk XIV hielden slechst drie mannen de charge voor het klavecimbel: De Chambonnières, D'Anglebert en diens zoon Jean-Baptiste Henry. De laatste is hoogstwaarschijnlijk vanwege zijn slecht gezichtsvermogen jarenlang vervangen door [[François Couperin]]

Over D'Angleberts leven is weinig bekend, afgezien van enige documenten over zijn huwelijk, de geboorte van een aantal van zijn kinderen, zijn beroepsactiviteiten en een postume inventarislijst.<ref name="Scheibert"/>. Hij en zijn vrouw Magdelaine Champagne, met wie hij in oktober 1659 huwde en die een schoonzuster was van de organist en componist [[François Roberday]], hadden tien kinderen, waarvan er vijf nog minderjarig waren bij D'Angleberts dood. De twee oudste, Jean-Baptiste Henry en Jen Henry, werden evenens briljante klavecinisten.<ref name="Kocevar"/>

D'Anglebert was één van de weinige componisten die stukken transcribeerde van luitcomponisten zoals Pinel, Mésangeau en de Gaultiers, waarbij hij er niet naar streefde de luitstijl zo getrouw mogelijk na te bootsen, maar juist equivalenten op het klavier te vinden voor die luitstijl.<ref name="Anthony">Anthony, James R. (1997), French Baroque Music</ref>.

De verzameling gaat vergezeld van een opdracht aan Marie-Anne, de prinses de Conti (1666-1739).<ref>na D'Angleberts dood zette zij haar klavecimbellessen voort bij [[François Couperin]]; Scheibert</ref>

</ref> en een voorwoord.<ref>

:(Voorwoord. Ik heb in deze verzameling stukken in vier toonaarden opgenomen, hoewel ik er in alle andere heb gecomponeerd. Ik hoop de andere in een tweede boek te presenteren. Ik heb er een aantal airs van Monsieur de Lully aan toegevoegd. Men moet erkennen dat de werken van deze onvergelijkbare man vergeleken met elke andere van zeer superieur niveau. Ze slagen daarom des te meer op het klavecimbel. Ik heb gedacht dat men het zou waarderen dat ik er hier meerdere met een verschillend karakter opneem. Ik heb een aantal vaudevilles toegevoegd, en ik heb dat voornamelijk gedaan om het eind van de bladzijden te vullen die anders zonder dat ongebruikt zouden blijven. Het is overigens waar als men zegt dat die kleine airs van een buitengewone bevalligheid zijn en dat ze een verheven eenvoud hebben die altijd iedereen heeft behaagd. Ik heb ook een proeve willen geven van hetgeen ik vroeger voor het orgel schreef, en daarom heb ik slechts vijf fuga's over hetzelfde thema en verschillend gevarieerd opgenomen, en ik heb afgesloten met een kwartet over het Kyrie uit de Mis. Omdat dit werk veel meer uitgewerkt is dan de andere kan het slechts zijn effect hebben op een groot orgel, beter gezegd op vier verschillende klavieren, waarmee ik bedoel 3 voor de handen en het pedaalklavier met registers van gelijke sterkte en verschillende klank om onderscheid mogelijk te maken tussen de verschillende partijen. Men heeft mij vaak gevraagd om instructies voor de begeleiding. Ik geef hier de principes teruggebracht tot vijf lessen die alles bevatten wat mij nodig lijkt te weten om in staat te zijn zichzelf verder te bekwamen; vertaling Bozar</ref>.

Naast de publicatie uit 1689 zijn er werken in manuscript overgeleverd:<ref>opname van Rousset</ref>:

D'Angleberts 15 transcripties van luitwerken omvatten werken uit de vroegere 17e eeuw. Ze betreffen 12 werken van [[Ennemond Gaultier]], bijgenaam le vieux (1575-1651) en één van zijn neef [[Denis Gaultier]], bijgenaamd le jeune (1603-1672), [[René Mesengeau]] (overleden in 1638) en [[Germain Pinel]] (overleden in 1661) .<ref name="Scheibert"/>.