Tjalk: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
Linkfix ivm sjabloonnaamgeving met AWB |
||
Regel 1:
[[
De '''tjalk''' is een [[zeilschip|zeilend vrachtschip]] voor de [[binnenwater]]en en kent vele uitvoeringen.
De naam tjalk werd in de 17e eeuw voor het eerst gebruikt om schepen met ronde [[boeg (schip)|boeg]] aan te duiden.
== Kenmerken==
[[
De tjalk is lang, smal en ondiep van bouw, als een afgeronde doos. Verder heeft hij een volle ronde boeg en ronde kimmen.
Regel 21:
*'''Boltjalk''': Een lichte, in ijzer gebouwde tjalk met een ronde kop (geen zichtbare stevens) in plaats van ronde boegen. Boltjalken werden vooral rond Groningen gebruikt.
*'''Dektjalk''': Een tjalk zonder [[roef]] of paviljoen. Het woongedeelte was onderdeks. Deze tjalken werden hoofdzakelijk in de noordelijke provincies gebouwd. Daardoor hebben de meeste dektjalken een Groninger of Friese bouwwijze.
*'''Friese tjalk''': Tjalk, meestal tussen de 80 en 140 ton voor de algemene vaart (kanalen, rivieren, Zuiderzee, Wadden en de Zeeuwse stromen). Wat sierlijker gebouwd dan meeste Groninger tjalken. Bij ledig schip daarvan te onderscheiden door de aanwezigheid van twee gangen onder het berghout. (Alhoewel het regelmatig gebeurt is het fout om een skûtsje Friese tjalk te noemen.)
*'''Groninger tjalk''': Een tjalk met als kenmerk de brede huidgangen, zowel in staal als de houten uitvoeringen. De huidgangen kwamen wel in een hoek tegen de stevens, maar die hoek was kleiner dan bij de Friese tjalken. Ze werden gebouwd voor de vaart in de veenkoloniën en waren smal en ondiep vergeleken met andere tjalken. De ijzeren tjalken die werden gebouwd voor de [[Wadden]]- en [[Sont]]vaart waren veel groter en forser, 80 tot 140 ton.
*'''Hektjalk''': Een oud type tjalk waarbij het [[boeisel]] achter boven de berghouten omhoog doorloopt en een driehoek vormt (het hennengat) waardoor het [[helmhout]] loopt. Ook '''staatsietjalk''' genoemd. Er bestaan nog maar twee exemplaren van: de "Vier Gebroeders", die eigendom is van het [[Zuiderzeemuseum]] te [[Enkhuizen]], en de voormalige "Twee Gebroeders", nu in de zeilende passagiersvaart actief onder de naam "L'Arche de Noë".
*'''Hollandse tjalk''': Deze voornamelijk te [[Woubrugge]] gebouwde tjalk heeft net als de ''Friese'' smalle huidgangen die in een kleine hoek bij de stevens samenkomen. De berghouten komen horizontaal tegen de stevens en geven dit type zijn eigen aanzicht.
*'''IJsseltjalk''': Een variatie op de paviljoentjalk. Zoals de naam al doet vermoeden, werden ijsseltjalken vooral rond de [[Hollandse IJssel]] gebouwd en gebruikt. IJsseltjalken waren betrekkelijk brede schepen met lage kruiplijn. Ze werden vooral gebruikt voor zand- en grindvervoer bij de baggerwerken op de IJssel. De laatste ijsseltjalk, de ''Maartje Neeltje'', werd in 1916 in [[Capelle aan den IJssel]] gebouwd.
*'''Koftjalk''': Een in Groningen gebouwde tjalk voor de Wadden- en Sontvaart die echter een scherp (S-vormig) achter onderwaterschip hadden en een smallere en hogere kielplank. Kenmerkend is ook de voorsteven die als een schoenersteven naar voren uitgebouwd is en waarop de [[boegspriet]] rust.
Regel 46:
== Andere tjalkachtige schepen ==
Er waren ook andere schepen die min of meer familie van de tjalk waren:
*[[Bolschip]]
*[[Bolpraam]]
*[[Potschip]]
Regel 70:
*[[Platbodem]]
{{Navigatie zeilboottypes}}
[[Categorie:Zeilschip]]
| |||