Versie van 15 dec 2009 08:23 bewerken Xqbot (overleg \| bijdragen) bots 334.819 bewerkingen k robot Erbij: be-x-old:Вольфґанґ Паўлі ← Oudere bewerking		Versie van 17 jan 2010 16:25 bewerken ongedaan maken Handige Harrie (overleg \| bijdragen) uitgebreid bevestigde gebruikers, Uitgezonderden van IP-adresblokkades, Terugdraaiers 80.637 bewerkingen k typo Nieuwere bewerking →
Regel 2: '''Wolfgang Ernst Pauli''' ([[Wenen]], [[25 april]] [[1900]] – [[Zürich (stad)\|Zürich]], [[15 december]] [[1958]]) was een [[Oostenrijk]]s-[[Verenigde Staten\|Amerikaans]] [[natuurkundige]]. Vanaf [[1927]] was Pauli professor aan de Technische hogeschool te [[Zürich (stad)\|Zürich]]. Zijn werk ligt grotendeels op het terrein van de [[kwantumtheorie]]. In [[1925]] vond hij het [[uitsluitingsprincipe van Pauli\|principe]] dat zijn naam draagt : ''Twee elektronen van een zelfde atoom kunnen niet vier dezelfde kwantumgetallen hebben''. Of ook: ''twee elektronen kunnen zich niet in dezelfde kwantumtoestand bevinden''. Dit blijkt behalve voor elektronen ook voor veel andere deeltjes op te gaan (nl. voor alle zogenaamde [[fermion]]en). Voor [[boson]]en geldt het uitsluitingsprincipe van Pauli niet. In [[1945]] werd aan Pauli de [[Nobelprijs voor de Natuurkunde]] toegekend. == Biografie == Regel 12: In mei [[1929]] keerde Pauli zich af van de [[Rooms-katholieke Kerk]]. In december [[1929]] trad hij in het huwelijk met Käthe Margarethe Deppner. Dit was geen gelukkige verbintenis die na minder dan een jaar in een [[echtscheiding]] eindigde. In de eerste maanden van [[1931]], kort na zijn echtscheiding en zijn [[postulaat]] van het [[neutrino]], raakte Pauli in een ernstige crisis. Hij raadpleegde de psychiater en psychotherapeut [[Carl Jung]] die net als Pauli in de buurt van [[Zürich (stad)\|Zürich]] woonde. Pauli begon meteen zijn [[archetype (model)\|archetypische]] dromen te duiden en werd een van de beste leerlingen van Jung. Al gauw begon Pauli de interpretatie van ~~Jung's~~Jungs theorie [[wetenschap]]pelijk te bekritiseren. Op die manier droeg hij bij aan het verhelderen van de gedachten van Jung. Een groot deel van deze discussie is vastgelegd in de briefwisseling tussen Pauli en Jung. In [[1928]] werd hij benoemd tot hoogleraar in de theoretische fysica aan de [[ETH Zürich]]. Daarnaast was hij gastdocent aan de [[Universiteit van Michigan]] in [[1931]], en het [[Institute for Advanced Study]] van de [[Universiteit van Princeton]] in [[1935]]. Regel 20: Als gevolg van de Duitse annexatie van Oostenrijk in [[1938]] ([[Anschluss]]) werd Pauli Duits staatsburger. Na het uitbreken van de [[Tweede Wereldoorlog]] in [[1939]] vertrok Pauli in [[1940]] naar de [[Verenigde Staten]]. Daar werkte hij als hoogleraar theoretische natuurkunde aan Princeton. De [[Nobelprijs voor de Natuurkunde]] werd hem in [[1945]] toegekend voor zijn "beslissende bijdrage door zijn ontdekking in 1925 van een nieuwe [[natuurwet (natuurwetenschap)\|natuurwet]], het [[Uitsluitingsprincipe van Pauli]] ofwel het Pauli principe." Albert Einstein had hem voor deze prijs genomineerd. Na het einde van de oorlog kreeg Pauli het Amerikaanse staatsburgerschap (1946). Daarna keerde hij terug naar Zürich en zou daar gedurende de rest van zijn leven blijven. In 1956 ontving Pauli de [[Matteucci Medal]], in 1958 de [[Max Planck]] -medaille. In datzelfde jaar werd bij Pauli [[kanker]] aan de [[pancreas]] geconstateerd. Pauli overleed op 58-jarige leeftijd in [[Zürich (stad)\|Zürich]] op [[15 december]] [[1958]]. == Citaat == Gevraagd naar zijn mening over het werk van een natuurkundige, antwoordde Pauli: :''Das ist nicht einmal falsch.'' (Vertaling: ''Dat is niet eens fout''. Dit oordeel betekent dat de bewering zo vaag is, dat zij niet eens toetsbaar is.) == Trivia == * Toen Pauli in het Rode ~~Kruis hospitaal~~-Kruishospitaal in Zürich lag, kwam zijn assistent Charles Enz hem bezoeken. Pauli vroeg hem; “Heb je het kamernummer gezien?” Het was nummer 137. Gedurende zijn hele leven was Pauli in beslag genomen door de vraag waarom de [[fijnstructuurconstante]], een dimensieloze fundamentele constante, een waarde heeft van ongeveer 1/137. * Pauli stond er om bekend een perfectionist te zijn. Dit betrof niet alleen zijn eigen werk maar ook was hij een onverbiddelijke gesel van zijn vakgenoten. Hij werd wel ''het geweten van de fysica'' genoemd. Onder zijn collega's deden daarover grappen de ronde zoals: : ''"Na Pauli's dood verleende God hem audiëntie. Pauli vroeg aan God waarom de fijnstructuurconstante de waarde 1/137 had. God knikte, zette zich aan tafel en begon in een razend tempo de ene vergelijking na de andere af te leiden. Pauli keek aanvankelijk met grote tevredenheid toe, maar al gauw begon hij heftig en beslist, met zijn hoofd te schudden..."'' Het 'Pauli -effect' staat bekend als het verschijnsel dat elk natuurkundig experiment waar Pauli (als strikt theoretisch natuurkundige) in de buurt kwam, spontaan mislukte. {{Navigatie winnaars van de Nobelprijs voor de Natuurkunde 1926-1950}}

Wolfgang Pauli: verschil tussen versies