Grote rietorchis: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Linkfix ivm sjabloonnaamgeving + standaardopmaak met AWB |
|||
Regel 1:
{{Taxobox
| type= plant | naam= Grote rietorchis
| afbeelding=Dactylorhiza elata 003.jpg
| afbeeldingtekst=
| rijk= ''[[Planten|Plantae]]'' (Planten)
| stam= ''[[Embryophyta]]'' (Landplanten)
| klasse= ''[[Spermatopsida]]'' (Zaadplanten)
| clade1= [[Bedektzadigen]]
| clade2= [[Eenzaadlobbigen]]
| orde= ''[[Asparagales]]''
| familie= ''[[Orchidaceae]]'' (Orchideeënfamilie)
| geslacht= ''[[Dactylorhiza]]'' (Handekenskruid)
| taxon= [[soort]]
| w-naam= ''Dactylorhiza elata''
| auteur= ([[Jean Louis Marie Poiret|Poir.]])
| datum= 1786
}} De '''grote rietorchis''' (''Dactylorhiza elata'') is een Europese [[terrestrische plant|terrestrische]] [[orchidee]] van het geslacht [[handekenskruid]] (''Dactylorhiza''). Het is één van de meest opvallende Europese orchideeën, vooral door zijn bloemstengel die meer dan een meter hoog kan worden. Het is een
De soort heeft een aantal jaren ook in [[Zeeuws-Vlaanderen]] gebloeid.
==Naamgeving en [[etymologie]]==
[[Synoniem (plantkunde)|Synoniem]]: ''Orchis elata'' <small>[[Jean Louis Marie Poiret|Poir.]]</small> <br />
*Nederlands: Grote rietorchis
*Frans: Orchis élevé
*Engels: Robust Marsh Orchid
De [[botanische naam]] ''[[Dactylorhiza]]'' komt van het Oudgriekse ''dactylos'' (vinger) en ''rhiza'' (wortel), verwijzend naar de vingervormige wortels. ''Elata'' komt uit het [[Latijn]] en betekent ‘groot’.
Regel 34 ⟶ 36:
De grote rietorchis is een krachtige, tot 100 cm hoge plant. De planten staan verspreid. De stevige, rechtopstaande [[stengel]], met een diameter tot 1 cm, is bovenaan geribd en rood aangelopen en draagt tot 10 stengelbladeren. De bloeiwijze is een dichtbloemige en langgerekte [[aar (bloeiwijze)|aar]], met tientallen opvallend grote [[bloem (plant)|bloem]]en.
Het is een overblijvende, niet-winterharde plant ([[geofyt]]).
[[
=== Bladeren ===
De stengel[[blad]]eren zijn smal [[bladvorm#bladoppervlak|lancetvormig]] tot [[bladvorm#bladoppervlak|ovaal]], in verhouding tot de stengel relatief kort, met de grootste breedte in het midden, lichtgroen en ongevlekt. De onderste bladeren zijn breed stengelomvattend en staan schuin omhoog, de hogere staan bijna verticaal. De bovenste bladeren bereiken de bloeiaar niet. De [[schutblad (plant)|schutblaadjes]] zijn groen of lichtrood aangelopen en steken ver buiten de bloeiaar uit.
[[
=== Bloemen ===
De [[bloem (plant)|bloem]]en zijn vrij groot, donkerroze tot donkerpaars gekleurd. De laterale [[kelkblad]]en of sepalen staan opwaarts gericht, het middelste vormt samen met de laterale [[kroonblad]]en of petalen een helmpje. De [[lip (bloem)|lip]] is smaller dan lang, licht drielobbig, met zwak teruggeslagen zijlobben. De lip is getekend met donkerpaarse stippen en lusvormige lijntjes. Het [[spoor (bloem)|spoor]] is dik en kegelvormig, naar beneden gebogen, en bijna even lang als het [[vruchtbeginsel]].
De bloeitijd is van april tot juli. De bloemen worden bestoven door [[insecten]].
[[
==[[Habitat]]==
Regel 54 ⟶ 56:
==Voorkomen==
De grote rietorchis komt voornamelijk voor in het westelijke [[Middellandse Zeegebied]], van westelijk- en Centraal-[[Frankrijk]] tot in [[Corsica]], over
Vreemd genoeg heeft de soort enige jaren gebloeid op twee plaatsen in [[Zeeuws-Vlaanderen]], in open rietland langs een slenk, tussen de gewone [[rietorchis]]sen. Vermoedelijk is hij daar uitgezet. De laatste jaren is hij echter niet meer gevonden. Het ging hier over ''Dactylorhiza elata'' [[subsp.]] ''sesquipedalis'' met bredere bloemen.
Regel 61 ⟶ 63:
== Verwante en gelijkende soorten ==
De grote rietorchis valt vrij snel op door zijn grootte, waardoor hij hoog uittorent boven zijn naaste verwanten van het geslacht ''Dactylorhiza''. Kleinere exemplaren kunnen onderscheiden worden van de gewone [[rietorchis]] door de donkere bloemen met smalle lip, van de [[brede orchis]] door de smalle, lancetvormige bladeren, en van vrijwel alle andere handekenskruiden door de ongevlekte bladeren.
Enige verwarring is mogelijk met de [[smalle orchis]] (''Dactylorhiza traunsteineri'') op basis van de bloemkleur en de bladvorm, maar deze laatste is een heel stuk kleiner (max. 40 cm) en heeft een ander verspreidingsgebied.
==Bedreiging en bescherming ==
Regel 73 ⟶ 75:
{{Commons|Dactylorhiza elata}}
{{bronnen|bronvermelding=
* Ouvrage collectif sous l'Egide de la Société Français d'Orchidophilie, 1998.: ''Les Orchidées de France, Belgique et Luxembourg'', Collection Parthenope,
*[http://www.tela-botanica.org/page:eflore?module=fiche&nvp=25&nn=75084 Flore électronique]: verspreiding in Frankrijk
*[http://web.archive.org/web/20031005132559/http://home01.wxs.nl/~seckel/kreutz/diashow/D.ela.html De Nederlandse Orchideeën (nl)]: beschrijving en afbeeldingen van de in Nederland gevonden exemplaren
}}
{{Navigatie Dactylorhiza}}
| |||