Kabinetsformatie Nederland 1977: verschil tussen versies

Het optreden van informateur Veringa was in de kringen van de PvdA dusdanig goed bevallen dat men geen bezwaar had tegen de voortzetting van de informatieperiode onder leiding van Veringa en hun eigen voorman Den Uyl. De informateurs, die op 7 september van start gingen, stelden een uitgebreide agenda op van zaken die tot dan toe nog niet waren behandeld: buitenlandse zaken, energie, defensie, politie, democratisering, onderwijs, volkshuisvesting en ruimtelijke ordening. Niettemin kwam ook deze fase van de formatie maar moeizaam op gang. Op [[Prinsjesdag]] [[1977]] liet het demissionaire kabinet de koningin de [[Troonrede]] openen met de verzuchting: ''De lange duur van de kabinetsformatie, na een verkiezingsuitslag die toch door velen als duidelijk is ervaren, wekt onder de huidige omstandigheden begrijpelijke bezorgdheid.'' De informateurs boekten onderwijl voortgang bij het afhandelen van de inhoudelijke dossiers. Op 22 september bereikte men een overeenkomst over het toekomstig regeerakkoord.

 

[[Bestand:D66 voorzitter Zeevalking, Bestanddeelnr 931-6145.jpg|thumb|Henk Zeevalking: nieuwe D'66-minister van Justitie?]]

De informateurs rekenden het tot hun taak om, nu het regeerakkoord rond was, ook de gesprekken te leiden over de zetelverdeling binnen het te vormen kabinet. Hier kwam opnieuw het standpunt van het CDA naar voren dat die partij meende recht te hebben op evenveel zetels als de PvdA. Daartoe bracht het CDA de formule 7-7-x in, waarbij x (1 of 2) het aantal gedachte zetels voor D'66 was. Aan PvdA-zijde stuitte dit christendemocratisch verlangen op onoverkomelijke bezwaren. ''Wie heeft er nu eigenlijk de verkiezingen gewonnen'', vroeg men zich daar af, men meende aan de zetelverdeling in de Tweede Kamer een objectieve verdeelsleutel van 8-7-1 te kunnen ontlenen. Een bijkomende kwestie werd de vraag of Van Agt weer terug zou kunnen keren op Justitie. Bij de PvdA, en in mindere mate ook bij D'66, vond men van niet. In het voorgaande kabinet had Van Agt bij - het tegenhouden van - alle hervormingsvoorstellen als minister van Justitie een sleutelrol vervuld. Of het nu ging om de grondpolitiek, de ondernemingsraden, de vermogensaanwasdeling, of ook om abortus: Van Agt was in de ogen van de progressieven het gezicht van diegenen die de ambities van het progressieve kabinet-Den Uyl om zeep hadden gebracht. Van Agt mocht dus wel terugkeren in het kabinet, maar niet op het - voor nieuwe wetgevingstrajecten zo cruciale - departement van Justitie. Tussen de onderhandelaars en de informateurs wisselden allerlei lijstjes waarbij het ministerie van Justitie een sleutelrol speelde. Dan weer kreeg het CDA het ministerie van Justitie, maar zou een ander dan Van Agt het bezetten, dan weer kreeg bijvoorbeeld D'66 het departement toegewezen, waarbij Van Agts voormalige staatssecretaris [[Henk Zeevalking]] in beeld was als beoogd minister. In dat model zou Van Agt als vice-premier het ministerie van Binnenlandse Zaken gaan bezetten. In deze formatie van de onderhandelingen bood Van Agt zelfs aan zelf geheel van het politieke toneel te verdwijnen. Nadat zijn onderhandelingspartners dit met opluchting hadden aangehoord, kwam hij daar daags daarna weer op terug omdat zijn fractie hem dat had verboden. De patstelling rond zowel de verdeling van de zetels als de bezetting daarvan was inmiddels zo groot geworden dat de informateurs op 6 oktober hun opdracht teruggaven aan de koningin.

 

=== Verdam en Vrolijk ===

 

===Den Uyl voor de derde keer formateur===

[[Bestand:Ed van Thijn presenteert Dagboek van een onderhandelaar, verslag van kabinetsf, Bestanddeelnr 929-5777.jpg|thumb|Ed van Thijn met zijn ''Dagboek van een onderhandelaar'' dat hij na de formatie publiceerde]]

 

==Totstandkoming van het kabinet-Van Agt I ==

 

Op 19 december 1977, na een recordlange formatie, werd het kabinet-Van Agt I geïnstalleerd. Hans Wiegel trad in dat kabinet op als vice-premier.

 

{{Navigatie kabinetsformaties Nederland}}