Overleg:Placebo (middel)
Geoffrey Chaucer bewerken
Geoffrey Chaucer gebruikte het woord placebo in 1340 voor het eerst als afzonderlijk woord in de betekenis van "niet echt" of "nep".
Volgens het lemma Geoffrey Chaucer is hij geboren in ongeveer 1343. Dus hij was toen nog niet geboren of hooguit 1 of 2 jaar oud. Dinsdagskind 28 okt 2005 21:19 (CEST)
oude tekst bewerken
Een placebo (van het Latijn: 'ik zal behagen') is een als geneesmiddel voorgeschreven middel dat geen werkzame bestanddelen bevat.
Hoewel een placebo wel eens bewust wordt gegeven aan iemand die zich alleen door de gedachte een geneesmiddel te krijgen beter voelt, wordt dit in de praktijk maar hoogst zelden gedaan. De reguliere wetenschappelijke geneeskunde gaat er wel van uit dat waargenomen effecten van de meeste 'alternatieve geneeswijzen' op het placebo-effect berusten. Dit kan geconstateerd worden met een dubbelblinde test.
Een veel belangrijker aspect is dat het placebo-effect (d.w.z de effecten van de verwachtingen over het middel van de patiënt op de ziekte) geneeskundig onderzoek naar de effectiviteit van nieuwe geneesmiddelen danig kan verstoren.
Bijvoorbeeld men geeft een placebo aan een nietsvermoedende patiënt die denkt aspirine te krijgen. In veel gevallen wordt geconstateerd dat de (hoofdpijn)klachten dan evenzeer verdwijnen als bij die patiënt die een echte aspirine kreeg. Ook het omgekeerde komt voor: patiënten worden misselijk, of krijgen hoofdpijn van tabletjes die alleen maar uit wat poedersuiker bestaan, louter omdat ze menen dat het een geneesmiddel is.
Bij geneesmiddelonderzoek is het daarom nooit voldoende om een nieuw middel aan een aantal patiënten te geven om te kijken of het helpt; er moet altijd ook een controlegroep zijn die geen werkzaam geneesmiddel krijgt, en de effecten daarvan moeten worden vergeleken met die van het te testen 'effectieve' middel. In de regel worden beide groepen wat beter! Het nieuwe middel wordt echter alleen als effectief beschouwd als het duidelijk beter presteert dan het placebo in de controlegroep.
Nog een cruciaal punt is dat ook de arts die het middel voorschrijft en de arts die het effect beoordeelt niet mogen weten wie wat heeft gehad - hun eigen verwachtingen over het middel zouden ze onbewust aan de patiënt kunnen overdragen, of het zou hun oordeel over de toestand van de patiënt na de behandeling kunnen beïnvloeden. Een dergelijk onderzoek waarbij noch de arts, noch de patiënt weet of er een placebo of een testmedicijn wordt gegeven heet een dubbelblind onderzoek. Het is lang niet altijd mogelijk om een dergelijk onderzoek goed te doen: b.v. de smaak kan het effectieve middel duidelijk verraden of het kan onmiskenbare bijwerkingen hebben.
Uit de tijd dat dergelijke gedegen onderzoeken naar de werkzaamheid nog niet verplicht waren om een nieuw geneesmiddel geregistreerd te krijgen op de Nederlandse en de West-Europese markt is er ook in Nederland en België nog wel een vrij groot aantal geneesmiddelen op de markt waarvan wetenschappelijk sterk aan het nut moet worden getwijfeld.
Wetenschappelijke bevindingen omtrent het placebo-effect bewerken
De wetenschap weet nog betrekkelijk weinig van het placebo effect, maar uit het onderzoek dat er naar gedaan is komen een aantal interessante zaken naar voren.
Uit antropologisch onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat het geven van meerdere placebo pillen beter werkt dan het geven van één pil. Ook de kleur blijkt van belang. Rituelen blijken ook te helpen bij het versterken van het placebo effect, zoals o.a. het ritueel omtrent een operatie. Het belangrijkste blijkt echter de inzet en het (zelf)vertrouwen van de behandelaar te zijn. Hoe enthousiaster en zekerder de behandelaar is van zijn zaak, hoe groter het effect.
Uit onderzoek bij Parkinson patiënten in Vancouver, Canada, is gebleken het injecteren van een zoutoplossing (een placebo) zorgde voor een verhoogde productie van dopaminen, hetgeen de symptomen van Parkinson verminderde.
Ook is gebleken dat het placebo effect zich niet beperkt tot medicijnen. Uit onderzoek van Dr. Bruce Moseley uit Houston, Texas (VS), bleek dat een veel toegepaste operatie bij artrose van de knie hetzelfde resultaat had als een nep-operatie, zelfs op lange termijn. Ook van een hartoperatie bij angina pectoris waarbij een slagader werd omgeleid is gebleken dat een nep-operatie evenveel resultaat had als een echte.
Geschiedenis van het woord bewerken
Het woord placebo in de onderhavige betekenis komt van het gebruik in psalm 116: "Placebo domino in regione vivorum" (Ik zal de Heer behagen in het land van de levenden). Het gebed voor de doden begint met deze psalm. In de Middeleeuwen zong men deze psalm bij begrafenissen. Daarbij werden monniken of andere mensen ingehuurd om mee te zingen, die werden betiteld als de "placebo's".
Geoffrey Chaucer stelde het gebruik aan de kaak dat monniken de rouwende geld aftroggelden voor dit gezang. Hij gebruikte het woord placebo in 1340 voor het eerst als afzonderlijk woord (eigenlijk als een naam) in de betekenis van "niet echt" of "nep": in zijn verhaal The Merchant's Tale uit The Canterbury Tales is Placebo een slechte raadgever.
Bronnen, noten en/of referenties
|
Er is ook een Wikipedia-pagina over de rockband Placebo.
bg:Плацебо-ефект
ca:Placebo
cs:Placebo
da:Placeboeffekt
de:Placebo
en:Placebo effect
es:Efecto placebo
fi:Lumelääke
fr:Effet placebo
he:אפקט הפלצבו
hu:Placebo
io:Efekto placebo
it:Effetto placebo
ja:偽薬
pl:Placebo
pt:Placebo
ru:Плацебо
sk:Placebo (medicína)
sl:Placebo
sv:Placeboeffekt
zh:安慰劑效應
placebo - nocebo:
Nocebo geeft een paar honderd meldingen op nederlandstalige sites met google, maar die zinken volstrekt in het niet bij placebo, met meer dan een half miljoen hits, dus meer dan duizend keer zoveel. Dat 'dat dan een nocebo heet'is dus mi een beetje een overdrijving. Placebo wordt door vrijwel iedereen voor positieve zowel als negatieve effecten gebruikt. Ik kende het woord nocebo niet eens en ik ben al twintig jaar arts. Bart (Evanherk) 3 aug 2006 16:55 (CEST)
Beste Bart,
Ik heb nu een paar dagen nagedacht over hoe ik dit zou beantwoorden. Ja, nocebo is minder bekend dan placebo, en nocebo word door velen gezien als een soort placebo, een deel van placebo. Maar sinds de jaren 90 is de term nocebo bekender geworden. Het zijn van arts wil niet zeggen dat je de term nocebo veel tegenkomt, en het volgen van door de farmacie gesponsorde bijscholing ook niet. Het volgen van bijscholingen over psychosomatiek en therapeutische communicatie maakt het tegenkomen van de term waarschijnlijker. In psychotherapie, hypnotherapie, NLP, en een aantal andere alternatieve opleidingen word nogal wat tijd besteed aan deze materie. Zie bijv eens het boek: Essenties van NLP van Lucas Derks en Jaap Hollander. Daar staan een paar hoofstukken over placebo en nocebo. Ben Meijer 5 aug 2006 17:32 (CEST)
Re: Het is dan ook waarschijnlijk geen toeval dat van vrijwel alle in Nederland verkrijgbare geneesmiddelen hoofdpijn en misselijkheid als bijwerkingen in de bijsluiter staan.
Beste - waarschijnlijk Bart -
Het is of toeval, of niet. Bijwerkingen moeten naar mijn mening vermeld worden. Maar, lees eens de kritieken onder nocebo en bijwerkingen op de bijsluiter (Google nocebo en bijsluiter). Hier wordt duidelijk gemaakt dat het vermelden van bijwerkingen ze juist kan oproepen.
Ben Meijer 4 aug 2006 00:14 (CEST)
Geheel mee eens - dat is de reden dat ik vrij vaak aanraad de bijsluiter aanvankelijk niet te lezen, maar pas na een week of zo. Bart (Evanherk) 4 aug 2006 06:30 (CEST)
Edit terugdraaien: placebo's zijn de goedkoopste geneesmiddelen bewerken
http://66.249.93.104/search?q=cache:U1gNhuxQDWEJ:www.skepp.be:8080/skepp/artikels/skeptici/humphreyingent+%22%22Placebo%27s+zijn+de+veiligste+en+goedkoopste+geneesmiddelen&hl=en&lr=lang_nl%7Clang_en&client=firefox-a&strip=1 op de pagina van skepp.be citeer ik (Cached van Google)
Britse cognitieve psycholoog en skepticus Nicholas HUMPHREY in de UGent
* Send this page to somebody * Print this page
Het hoe en het waarom van het PLACEBO-EFFECT
Placebo's werken, op voorwaarde dat je erin gelooft. Maar als ons lichaam zichzelf kan genezen, waarom doet het dat dan niet spontaan? Waarom hebben we externe toestemming nodig om tot zelfgenezing over te gaan? De Britse cognitieve psycholoog en skepticus Nicholas Humphrey gaf op 9 november aan de Gentse universiteit een voordracht over de evolutionaire oorsprong van het placebo-effect en verklaarde meteen ook de oorzaak van onze geringe controle over ons zelfgenezend vermogen.
Met een efficiëntiepercentage van dertig tot zestig procent zijn placebo's de betrouwbaarste, veiligste en goedkoopste geneesmiddelen. Wetenschappelijk bewijs stapelt zich op dat ze gunstig inwerken op vrijwel elke kwaal. Of het nu gaat om homeopathie, massage, acupunctuur, gebedsgenezing, biofeedback, yoga of dieet, er is geen enkele reden om te twijfelen aan het ontstaan van normale fysiologische genezingsprocessen onder invloed van een placebo. Het opvallende verschil met klassieke geneesmiddelen is dat de patiënt zichzelf geneest, zonder externe hulp, enkel met het geloof in de heilzame werking van de behandeling.
Dus, ik draai deze verandering terug.
Groeten Ben Meijer 23 aug 2006 23:15 (CEST)
- Er bestaan gewoon algemene en officiële definities van wat een geneesmiddel is. Wiki is geen forum om meningen kenbaar te maken. Johann Gambolputty 24 aug 2006 13:13 (CEST)
- Er staat in de Nederlandse wet wel degelijk een definitie van wat een geneesmiddel is. Indien er behoefte aan is, wil ik die wel even opzoeken. Overigens hoef je niet te geloven in placebowerking: ik kreeg ooit een vitaminepreparaat voorgeschreven door mijn (overigens heel goede!) huisarts NADAT was vastgesteld dat ik geen vitaminetekort had. En ik ging me er beter door voelen.. oftewel: placebo-effect (en dat bij een student farmacie!) ietskleiner 10 mei 2007 14:51 (CEST)
Tekst bewerken
Een opmerking die niet gaat over de inhoud, maar over de tekst:
De tekst is niet overal even goed geschreven. Hier en daar wordt bijvoorbeeld de lezer aangesproken, waardoor de indruk wordt gewekt dat dit een patiëntenfolder is i.p.v. een encyclopedie.
Met vriendelijke groet, - Aiko 31 aug 2006 17:08 (CEST)
Contradictie bewerken
Ik heb verwijderd: "Het placebo-effect produceert echte en blijvende genezing." Het was een contradictie met wat staat boven in de artikel. Tgeorgescu 17 nov 2009 23:55 (CET)
Inleiding - geneest niet bewerken
In de inleiding staat: Een placebo slaat in die betekenis op een positief psychisch effect dat optreedt door vertrouwen in de heilzame werking van een behandeling (bijvoorbeeld meer gevoel van welbehagen of opluchting). De placebo zelf geneest echter niets. Dit is in strijd met de bron bij de duitse collega's: The interaction of psychologic stimuli and pharmacologic agents on airway reactivity in asthmatic subjects. Psychosom Med. 1970 Sep-Oct;32(5):509-13, PMID: 4097491. Volgens hun samenvatting ging het astmapatienten beter ondanks een bronchienvernauwend middel. En de engelse schrijven Placebos can produce some objective physiological changes, such as changes in heart rate, blood pressure, and chemical activity in the brain, in cases involving pain, depression, anxiety, fatigue, and some symptoms of Parkinson’s.
Zover ik het placebo effect begrepen heb, kan er wel degelijk sprake zijn van genezing en/of verbetering van de gezondheidstoestand al verdwijnt een gebroken been daar niet van. Reakties? Zwitser123 (overleg) 22 apr 2016 12:21 (CEST)
- Ik vermoed dat dat het verschil is tussen het fysiologische en het psychologische effect. BoH (overleg) 22 apr 2016 12:40 (CEST)
Externe links aangepast bewerken
Hallo medebewerkers,
Ik heb zojuist 1 externe link(s) gewijzigd op Placebo (middel). Neem even een moment om mijn bewerking te beoordelen. Als u nog vragen heeft of u de bot bepaalde links of pagina's wilt laten negeren, raadpleeg dan deze eenvoudige FaQ voor meer informatie. Ik heb de volgende wijzigingen aangebracht:
- Archief https://web.archive.org/web/20080309202322/http://www.nrc.nl/wetenschap/article962885.ece/Duurdere_neppil_werkt_beter_dan_goedkopere toegevoegd aan http://www.nrc.nl/wetenschap/article962885.ece/Duurdere_neppil_werkt_beter_dan_goedkopere
Zie de FAQ voor problemen met de bot of met het oplossen van URLs.
Groet.—InternetArchiveBot (Fouten melden) 17 okt 2018 22:09 (CEST)
Externe links aangepast bewerken
Hallo medebewerkers,
Ik heb zojuist 1 externe link(s) gewijzigd op Placebo (middel). Neem even een moment om mijn bewerking te beoordelen. Als u nog vragen heeft of u de bot bepaalde links of pagina's wilt laten negeren, raadpleeg dan deze eenvoudige FaQ voor meer informatie. Ik heb de volgende wijzigingen aangebracht:
- Archief https://web.archive.org/web/20190103013324/http://www.siib.org/news/1131-SIIB/version/default/part/AttachmentData/data/Final%20gallies%20Schwartz-Dossey.pdf toegevoegd aan http://www.siib.org/news/1131-SIIB/version/default/part/AttachmentData/data/Final%20gallies%20Schwartz-Dossey.pdf
Zie de FAQ voor problemen met de bot of met het oplossen van URLs.
Groet.—InternetArchiveBot (Fouten melden) 6 apr 2019 04:03 (CEST)