Wortelsoep

Persoonsgegevens

Hallo Wortelsoep. Ik zie dat u al een maand niet meer bewerkt heeft (hopelijk bent u niet vertrokken ), maar aangezien u iets doet met IE/IT-recht weet u misschien ook het een en ander over (de verzameling en bewerking van) persoonsgegevens. Van wat ik zelf kan vinden moet het begrip persoonsgegevens in Richtlijn 95/46/EG (erg) ruim worden uitgelegd. Momenteel staat ter discussie de Lijst van sporters bestraft voor gebruik van doping. Daarop staan vermeld: voor- en achternaam, geboorteland, opgelegde straf voor gebruik van doping, de gebruikte doping en het jaar waarin de straf is opgelegd. Weet u of deze gegevens kunnen worden aangemerkt als persoonsgegevens (voor zover ik kan vinden wel), en of het op deze manier verwerken van die gegevens is toegestaan (in aanmerking genomen het doel, als die er al is, en het feit dat, in tegenstelling tot bijvoorbeeld lijsten van de IAAF, sporters er nooit meer vanaf worden gehaald)? Op de beoordelingslijst is heel veel bezwaar tegen verwijderen van deze lijst, onder andere omdat de gegevens "toch al openbaar zijn" en met bronnen onderbouwd zijn. Ik vraag me af in hoeverre dat steekhoudende argumenten zijn. Hopelijk heeft u hier iets zinnigs over te zeggen. Mvg, Woody_|(?) 17 feb 2014 18:35 (CET)

Beste Woody, ik ben zeker niet vertrokken van Wikipedia, ik ben momenteel privé vrij druk waardoor ik even niet zo actief ben geweest. Excuus voor de late reactie. Ik ben inderdaad wel redelijk bekend met het de toepassing van de richtlijn en de Wbp en heb even nagedacht over de casus. Het is geen gemakkelijke casus en ik heb geen duidelijk "ja" of "nee" antwoord, maar hier een korte analyse.

De genoemde gegevens zijn absoluut aan te merken als persoonsgegevens. Daarom zal er in ieder geval een geldige grondslag vereist zijn om de persoonsgegevens te mogen verwerken (art. 8 Wbp). De enige logische grondslag is in dit geval sub f, welke luidt: [indien] "de gegevensverwerking noodzakelijk is voor de behartiging van het gerechtvaardigde belang van de verantwoordelijke of van een derde aan wie de gegevens worden verstrekt, tenzij het belang of de fundamentele rechten en vrijheden van de betrokkene, in het bijzonder het recht op bescherming van de persoonlijke levenssfeer, prevaleert." Kort gezegd dient er hier een belangenafweging plaats te vinden tussen het "publieke" belang van een encyclopedie als Wikipedia enerzijds, en het persoonlijke belang van de betrokken sporter anderzijds (enigszins te vergelijken met de toets van art. 8 EVRM en 10 EVRM). Het argument dat de gegevens "toch al openbaar zijn" is sec natuurlijk geen geldige reden om het dan ook maar te doen, maar gelet op het feit dat de dopingaffaires grote nieuwswaarde hebben (gehad) en zeer uitgebreid in de media zijn belicht, inclusief namen van betrokken sporters, kan het privacybelang van de sporters m.i. niet opwegen tegen het belang van Wikipedia (inclusief archieffunctie en geschiedschrijvende functie). Maw: het opnemen van de namen van sporters die zijn gestraft voor dopinggebruik is m.i. niet per se verboden op grond van de Wbp.

Dat is echter nog niet het complete verhaal: ik weet niet zeker of dopinggebruik ook strafrechtelijk relevant is. Als dat het geval is, dan moeten de persoonsgegevens worden aangemerkt als bijzondere persoonsgegevens, waarvoor strengere eisen gelden (art. 16 jo. 22 Wbp). Dit is waar de Richtsnoeren publicatie van persoonsgegevens op internet relevant worden. Op het verwerkingsverbod van bijzondere persoonsgegevens geldt een uitzondering voor journalistieke doeleinden. Zie p. 43-45 van de richtsnoeren, en lees ook vooral het kopje "Archivering van journalistieke publicaties". De richtsnoeren zo lezende vermoed ik dat de journalistieke exceptie van toepassing kan zijn op Wikipedia. De functie van Wikipedia kan m.i. worden vergeleken met de functie van een bibliotheek (zie voetnoot 99 van de richtsnoeren). Daarom kunnen ook strafrechtelijke gegevens worden verwerkt op Wikipedia, mits dat op zorgvuldige wijze gebeurt. Met name het recht van repliek verdient hierbij aandacht: het is zeer aanbevelenswaardig om het recht van repliek door te laten werken in het Wikipedialemma. In concreto: "Sporter X is beschuldigd van dopinggebruik (bron 1), maar heeft zelf altijd ontkend (bron 2)."

Via deze analyse kom ik tot de conclusie dat Wikipedia mag publiceren over dopinggebruik van sporters. Het is wel zaak om de nodige zorgvuldigheid te betrachten: zorg voor solide bronvermeldingen uit serieuze media en/of officiele verklaringen, respecteer de belangen van de betrokkenen en let ook even op p. 43 onder "Wel van toepassing zijn:".

Bovenstaande is een korte analyse op een zondagmiddag. Het spreekt vanzelf dat ik geen enkele aansprakelijkheid kan aanvaarden voor eventuele onjuistheden in de analyse. Mocht er behoefte zijn aan een uitgebreidere juridische analyse ben ik bereid dat te doen, maar ik zal hier uiteraard wel even de tijd voor moeten vinden. Wortelsoep (overleg) 23 feb 2014 14:54 (CET)

Na het (vluchtig) lezen van de discussie heb ik nog de volgende aanvulling, die mijn eerdere conclusie omkeert. Ik had in de eerste instantie niet goed begrepen dat het echt om een kurkdroog lijstje gaat, maar ik was uitgegaan van de situatie waarin op het lemma van een sporter melding wordt gemaakt van dopinggebruik. Dat is nogal een verschil, omdat je dan grote vraagtekens kunt plaatsen bij het "journalistieke" gehalte (en/of het publieke belang) van het hele lemma. Dit lijstje lijkt meer op een schandpaal en kan m.i. niet meer onder de journalistieke exceptie vallen. Ongeoorloofde verwerking van strafrechtelijke gegevens dus, en in strijd met de Wbp. Wortelsoep (overleg) 23 feb 2014 18:09 (CET)

Heel erg bedankt voor deze heldere analyse, Wortelsoep, en ook voor de aanvulling daarop. Ik wilde inderdaad naar aanleiding van uw eerste reactie opmerken dat het hier om een lijst gaat. Die eerste reactie is echter wel waardevol voor vermeldingen in artikelen die over één persoon gaan. Ik heb Akadunzio, de gebruiker die deze en andere lijsten ter beoordeling heeft voorgelegd, ook even hierheen verwezen, zodat hij daarvan kennis kan nemen. Mvg, Woody_|(?) 23 feb 2014 18:55 (CET)

Dopinggebuik hoort toch tot het tuchtrecht en niet tot het strafrecht? En als dat zo is, kun je niet spreken over ongeoorloofde verwerking van strafrechtelijke gegevens. Heeft dit invloed op je oordeel? Miho (overleg) 24 feb 2014 20:34 (CET)

Het zal van de feiten afhangen of het strafrecht van toepassing is of niet. Illegale bloedtransfusies zijn (voor zover ik weet) niet strafbaar, maar het voor handen hebben van middelen uit de Opiumwet wel. Laten we voor het argument uitgaan van de situatie waarin een sporter geen strafbaar feit heeft gepleegd, maar wel geschorst is (geweest) voor "doping" (en/of aanverwanten). Het regime voor bijzondere persoonsgegevens is dan niet van toepassing, dus we moeten terugvallen op de normale regels van de Wbp, dus o.a. de eerder genoemde verwerkingsgrondslag (art. 8), waarbij op grond van sub f een belangenafweging dient plaats te vinden. Het belang van de sporter is duidelijk: die wil niet constant worden geassocieerd met dopinggebruik. Het belang van Wikipedia is lastiger te formuleren. Een lemma over Lance Armstrong heeft een duidelijke informerende en geschiedschrijvende functie en zou niet compleet zijn indien niet wordt ingegaan op het dopingschandaal. In zo'n geval zou de belangenafweging m.i. in het voordeel van Wikipedia moeten uitvallen, zoals ik hierboven in eerste instantie al betoogde en waar ik nog steeds achter sta.

In casu gaat het echter niet om een echt lemma, maar om een lijstje. Men kan zich afvragen wat het doel is van dit lijstje, en vooral of dit doel zó belangrijk is, dat het belang van de sporters opzij dient te worden geschoven. In dit kader wil ik even ingaan op het lijstje van de IAAF die wordt genoemd door Piet.Wijker op 14 februari j.l. De IAAF houdt een lijstje bij van sporters die momenteel zijn geschorst. Dit is nou eenmaal noodzakelijk om een schorsing feitelijk te kunnen bewerkstelligen. Ook wordt een sporter ook weer van de lijst verwijderd als de schorsing is afgelopen. De IAAF heeft een gerechtvaardigd doeleinde voor het lijstje, en gaat ook niet verder dan noodzakelijk is doordat de sporters er ook weer worden afgehaald. Ik ben het eens met het argument van Akadunzio: het IAAF-lijstje moet kunnen. Vergelijk nu echter het IAAF-lijstje met het ter discussie staande lijstje op Wikipedia: het doel cq. de noodzaak is niet erg duidelijk, en bovendien lijkt het de bedoeling om sporters er permanent op te houden: eens erop, altijd erop. M.i. voldoet het lijstje in ieder geval niet aan art. 8 sub f Wbp, omdat Wikipedia onvoldoende belang heeft, en bovendien niet voldoet aan het proportionaliteitsvereiste, omdat de verwerking vrij ver gaat en langdurig is zonder dat daar een groot belang tegenover staat. Ook op deze manier kom ik tot de conclusie dat het bewuste lijstje in strijd is met de Wbp.

Overigens is deze belangenafweging niet het enige wat is geregeld in de Wbp. Wil je het écht helemaal goed doen voor de Wbp, dan zijn er allerlei andere zaken waar je rekening mee moet houden, zoals het uitdrukkelijk omschrijven van het verwerkingsdoel, het melden bij het CBP, etc. Hierboven heb ik dus slechts één van de relevante factoren besproken. Bovendien wil ik er graag op wijzen dat juridische analyses zelden zwart of wit zijn: er is altijd ruimte voor interpretatie en ik sluit niet uit dat een andere jurist tot een tegenovergestelde, doch goed onderbouwde conclusie kan komen. Als dat niet het geval zou zijn, zouden er geen rechtzaken zijn. HTH Wortelsoep (overleg) 24 feb 2014 22:32 (CET)

Ik wil u graag hartelijk bedanken voor deze heldere analyse. Die heeft me erg geholpen met de afhandeling. Natuur12 (overleg) 28 feb 2014 00:41 (CET)

Graag gedaan, ik ben blij dat ik een bijdrage heb kunnen leveren. Groet! Wortelsoep (overleg) 1 mrt 2014 16:15 (CET)