Signaalkreeft

De signaalkreeft of Californische rivierkreeft is een Amerikaanse zoetwaterkreeft. Door de soort in de jaren zestig van de twintigste eeuw in het kader van commerciële kweekprogramma's over te brengen naar Europa, is deze wijdverspreid geraakt in de Europese wateren.

Signaalkreeft
Taxonomische indeling
Rijk: Animalia (Dieren) Stam: Arthropoda (Geleedpotigen) Onderstam: Crustacea (Kreeftachtigen) Klasse: Malacostraca Orde: Decapoda (Tienpotigen) Infraorde: Astacidea (Kreeften) Familie: Astacidae Geslacht: Pacifastacus
Soort
Pacifastacus leniusculus (Dana, 1852)
Afbeeldingen op Wikimedia Commons
Portaal    Biologie

Uiterlijke kenmerken

De signaalkreeft is te herkennen aan de witte vlek op de bovenzijde van het scharniergewricht van de grote scharen. Soms is de vlek ook turquoise of lichtblauw van kleur. De onderzijde van de scharen kleurt oranje tot felrood. De kleur van het schild is overwegend licht- tot donkerbruin. Mannetjes zijn iets groter dan vrouwtjes. Vorm en grootte van scharen kunnen bij deze soort erg variëren. Het schild is meestal glad en vertoont geen stekels of knobbels.

Taxonomie

De signaalkreeft (Pacifastacus leniusculus) behoort tot het geslacht Pacifastacus. Op basis van de morfologische kenmerken worden er in Noord-Amerika drie ondersoorten onderscheiden:

• Pacifastacus leniusculus ssp. leniusculus
• Pacifastacus leniusculus ssp. trowbridgii
• Pacifastacus leniusculus ssp. klamathensis

Ondanks het feit dat deze ondersoorten als autonome taxonomische eenheden erkend worden, bestaat er discussie rond de appreciatie van deze indeling.

Verspreiding

Van nature komt de signaalkreeft voor van het zuidwesten van Canada tot Californië in het zuiden van de Verenigde Staten. Door diverse introductieprogramma's behoort hij tot een van de meest wijdverspreide uitheemse zoetwaterkreeften in de Europese wateren.

Invasieve uitheemse soort

De signaalkreeft werd vanaf 1959 voor commerciële doeleinden geïntroduceerd in Europa. Ze werd ook bewust uitgezet in de natuur om de achteruitgang van de inheemse edelkreeft of Europese zoetwaterkreeft te compenseren. Sindsdien is de signaalkreeft een van de meest wijdverspreide invasieve zoetwaterkreeften in Europa. De verspreiding van deze soort verloopt gestaag, maar uiterst efficiënt. De soort gaat gemiddeld een tiental kilometers per jaar per stroomgebied vooruit. De signaalkreeft is een invasieve soort omdat ze de originele Europese zoetwaterkreeft of edelkreeft verdrijft uit haar natuurlijke habitat. Dat komt omdat de signaalkreeft drager is van de waterschimmel Aphanomyces astaci. Dit schimmelachtig organisme veroorzaakt bij zoetwaterkreeften een ziekte die de kreeftenpest wordt genoemd. De signaalkreeft zelf is immuun voor de ziekte, maar de inheemse zoetwaterkreeft of edelkreeft is niet bestand tegen de kreeftenpest. Wanneer de Californische zoetwaterkreeft of signaalkreeft de habitat van de edelkreeft binnendringt en drager is van de kreeftenpest, decimeert ze de populatie edelkreeften binnen afzienbare tijd.

Sinds 2016 staat deze soort op de lijst van invasieve exoten die zorgwekkend zijn voor de Europese Unie . Dit betekent onder andere dat levende exemplaren van deze soort niet langer in de Europese Unie mogen worden gehouden, ingevoerd, vervoerd, gecommercialiseerd, gekweekt, gebruikt, uitgewisseld noch vrijgelaten in de natuur.

In België is de soort wijdversprijd en overvloedig aanwezig ten zuiden van de vallei van Samber en Maas. Meer noordelijk zijn er ook reeds enkele gevestigde populaties.

Levenswijze

Signaalkreeften voeden zich bij voorkeur met dierlijk voedsel. Via lipofuscinekwantificering werd aangetoond dat de Californische zoetwaterkreeft tot twintig jaar oud kan worden. De signaalkreeft kan zich na zijn eerste levensjaar voortplanten. De voortplanting vindt plaats in oktober. Een vrouwelijke signaalkreeft draagt 200 tot 500 eitjes. Op het einde van de lente komen de eitjes uit. In vergelijking met de inheemse zoetwaterkreeft kan de signaalkreeft beter tegen vervuild water en heeft ze, eenmaal uitgezet in Europese wateren, een grotere overlevingskans dan de inheemse zoetwaterkreeft.

Bronnen, noten en/of referenties