Hollands (dialect): verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
Linkfix ivm sjabloonnaamgeving met AWB |
||
Regel 1:
{{Infobox Nederlands dialect
| dialect = Hollands
| kaart = nederlands-hollands.png
| gebied = [[Nederland]]
| taalgebied = [[Noord-Holland|Noord-]] en [[Zuid-Holland]] ([[Randstad]]), verschillende [[Friesland|Friese]] steden, [[Vlieland (eiland)|Vlieland]], [[Ameland (eiland)|Ameland]] en de plaatsen [[Kollum]] en [[Midsland]], [[Flevoland]] en [[Utrecht (provincie)|Utrecht]]
| aantal sprekers =
| streekdialecten = [[West-Fries (dialectgroep)|West-Fries]], [[Noord-Hollands]], [[Zuid-Hollands]], [[Strand-Hollands]]
| stadsdialecten = [[Amsterdams]], [[Rotterdams]], [[Haags]]. [[Leids (dialect)|Leids]]. [[Stadsfries]]
}}
'''Hollands''' is samen met het [[Brabants]] het meest gesproken hoofddialect van het [[Nederlands]]. In Vlaanderen wordt de term vaak gebruikt om te verwijzen naar de Nederlandse taal zoals ze in Nederland wordt gesproken. Buiten [[Nederland]] en [[Vlaanderen]] wordt de term gewoonlijk gebruikt voor het Nederlands zonder meer. In de Nederlanden verstaat men er de meeste [[dialect]]en van [[Noord-Holland]], [[Zuid-Holland]] en soms ook [[Utrecht (provincie)|Utrecht]] onder, en vaak ook het [[Standaardnederlands]]. Twee andere belangrijke hoofddialecten zijn het [[Oost-Vlaams]] en het [[West-Vlaams]] (waaronder het [[Zeeuws]]).
Aanvankelijk werd in het gebied van het latere graafschap Holland [[Fries (taal)|Fries]] gesproken. [[Nederfrankisch]]e kolonisten hebben later, tijdens en na de [[Grote Ontginning]] van de [[11e eeuw|11e]] tot de [[13e eeuw]] in wat ook wel de [[Hollands-Utrechtse laagvlakte]] wordt genoemd, vanuit het zuiden die taal langzamerhand verdrongen, of er is sprake geweest van een langzame overneming van Frankische vormen.
In de 16e eeuw kwam de standaardisering van het Nederlands goed op gang. Het stadsdialect van [[Antwerpen (stad)|Antwerpen]] was toen het meest invloedrijk. Holland was toen de meest verstedelijkte provincie. De schrijftaal die de elite van de Hollandse steden gebruikte, richtte zich sterk op de schrijftaal van Antwerpen. De spreektaal echter werd - vermoedelijk, want goede gegevens ontbreken - maar weinig beïnvloed.
Regel 25:
Kenmerken van het Hollands, gedeeld met het [[Brabants]] en het [[Zeeuws]], zijn het ontbreken van het [[reflexivum]] (''hem'' of ''z'n eige'' i.p.v. het Hoogduitse ''zich'' - zo ook ''hem'' i.p.v. ''zijn''), de vormen ''docht'' en ''brocht'' voor ''dacht'' en ''bracht'' en het ontbreken van het woordje ''du''. Het Hollands onderscheidt zich van de andere Nederlandse hoofddialecten door de woorden ''nou'' en ''jou'' (Zeeuws ''noe'' en ''joe'', Brabants ''nu'' en ''u/oe''), het samenvallen van de klassen van mannelijke en vrouwelijke woorden, ''jij'' i.p.v. ''gij'', de vorming van verkleinwoorden op ''-ie'' en ''-tje'' (Zeeuws: -(''t'')''je'', Brabants -(''s'')''ke'') en oorspronkelijk de uitgang -e voor de tweede persoon enkelvoud. Verder treft men in de dialecten van Zuid-Holland-Zuid veel Zeeuwse kenmerken aan, terwijl de dialecten van West-Friesland en in andere delen van Noord-Holland boven het IJ, duidelijke invloed van het [[Fries (taal)|Fries]] tonen - in die streek werd zeker tot in de [[Middeleeuwen]] [[Fries (taal)|Fries]] gesproken en later ook de mengtaal [[Westfries]], tot ongeveer de [[19e eeuw]].
{{Navigatie streektalen Vlaanderen en Nederland}}
[[Categorie:Nederlandse streektaal en dialect]]
| |||