Repulsiemotor
Een repulsiemotor is een type elektromotor die op wisselstroom (AC) werkt. Het werd vroeger gebruikt als tractiemotor voor elektrische treinen (bijv. SR Klasse CP en SR Klasse SL elektrische treinstellen), maar is vervangen door andere typen motoren. Repulsiemotoren zijn geclassificeerd als eenfasige motoren.
Bij repulsiemotoren zijn de statorwikkelingen rechtstreeks verbonden met de wisselstroomvoeding en is de rotor verbonden met een commutator en borstelsamenstel, vergelijkbaar met die van een gelijkstroommotor (DC).
Bouw bewerken
De motor heeft een stator en een rotor, maar er is geen elektrische verbinding tussen de twee en de rotorstroom wordt gegenereerd door inductie. De rotorwikkeling is verbonden met een commutator die in contact staat met een kortgesloten paar borstels. Deze borstels kunnen worden verplaatst, om hun hoekpositie te veranderen ten opzichte van een denkbeeldige lijn die door de as van de stator wordt getrokken. De motor kan worden gestart, gestopt en omgekeerd. De snelheid kan worden gevarieerd, door de hoekpositie van de borstels te veranderen.
Spanning bewerken
De meeste commutatormotoren zijn beperkt tot ongeveer 1500 volt, omdat hogere spanningen aanleiding geven tot het risico van boogvorming over de commutator. Repulsiemotoren kunnen bij hogere spanningen worden gebruikt omdat het rotorcircuit niet elektrisch is verbonden met de voeding.
Werking bewerken
| Inactief | Kortsluiting | Positie voor
werking met de klok mee |
Positie voor
werking tegen de klok in |
|---|---|---|---|
 |
 |
 |
 |
Repulsiemotoren zijn gebaseerd op het principe van afstoting tussen twee magnetische velden. Beschouw een 2-polige saillante poolmotor met een verticale magnetische as. Het anker is verbonden met een commutator en borstels. De borstels worden kortgesloten met behulp van een jumper met lage weerstand. Wanneer wisselstroom wordt toegevoerd aan de veldwikkeling (stator), induceert deze een elektromotorische kracht (emk) in het anker. De richting van wisselstroom is zodanig dat er bovenaan een noordpool en onderaan een zuidpool ontstaat. De richting van geïnduceerde emk wordt gegeven door de wet van Lenz, volgens welke de richting van geïnduceerde emk tegengesteld is aan de oorzaak die deze veroorzaakt. De geïnduceerde emk induceert stroom in de ankergeleiders en de richting van de geïnduceerde stroom hangt af van de positie van de borstels.
Toepassingen bewerken
Repulsiemotortoepassingen omvatten:
- Hogesnelheidsliften
- Elektrische locomotieven
- Ventilatoren en pompen
- Drukpersen
- Textielmachines
- Filmwikkelmachines (soepele handmatige aanpassing van snelheid en richting kan worden bereikt zonder ingewikkelde schakelingen)