Gebruiker:Eline Rijzenga/Kladblok: verschil tussen versies

| geboorteplaats = [[Philippine]]

| sterfplaats = Rhijnsburg[[Rijnsburg]]

| opleiding = ChirurgaanChirurgijn

'''Antonius de Heyde''', ook wel gespeldgeschreven als Anton de Heide ([[Philippine]], [[1646]] – [[Rijnsburg]], [[1705]]), was een Nederlandse [[microscopist]] uit [[Middelburg (Zeeland)|Middelburg]]. Naast microscopisch werk beoefende hij ook het beroep van [[arts]], was hij [[chirurgijn]] en [[chemicus]]. Hij was de derde Nederlander, Na [[Jan Swammerdam|Swammerdam]] en [[Antoni van Leeuwenhoek|Van Leeuwenhoek]], die de microscoop wist te gebruiken om nieuwe bevindingenontdekkingen te doen, zoals [[trilhaarepitheel]] op [[Mossel (weekdier)|mosselen]]. Ook was hij erg vooruitstrevend met zijn ideeën over luchtinjecties in levende organismen. Verder was hij voorstander van het betrekken van de [[scheikunde]] bij farmaceutisch onderzoek.<ref>{{Citeer web|url=https://pure.knaw.nl/ws/portalfiles/portal/11206582/2019_Zuidervaart_over_De_Heyde_en_Eldering_in_tijdschrift_Zeeland.pdf|titel=De Middelburgse arts, chirurgijn en chemicus Antonius de Heyde/Heide (1646-1705) meer in context geplaatst. : Een commentaar op Elderings ‘Zeeuws bloed kruipt’|bezochtdatum=2022-03-03|achternaam=Zuidervaart|voornaam=Huib J.|datum=2019|uitgever=[[Koninklijke Nederlandse Akademie van WetenschappenFarmacie|KNAWfarmaceutisch]]}}</ref> onderzoek.

De Heide is geboren in Middelburg in 1646. In de vroege jaren van 1660 volgde de Heide de opleiding tot chirurgijn, waarna hij aan de [[Universiteit Leiden|universiteit van Leiden]] studeerde (eind november 1667 – begin november 1668) en hier promoveerde tot Medisch doctor bij hoogleraar [[Franciscus delede le Boë Sylvius]]. In Middelburg stond de Heide niet alleen bekend als ervaren arts, maar ook vanwege kundige geleerdheid wat betreft het geloof. Hij werd diaken rond 1685 [[diaken]] bij de Neder-Duits[[Nederduitse hervormdeGereformeerde Kerk (later Nederlandse Hervormde Kerk)|Nederduits gereformeerde kerk]]. Na 1688 werd het geloof nog belangrijker voor hem. Rond 1690 ontmoette de Heide de grootste volgeling van de mystica [[Antoinette Bourignon]], de sekteleider [[Pierre Poiret]]. De Heide was dermate onder de indruk van de sekteleiderhem, dat hij zich aansloot bij Poirets leefgemeenschap, samen met zijn vrouw en dochter, aansloot bij Poirets leefgemeenschap. De Heide verbleef daar tot zijn overlijden in april 1705.

De Heide wist de microscoop, een relatief nieuwe uitvinding in zijn tijd, te gebruiken en ontdekte zo trilhaalepitheel op mosselen. Later, in 1835, is door Purkinje en Valentin bewezen dat de kenmerkende pulserende bewegingen van deze trilharen zich naastook mosselenbij mensen en andere dieren ooken opbij planten en mensen bevindenvoordoen. De microscoop die de Heide hiervoor gebruikte had een enkelglasenkele lens, door de Heide ‘vergrootglas’ genoemd.

De Heide zag de scheikunde als de basis voor het begrijpen van het menselijk lichaam. Dat gedachtegoed was de basis voor zijn onderzoeken. Deze voorkeur voor de [[iatrochemie]] had de Heide gekregen tijdens zijn opleiding en studie in Middelburg en Leiden. De docenten van de Heide waren namelijk volgelingen van dedeze iatrochemiemedische stroming, opgericht door Philippus von Hohenheim[[Paracelsus]] (c. 1494–1541) en hernieuwd door [[Jan Baptista van Helmont]] (1577–1644).

EenBij onderzoekeen waar deze iatrochemische aanpak van onderzoek doen terug kwam was bij eeniatrochemisch onderzoek naar de gevolgen van contact tussen [[Corrosief|bijtende stoffen]] en [[Bloedvat|bloedvaten. Bij toeval]] ontdekte hij hierbijtoevallig hetde bestaanfunctie van [[Haarvat|haarvaten]]. De koppeling tussen [[Slagader|arteriën]] en [[Ader (anatomie)|venen]] was tot die tijd nog niet bekend, er werd enkel over gespeculeerd. Om die reden was deze ontdekking dan ook een grote ontwikkeling op het gebied van kennis van de bloedsomloop van zoogdieren. <ref>{{Citeer boek|titel=De Verdienstenverdiensten der Hollandsche Geleerden:geleerden Tenten Opzichteopzichte van Harvey’sHarvey's Leerleer van den Bloedsomloopbloedsomloop|auteurlink=http://www.biografischportaal.nl/persoon/90711318|auteur=Abraham Hartog Israëls|auteur=|medeauteurs=Daniëls, Carel Eduard|voornaam=Abraham DaniëlsHartog|achternaam=Israëls|url=https://books.google.nl/books?id=SoxVAAAAcAAJ&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false|uitgever=J.W. Leeflang|datum=1883|pagina's=113pp. 109–113}}</ref>