Russisch futurisme: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting
k Reparatie divers, met AWB
Regel 1:
[[Bestand:El Lissitzky 002.jpg|225px|thumb|[[El Lissitzky|Lissitzki]]'s poster voor de opera-productie ''Victorie over de zon'' ([[1913]]), waaraan futuristische dichters, schilders en componisten nauw samenwerkten]]
Het '''Russisch futurisme''' is een variant van het in [[Italië]] ontstane [[futurisme]], welke van [[1911]] tot midden jaren twintig een bloeiperiode beleefde in Rusland, met name op het terrein van de literatuur (poëzie). Het [[Russisch futurisme]] ontstond in het begin van de twintigste eeuw (gelijktijdig met het [[acmeïsme]]) als een reactie op de toen in de Russische literatuur dominante stroming van het [[symbolisme]].
 
==Literatuur==
===Ontstaan===
Als de vader van het Russisch futurisme wordt de dichter [[Igor Severjanin]] gezien. Severjanin gebruikte in [[1911]] voor het eerst de term ´ego futurisme´ en presenteerde zijn programma `''Academie voor de ego-poëzie''´ ([[1911]]). Als basis noemde hij: intuïtie en egoïsme.
 
In [[1912]] publiceerde Severjanin met een aantal andere vernieuwende schrijvers (waaronder [[Velimir Chlebnikov|Clebnikov]], [[David Boerljoek|Boerljoek]] en [[Vladimir Majakovski|Majakovski]]) onder de noemer ´cubo-futurisme´ het provocerende pamflet ´''Een kaakslag in het gezicht van de publieke smaak''´ ([[1912]]). Daarin stelden ze dat ze "vanuit wolkenkrabbers neerkijken op alle [[Fjodor Dostojevski|Dostojevski's]], [[Maksim Gorki|Gorki´s]], [[Ivan Boenin|Boenins]], [[Alexandr Blok|Bloks]], [[Aleksej Remizov|Remizovs]], [[Aleksandr Koeprin (schrijver)|Kuprins]] en [[Fjodor Sologoeb|Sologoebs]]". De volledige “oude” literatuur werd verworpen. Het poëtische woord moest weer centraal komen te staan.
 
[[Bestand:Futurist Mayakovsky.jpg|thumb|left|170px|[[Vladimir Majakovski|Majakovski]] tijdens een futuristische tournee, [[1913]]-[[1914]]]]
 
===Typering===
De betekenis van het Russische futurisme ligt in het zich afzetten tegen alle geldende normen en conventies inzake woordvorming, syntaxis, spelling en ritmiek. Ze actualiseerden de woordenschat met met willekeurige en afgeleide woorden of door woorden in een nieuwe context te plaatsen. Vaak ook gebruikten ze bewust verkeerde voegwoorden en ongewone interpunctie. Typerend zijn ook de klankgedichten en het gebruik van [[neologisme|neologismen]].
 
Alhoewel [[Filippo Marinetti]]’s futuristische geschriften door [[Vadim Sjersjenevitsj| Sjersjenevitsj]] al vroeg in het Russisch waren vertaald, was diens invloed op het Russisch futurisme beperkt. Marinetti wilde een poëzie van snelheid, de Russische futuristen besteedden vooral veel aandacht aan de taal. Zij wilden haar losrukken uit het keurslijf van grammaticale regels en verrijken door nieuwe taalcreaties, wat leidde tot formalistische experimenten. Ze hadden grote belangstelling voor de taal van de grootstad, maar koesterden niet de verering van de technische vooruitgang, zoals Marinetti.
 
In de anarchistische opstandigheid van de Russische futuristen tegen de kamerpoëzie en het [[symbolisme]] stak een duidelijk element van sociaal protest tegen de moderne realiteit. Provoceren was een veelgezocht middel, onder andere tijdens opzichtige literaire manifestaties waarop de futuristen met vaak veel uiterlijk vertoon hun gedichten declameerden.
 
===Einde===
Regel 22 ⟶ 23:
 
[[Bestand:Englishman in Moscow.jpg|thumb|180px|right|Maljevitsj: Engelsman in Moskou, 1914, [[Stedelijk Museum Amsterdam]]]]
 
==Schilderkunst==
De nadruk van het Russisch futurisme op de poëzie laat onverlet dat het futurisme in Rusland ook aanzienlijke invloed heeft gehad op de schilderkunst. Niet alleen zagen veel futuristische schrijvers zich alles totaalkunstenaars (Majakovski en vooral waren bijvoorbeeld ook vooraanstaande beeldend kunstenaars), maar de stroming bracht ook diverse vooraanstaande kunstschilders voort, zoals [[Pavel Filonov]], [[Natalja Gontsjarova]] en -in een bepaalde periode- [[El Lissitzky]], [[Mikhail Larionov]] en [[Kazimir Malevitsj]] (tussen 1912 en 1915 maakte de laatste veel zogenaamde futuristisch combinaties, waarin hij op basis van kegel- en cylindervormige figuren combineerde met een lyrisch kleurenbeeld). Veel van hun werken worden getypeerd door de dynamiek, snelheid en rusteloosheid van de moderne grootstad. Bovenal echter ademt uit werken een grote moderniteit.
 
==Literatuur en bronnen==
Regel 30 ⟶ 32:
 
[[Categorie:Literaire stroming]]
[[CategoryCategorie:Russische literatuur]]
 
[[en:Russian Futurism]]