|
[[Afbeelding:Karaite_synagogue_cali.jpg|thumb|320px|De Karaïtischekaraïtische synagoge Bnei Yisrael in [[Daly City]], [[Californië]], de enige van zijn soort in de [[Verenigde Staten]]]]
Het '''karaïtisch jodendom''' (יהדות קראית) is een kleine religie die alleen de (geschreven) [[Tenach]] accepteert en daarmee niet de mondelinge leer uit de [[Talmoed]], en zich daarmee heeft afgesplitst van het [[jodendom]]. Het woord ''kara'' komt uit het Hebreeuws en betekent ''lezen''.
== Geschriften en gebruiken ==
Het Karaïtischkaraïtisch jodendom heeft een aantal boeken die de ''[[halacha]]'' (joodse wet) nader interpreteren, die verschillen van de [[rabbijnse literatuur]]. Geen van deze boeken is bindend, want het Karaïtischkaraïtisch jodendom stelt dat het de persoonlijke verantwoordelijkheid van iedere Joodjood is om de Tenach zelf te bestuderen en interpreteren. De verscheidenheid van invulmethoden van Karaïsmekaraïsme is daarmee in principe even groot als deze kleine richting mensen rijk is.
Een paar principes zijn echter gemeenschappelijk voor alle Karaïetenkaraïeten:
* Het Karaïsmekaraïsme gelooft dat [[JHWH]] de enige ware enige ware God is en verwerpt alle andere goden (waaronder [[Jezus Christus (traditioneel-christelijk benaderd)|Jezus]]) als [[afgod|valse goden]].
* Het gelooft in de goddelijke oorsprong en de autoriteit van de [[Tenach]] en verwerpt alle andere zogenaamde [[heilige boeken]] (bijvoorbeeld de [[Talmoed]], [[Apocriefenapocriefen]], [[Koran]], en het zogenaamde [[Nieuwe Testament]]) als creaties van mensen alleen.
* Het gelooft dat er uiteindelijk een Davidischedavidische [[Messias#Jodendom|messias]] zal komen zoals in de [[Tenach]] wordt beschreven. Dit zal een menselijke koning zijn en geen goddelijke of halfgoddelijke entiteit (zoals Jezus bij de christenen).
Bijzonder onder deze [[Jodenjoden]] is onder andere de ver doorgebukte gebedswijze, die enigszins op die van de [[islam]] lijkt. De Karaïetenkaraïeten gebruiken geen [[gebedsriem]] of [[mezoeza]]. In plaats van de mezoeza plaatsen ze soms een afbeelding van de [[tien geboden]] aan de deur. Karaïeten in Israël echter, hebben vaak toch een mezoeza aan de deur voor niet-Karaïtisch-Joodsekaraïtische joodse gasten. De Karaïtischekaraïtische [[tsitsiet]] verschilt van de tsitsiet in het [[rabbijns jodendom]].
== Geschiedenis ==
Het ontstaan van de Karaïetenkaraïeten is onduidelijk. Een theorie is dat de joodse groep gestichtin is doorde [[Anan8e Ben-Davideeuw]] ingesticht deis door [[8eAnan eeuwBen-David]]. Het ontstaan van het Karaïsmekaraïsme zou dan een joodse reactie op het ontstaan van de [[islam]] kunnen zijn geweest. Anderen denken dat de oorsprong nog eerder ligt, uit de tijd van de [[Talmoed]]. Sommige [[Mesopotamië|Mesopotamische]] gemeenschappen zouden die niet hebben geaccepteerd. Ook bij deze theorieën wordt de vormende functie van Ben-David erkend.
Veel meer is bekend over 'de gouden eeuw van het Karaïtischkaraïtisch jodendom' (jaren 1000-1100), toen ongeveer 10% van alle Jodenjoden Karaïtischkaraïtisch was. Gedurende deze jaren zijn enkele belangrijke Karaïtischekaraïtische geschriften opgesteld en ontstond er polemiek tegen de richting vanuit het rabbijnse jodendom.
De Russische verzamelaar van Hebreeuwse boeken, [[Abraham Firkovitsj]] (1787-1874), had als, inmiddels ontzenuwde, theorie dat de Karaïetenkaraïeten voortkomen uit de [[Chazaren]], etnische Turken die zich massaal tot het jodendom bekeerd zouden hebben. Het lukte hem met deze theorie voor elkaar te krijgen dat de Karaïetenkaraïeten in Rusland minder gediscrimineerd werden dan "gewone" joden. Deze [[hoax]] is ook later door Karaïetenkaraïeten en conventionele rabbijnen in stand gehouden, waardoor Karaïetenkaraïeten minder werden vervolgd, omdat ze niet af zouden stammen van de zogenaamde moordenaars van [[Jezus (traditioneel-christelijk benaderd)|Jezus]]. Vanuit de Karaïtischekaraïtische gemeenschap wordt erop gewezen dat er vanaf de 19de19e eeuw sprake was van 2twee Karaïtischekaraïtische stromingen: naast de hiervoor beschrevene ook nog één van Tataars-Turkse herkomst, ook wel Karayler-Karaïtenkaraïeten genoemd. Deze groep accepteerde in tegenstelling tot de "gewone" Karaïetenkaraïeten Jezus en Mohammed als profeten. Er zou geen sprake zijn van Joodse herkomst en tijdens de [[Holocaust (wereldoorlog)|Holocaust]] is de groep bijna niet vervolgd. De Karaïetenkaraïeten zelf hielden geen domicilie in Nazi-door nazi's bezet Europa en leefden destijds voornamelijk in Turkije, Egypte en Irak.
== Huidige situatie ==
Leden van de richting wonen voornamelijk in [[Israël]], in 2005 ongeveer 25.000 personen. De seculiere staat Israël erkent alle Karaïetenkaraïeten als joods voor burgerlijke doeleinden; het (orthodoxe) staatsrabbinaat erkent dit echter niet, aangezien het [[orthodoxe jodendom]] het karaïetischkaraïtisch jodendom niet als een legitieme joodse stroming beschouwt. Naar schatting 5000 anderen wonen in [[Egypte (land)|Egypte]] ([[Caïro (stad)|Caïro]]), [[Turkije]] ([[Istanboel]]) en, de [[Krim]] ([[Oekraïne]]) en [[Californië]] ([[Daly City]] bij [[San Francisco]]).
De beweging, ooit omvangrijk,omvangrijke beweging vermindert snel in aanhang vanwege de secularisatie onder de jongeren; wanneer deze eenmaal seculier zijn, valt de behoefte tot verbinding met de religieuze richting weg.
== Zie ook ==
*[[David ben Boaz]]
| 