Portaal:Molens/Uitgelicht/9

Bovenwiel van de molen De Hoop in Garderen. Kruisarmen versterkt met merbau


Het bovenwiel of aswiel zit op de bovenas van een windmolen en drijft de koningsspil of bij een standerdmolen direct de steenspillen aan. In een standerdmolen drijft het bovenwiel tevens het luiwerk aan middels een varkenswiel. Het bovenwiel zit bij een gietijzeren as met het spiegelgat op de as geklemd met behulp van vier in ijzeren stroppen zittende, houten blokken (de vulstukken) met daartussen zware wiggen. Bij een houten as kunnen de kruisarmen ook door de as gestoken zijn.

Het bovenwiel is groot uitgevoerd om voldoende groot oppervlak te verkrijgen voor het afremmen van het wieken met de vang. Daarnaast is het bovenwiel 30 - 35 cm dik.

In het bovenwiel zijn de kammen vastgezet. Het profiel van de kammen in een niet-conisch bovenwiel hebben een evolvente vertanding met een bepaalde steek. Hierdoor rollen de tandwielen ten opzichte van elkaar (rollen zonder glijden) langs de steekcirkels. De steekcirkel van het bovenwiel moet dezelfde zijn als die van de bonkelaar of bovenschijfloop.